Wikipedia

Wojska Obrony Wewnętrznej

Wojska Obrony Wewnętrznej (WOWew) – jeden z rodzajów wojsk Sił zbrojnych PRL.

Wojska Obrony Wewnętrznej
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1965

Rozformowanie

1989

Tradycje
Rodowód

KBW

Dowódcy
Pierwszy

gen. bryg. Bronisław Kuriata

Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojska wewnętrzne

Formacja

wojska OTK

Podległość

MON

Formowanie i zmiany organizacyjneEdytuj

W 1965 na bazie przekazanych z MSW do MON[a] jednostek Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego[b], utworzono nowy rodzaj wojsk – Wojska Obrony Wewnętrznej[1][2]. Po reorganizacji weszły w skład wojsk Obrony Terytorialnej Kraju.[3]

WOWewn nosiły mundur koloru khaki wojsk lądowych i granatowy otok czapki. Związane z regionalnym ubiorem Podhalan kapelusze z piórami oraz peleryny otrzymała 5 Podhalańska Brygada Wojsk Obrony Wewnętrznej[4].

W 1965 rozformowujący się Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego[1][2] przekazał MON trzy brygady, osiem pułków zmotoryzowanych, pułk czołgów, pułk pontonowo-mostowy, dwa bataliony inżynieryjne, pułk łączności i batalion łączności. Na bazie tych jednostek utworzono cztery grupy jednostek Wojsk Obrony Wewnętrznej: zabezpieczenia Komitetu Obrony Kraju i Wojewódzkich Komitetów Obrony (jednostki ochrony i łączności), obrony lądowej terytorium kraju (do zwalczania desantów i grup dywersyjnych przeciwnika), zabezpieczenia przegrupowania wojsk (jednostki pontonowo-mostowe i regulacji ruchu). WOWewn miały też w razie zagrożenia udzielać pomocy organom MSW w zakresie utrzymania porządku i bezpieczeństwa publicznego[1][5]. W grudniu 1976 rozwiązano Dowództwo WOWew, a podległe mu jednostki podporządkowano dowódcom Okręgów Wojskowych[2].

Wojska Obrony Wewnętrznej istniały do 1989, kiedy to w ramach redukcji Wojska Polskiego zostały rozwiązane. Część jednostek przeformowano w pułki ochrony, kilka podporządkowano dowódcy Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych [6][7][8].

Jednostki WOWewEdytuj

Jednostki zabezpieczenia Komitetu Obrony Kraju i wojewódzkich komitetów obrony


Jednostki obrony lądowej

  • 3 Lubelski pułk WOWew w Lublinie
  • 10 Wielkopolski pułk WOWew (JW 3443) w Poznaniu, ul. Grunwaldzka 9
  • 13 Kaszubski pułk WOWew (JW 3455) w Gdańsku, ul. Łąkowa 1
  • 15 pułk WOWew w Prudniku

Jednostki zabezpieczenia przegrupowania wojsk

  • 7 pułk pontonowy WOWew (JW 3774) w Dęblinie
  • 9 Pomorski pułk pontonowy WOWew w Chełmnie Pomorskim
  • 10 pułk pontonowy (powstał na bazie 10 batalionu pontonowego) w Rawiczu
  • 12 pułk pontonowy WOWew w Szczecinie
  • 10 batalion pontonowy WOWew w Rawiczu
  • 16 batalion pontonowy WOWew w Szczecinie (JW 1471[10])

Jednostki obrony przed bronią masowego rażenia

  • 2 batalion inżynieryjny WOWew w Czerwonym Borze (JW 3466) - podporządkowany NJW MSW od 1992[6][7]
  • 4 batalion inżynieryjny WOWew w Rzeszowie
  • 6 batalion inżynieryjny WOWew w Lublińcu

Dowódcy WOWewn

Pierwszym pełniącym obowiązki czasowo po rozwiązaniu KBW był gen. bryg. Bronisław Kuriata [11].

UwagiEdytuj

  1. ↑ Terminy podporządkowania MON: „pod względem dowodzenia – z dniem 1 lipca 1965; pod względem gospodarczym – z dniem 1 stycznia 1966 ” (Zarządzenie prezesa Rady Ministrów nr 41 z dnia 24 VI 1965 w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych).
  2. ↑ „Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, bez: Nadwiślańskiej Brygady (powiększonej o trzy bataliony), batalionu łączności i batalionu szkolenia rezerw Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa z limitu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz samodzielnej eskadry lotnictwa;” (Zarządzenie prezesa Rady Ministrów nr 41 z dnia 24 VI 1965 w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych).

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c Jacek Wygoda, Radosław Peterman, Zapomniane organy bezpieczeństwa państwa – Wojskowa Służba Wewnętrzna KBW i WOP, Wojskowa Służba Wewnętrzna Jednostek Wojskowych MSW, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” (1 (10)), Instytut Pamięci Narodowej, 2012, 135 (przypis 27), 155–158 (Zarządzenie prezesa Rady Ministrów nr 41 z dnia 24 VI 1965 w sprawie zmiany podporządkowania wojsk wewnętrznych) [dostęp 2022-11-08] (pol.).
  2. ↑ a b c Jerzy Depo, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” (1), 2012, s. 126, 139, ISSN 1899-6264 [dostęp 2022-11-09] (pol.).
  3. ↑ Jerzy Kajetanowicz, Wojska Obrony Terytorialnej Kraju w systemie bezpieczeństwa Polski w latach 1959–1989, Poligon 2013, nr 2 ↓, s. 6–7
  4. ↑ Przepisy ubiorcze żołnierzy Wojska Polskiego, www.gaz69.org, s. 34, 35 [dostęp 2022-12-27].
  5. ↑ Kajetanowicz 2013 ↓, s. 5.
  6. ↑ a b c Na podstawie decyzji Prezydenta RP z dnia 4 listopada 1991 roku zadanie pn. „Zabezpieczenie funkcjonowania Naczelnych Organów Władzy i Administracji Publicznej” przeniesiono z MON do MSW wraz z pięcioma jednostkami oraz strukturą sztabową z Dowództwa Wojsk Obrony Wewnętrznej – Oddział Zabezpieczenia Stanowisk Kierowania.
  7. ↑ a b c d e f g Kajetanowicz 2013 ↓, s. 7–10.
  8. ↑ Stanisław Jarmoszko: Wojsko Polskie pierwszej dekady transformacji: w poszukiwaniu teorii przemian. Wydawn. Adam Marszałek, 2003, s. 175. ISBN 83-7322-620-6.
  9. ↑ Inwentarz archiwalny, inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2023-01-07].
  10. ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu
  11. ↑ B. Kuriata, Za spokój i bezpieczeństwo obywateli Ludowej Ojczyzny /w/ Żołnierz Wolności, 1965, nr 120, s. 4

BibliografiaEdytuj

  • Jerzy Kajetanowicz, Wojska lądowe Obrony Terytorialnej Kraju w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego Polski w latach 1959–1989, Zeszyty Naukowe AON 2008, nr 4;
  • Jerzy Kajetanowicz, Wojska Obrony Terytorialnej Kraju w systemie bezpieczeństwa Polski w latach 1959–1989, Poligon 2013, nr 2;
  • Marian Laprus [red.]: Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 486. ISBN 83-11-06229-3.
  • Józef Urbanowicz [red.]: Mała encyklopedia wojskowa. Tom 3. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971, s. 527.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojska_Obrony_Wewnętrznej&oldid=70271312”