Wolbromek
Wolbromek (niem. Wolmsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie jaworskim, w gminie Bolków, na pograniczu Pogórza Kaczawskiego i Pogórza Wałbrzyskiego w Sudetach.
| Artykuł |
50°55'48"N 16°07'49"E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°56'0"N, 16°10'0"E, 50°55'46.27"N, 16°8'42.76"E |
| - błąd |
39 m |
| Odległość |
2723 m |
| wieś | |
 Kościół św. Barbary w Wolbromku (2011 r.) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
260-290 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
566[1] |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
59-420[2] |
| Tablice rejestracyjne |
DJA |
| SIMC |
0189598 |
Położenie na mapie gminy Bolków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jaworskiego  | |
 50°55′48″N 16°07′49″E/50,930000 16,130278
| |
Podział administracyjnyEdytuj
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.
PołożenieEdytuj
Miejscowość położona jest w Sudetach, na pograniczu Pogórza Kaczawskiego (Pogórze Wojcieszowskie) i Pogórza Wałbrzyskiego, w dolinie Nysy Szalonej. Obszar Pogórza Wałbrzyskiego położony na południe od wsi nosi nazwę Obniżenia Wolbromka[3][4]. Przez wieś przepływa Nysa Szalona, w dolnej części także potok Sadówka.
Budowa geologicznaEdytuj
Wolbromek leży w obrębie zapadliska Wolbromka, niewielkiej jednostki geologicznej (tektonicznej), będącej południowo-wschodnim odgałęzieniem niecki północnosudeckiej. Cały obszar wokół wsi zbudowany jest ze skał osadowych: szarogłazów, piaskowców, mułowców, brekcji i zlepieńców dolnego permu (czerwonego spągowca). Na północy pojawiają się również dolnopermskie porfiry (ryolity)[5].
HistoriaEdytuj
Wieś powstała przypuszczalnie już w XII wieku. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1305 r. Dawnej wieś dzieliła się na Wolbromek Górny i Dolny. Wolbromek Górny (310 ha) od roku 1870 był w posiadaniu rodziny von Schmettow. Wolbromek Dolny (320 ha) był częścią ziemiańskiej ordynacji w Jugowej.
II wojna światowaEdytuj
Od maja 1945 rozpoczyna się ewakuacja ludność wsi. Pierwszymi transportami kolejowymi odjeżdżają kobiety i dzieci, docierają do Bawarii, wkrótce ewakuowana zostaje pozostała ludność wioski. Mężczyzn poniżej 60 roku życia wcielono do Volkssturmu i zgrupowano w Wierzchosławicach. Do wysiedlenie ludności, która postanowiła zostać, na podstawie ustaleń konferencji poczdamskiej doszło w nocy 23 stycznia 1946. Całą tamtejszą noc niemieccy mieszkańcy spędzili w sali gospody zum Deutschen Reich. Rano pojechali na wozach do Jawora, gdzie zostali zakwaterowani w zrujnowanych mieszkaniach. 23 lipca razem z mieszkańcami Jawora przewieziono ich koleją na teren powiatu Höxter w Westfalii. Niektórzy z mieszkańców zostali też przewiezieni wraz z pierwszym transportem z Bolkowa. Także 23 lipca 1946 wraz z mieszkańcami Gorzanowic i Świn pozostali mieszkańcy byli eskortowani do Jawora, a z tamtą zostali do Brakel w Westfalii.
KalendariumEdytuj
- 1914 - tutejsza szkoła zostaje przeniesiona do nowego budynku
ZabytkiEdytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[6]:
- kościół filialny pw. św. Barbary, wzmiankowany w 1305 r. Obecny wzniesiony około 1500 r. – XVI w., następnie przebudowany w XVIII w. oraz restaurowany w XIX w. Orientowany, murowany, jednonawowy, z wieżą od zachodu, z prostokątnym prezbiterium nakrytym dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym.
- cmentarz przykościelny
Stowarzyszenia i związkiEdytuj
- LZS Nysa Wolbromek
- Ochotnicza Straż Pożarna w Wolbromku
Szlaki turystyczneEdytuj
czerwony – Szlakiem Zamków prowadzący z Bolkowa do Bolkowa przez wsie: Wolbromek, Kłaczyna, Świny, Gorzanowice, Jastrowiec, Lipa, Muchówek, Radzimowice, Mysłów, Płonina, Pastewnik Górny, Wierzchosławice.
niebieski – Szlakiem Zamków prowadzący z Bolkowa do Bolkowa przez wsie: Świny, Wolbromek, Sady Dolne, Sady Górne, Nagórnik, Półwsie, Wierzchosławice.
zielony – Szlakiem Zamków Piastowskich - przez las na północ od wsi przebiega fragment szlaku Siedlęcin - Grodno.
PrzypisyEdytuj
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1489 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Góry i Pogórze Kaczawskie, mapa turystyczna, skala 1:40.000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004, wyd. II, ISBN 83-88049-02-X
- ↑ Park Krajobrazowy Chełmy, mapa turystyczna, skala 1:50 000, PPWK, Warszawa – Wrocław, wydanie II, 1999
- ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław, 2002, ISBN 83-85773-49-9
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 30. [dostęp 2012-09-07].
BibliografiaEdytuj
- Stanisław Jastrzębski: Jawor i okolice, Ossolineum Wrocław 1973, s. 154
- Józef Pilch: Zabytki Architektury Dolnego Śląska, Wrocław, 1978, s. 300
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 7 Pogórze Kaczawskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2002, ISBN 83-85773-47-9
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, tom 10 Góry Wałbrzyskie, Pogórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie, red. Marek Staffa, Wydawnictwo I-BiS, Wrocław 2005, ISBN 83-85773-85-1
- Góry i Pogórze Kaczawskie, mapa turystyczna, skala 1:40.000, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004, wyd. II, ISBN 83-88049-02-X