Wolinianie
Wolinianie (łac. Velunzani, Uelunzani) – plemię zachodniosłowiańskie zamieszkujące wyspę Wolin nad Zatoką Pomorską i ziemie przyległe, z głównym ośrodkiem w mieście Wolin.
Geograf Bawarski – anonimowy dokument z ok. 845 roku wymienia z nazwy plemię Wolinian, podając liczbę 70 zamieszkanych osad i miejscowości (łac. civitates)[1]. W porównaniu z innymi sąsiednimi plemionami słowiańskimi (Pomorzan, Wieletów) terytorium Wolinian było względnie małe, ale gęsto zaludnione, ponieważ szacuje się, że w XI wieku istniała jedna osada na cztery kilometry kwadratowe[2]. Wg niektórych historyków, było to najsilniejsze plemię pomorskie, co wynikało z kontrolowania wieloetnicznego emporium handlowego na terenie dzisiejszego miasta Wolin, znanego wówczas jako Jomsborg, Jumne, Julin lub Vineta[2].
Pod koniec X w. polscy książęta Mieszko I i Bolesław I Chrobry podbili część Pomorza, tocząc także walki z Wolinianami[2]. Duża część terytorium Wolinian została w 1043 roku zniszczona przez duńskiego króla Magnusa I Dobrego, który jednak nie zdołał opanować go całkowicie[3]. W połowie XI wieku zyski z handlu znacząco spadły z powodu załamania się politycznych rynków zbytu na terenie Polski. Wolinianie przyjmowali uchodźców politycznych z Danii, co spowodowało w 1098 roku najazd duńskiego króla Eryka I Zawsze Dobrego[3]. W latach 1121–1122 polski książę Bolesław III Krzywousty podbił Wolinian oraz Księstwo Pomorskie Warcisława I, a następnie w 1124 roku rozpoczął chrystianizację ludności, którą na miejscu prowadził przysłany przez Krzywoustego Otton z Bambergu[4]. W 1173 i 1184 roku Wolinianie zostali pokonani podczas kampanii wojskowych przeprowadzonych przez Duńczyków i utracili swoją niezależność[3].
Religia Wolinian edytuj
Religia Julinian (od nazwy ówczesnego Wolina – Julin) podobnie jak religia Słowian polegała na politeizmie[5]. Mieli oni dwa główne bóstwa: białego boga – był to bóg dobry i biały[5], oraz czarnego boga – był to bóg zły i czarny[5]. Oprócz tego wiele innych bóstw było czczone przez Julinerów, w tym w szczególności Trygław, którego posąg z trzema głowami symbolizował jego panowanie nad niebem, ziemią i światem podziemnym, oraz bóg wojny Herowit (również Gerowit, Jurowit), który posiadał osobną świątynię[5]. Opowiadają także historycy o kolumnie, która była obiektem boskiego kultu. Jej nazwa „kolumna Juliusa” z jednej strony odnosiła się do nordyckiego boga Jul, a z drugiej strony miało związek z Juliuszem Cezarem, któremu przypisywano założenie miasta i rzekomo dla upamiętnienia jego osoby postawiono ten filar[5]. Jednakże istnienie związku tego filara z nordyckim bogiem Jul jest mocno wątpliwe. Friedrich Wilhelm Barthold nazywa to w swojej „Historii Rugii i Pomorza” (Geschichte von Pommern und Rügen. 4 Teile in 5 Bänden.) niezgodnym z rzeczywistością[5].
Upamiętnienie edytuj
W dzisiejszych czasach w mieście Wolin corocznie od kilkudziesięciu lat odbywa się Festiwal Słowian i Wikingów, w ramach której urządzane są spotkania pasjonatów tzw. rekonstrukcji historycznej z całego świata.
Od 2003 roku działa Stowarzyszenie Centrum Słowian i Wikingów „Wolin-Jomsborg-Wineta”, które rozbudowuje skansen archeologiczny na wyspie Wolińska Kępa (rekonstrukcję wczesnośredniowiecznej zabudowy głównego grodu plemienia, Wolina, na podstawie oryginalnych obiektów mieszkalnych, rozpoznanych w trakcie wykopalisk archeologicznych) oraz prowadzi warsztaty rzemiosł dawnych w ramach tzw. żywej archeologii.
Przypisy edytuj
- ↑ Johannes Hoops, Herbert Jankuhn, Heinrich Beck, Reallexikon der germanischen Altertumskunde Band 23, Walter de Gruyter, 2003, p.261, ISBN 3-11-017535-5
- ↑ a b c Jan M Piskorski, Pommern im Wandel der Zeiten, s. 31, {{ISBN|83-906184-8-6}}
- ↑ a b c Filipowiak, Wladyslaw: Wollin - ein frühmittelalterliches Zentrum an der Ostsee, [w:] Wieczorek, Alfried; Hinz, Hans (eds.): Europas Mitte um 1000, Stuttgart 2000, ss. 152-155
- ↑ Jan M Piskorski, Pommern im Wandel der Zeiten, s.36, ISBN 83-906184-8-6
- ↑ a b c d e f Malkewitz ↓, s. 11.
Bibliografia edytuj
- Gustaw Malkewitz: Geschichte der Stadt Wollin in Pommern. Stettin: Pommerichen Reichspost, 1904.
- Wolinianie – plemię pomorskie czy wieleckie?, [w:] (red.) G. Labuda, S. Tabaczyński, Studia nad etnogenezą Słowian i kultury Europy wczesnośredniowiecznej, t. II, Wrocław- -Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1988, s. 65–76
- Piskorski J.M., Pomorze plemienne. Historia – Archeologia – Językoznawstwo, Poznań 2002
- Władysław Filipowiak, Wolinianie. Studium osadnicze, cz. 1: Materiały, Szczecin 1962