Wskaźnik inferencyjny

Wskaźnik inferencyjny – pozwala wnioskować o wystąpieniu zjawiska, którego cecha jest trudna do zaobserwowania bądź zdefiniowania. Wskaźnik ten to zdarzenie obserwowalne, niewchodzące w skład definicji indicatum.[1] O istnieniu zależności między wskaźnikiem a indicatum wnioskujemy poprzez inferowanie z różnych symptomów i wnioskowaniu z zaobserwowanych korelacji[2].

Cechy indicatum edytuj

Indicatum jest to zjawisko, o którego wystąpieniu chcemy wnioskować. Może ono być zarówno obserwowalne jak i nieobserwowalne, od czego zależy dobór właściwego wskaźnika. Indicatum określane przez wskaźnik inferencyjny nie jest obserwowalne, a według polskiego socjologa, Stefana Nowaka jest "ukrytą, hipotetyczną oraz nieobserwowalną zmienną", która posiada określone, obserwowalne następstwa[3].

Przykłady wskaźników inferencyjnych edytuj

Przykładem z dziedziny nauk społecznych jest wybór pewnego zachowania jako wskaźnika cechy psychicznej (nieobserwowalnego indicatum). Behawioralne korelaty cech psychicznych nie wchodzą w obszar ich definicji, są jednak ich obserwowalnymi wskaźnikami[3].

Inny przykład wskaźnika inferencyjnego stanowi fizyczna reakcja niemowląt na muzykę opartą na nieprzyjemnym dla ucha dysonansie, świadcząca o ich emocjonalnym stosunku do prezentowanych dźwięków[4]. Stosunek do muzyki stanowi tu nieobserwowalne indicatum; niemowlęta nie są w stanie poinformować o swoich emocjach wywoływanych dźwiękami, jednak na podstawie behawioralnych reakcji (wskaźnik inferencyjny), takich jak zwiększona aktywność ruchowa oraz odwracanie się od głośnika, inferować możemy o odczuwaniu przez dzieci niepokoju[5].

Wskaźniki mieszane edytuj

Prócz czystych wskaźników inferencyjnych wyróżniamy także:

  • wskaźniki definicyjno-inferencyjne
  • wskaźniki empiryczno-inferencyjne
  • wskaźniki empiryczno-inferencyjno-definicyjne[1].

Przypisy edytuj

  1. a b Wskaźniki, [w:] Jerzy Brzeziński, Metodologia badań psychologicznych, wyd. trzecie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 195-215.
  2. Wskaźnik, „Encyklopedia Zarządzania” [dostęp 2017-01-08].
  3. a b Pojęcia i wskaźniki [w]: Nowak, S, Metody badań socjologicznych, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 202-208.
  4. Zentner, Kagan, 1998
  5. Zentner, M. R., Kagan, J. (1998). Infants' perception of consonance and dissonance in music. Infant Behavior and Development21(3), 483-492.