Wtoraja liga ZSRR w piłce nożnej mężczyzn

Wtoraja Liga SSSR (ros. Вторая Лига СССР - pol. Druga Liga ZSRR) – trzecia klasa rozgrywek Mistrzostw Związku Radzieckiego w piłce nożnej. Mistrzostwa klubów były rozgrywane od 1936 do końca istnienia ZSRR w 1991. System rozgrywek zmieniał się na przestrzeni lat. Najczęściej turnieje o Mistrzostwo ZSRR toczyły się w formie rozgrywek ligowych (mecz i rewanż) w systemie wiosna-jesień. Zmieniała się także nazwa najwyższej ligi. Nazwę Wtoraja Liga nadano jej w sezonie 1971. W latach 1936-1937 nosiła nazwę Grupa W (W latach 1938-1962 nie istniała, z wyjątkiem 1946 - Trietja grupa), w latach 1963-1969 Klasa B, a w 1970 Wtoraja Grupa A.

Mistrzowie i pozostali medaliści

Sezon K T Mistrz Wicemistrz III miejsce Br. Król strzelców Uwagi 1936 (w)     1 Dinamo Rostów nad Donem Stroiteli Baku Dynamo Odessa ? ? 8 klubów 1936 (j)     1 Dinamo Kazań Spartak Charków Dynamo Dniepropetrowsk ? ? 8 klubów 1937     1 Dynamo Odessa Łokomotyw Kijów Stachanoweć Stalino ? ? 10 klubów 1938-1945     nie rozgrywano 1946     1 Dinamo Ryga Spartak Użhorod Zenit Kaliningrad Krylja Sowietow Tbilisi Dinamo Swierdłowsk Dinamo Ałmaty ? ? 119 klubów; 15 stref, potem 2 gr.finałowe 1947-1962     nie rozgrywano 1963     1 Wołga Kalinin SKA Odessa Lokomotiwi Tbilisi Dinamo Kirow Łokomotyw Winnica Dinamo Batumi Zwiezda Sierpuchow Azowstal Żdanow ? ? 151 klubów; 9 stref, potem 3 gr.finałowe 1964     1 Rostsielmasz Rostów nad Donem Łokomotyw Winnica Granitas Kłajpeda Terek Grozny SKA Kijów Wostok Ust-Kamienogorsk Tiekstilszczik Iwanowo Polissia Żytomierz Politotdel Taszkent.oblast ? ? 151 klubów; 9 stref, potem 3 gr.finałowe 1965     1 Spartak Nalczyk SKA Lwów Dinamo Kirowobad Rubin Kazań SKA Kijów Dinamo Baku Sokoł Saratów Awanhard Żółte Wody Pamir Leninabad ? ? 175 klubów; 9 stref, potem 3 gr.finałowe 1966     1 Lokomotiw Kaługa Awanhard Żółte Wody Pamir Leninabad Meszachte Tkibuli Spartak Ordżonikidze Dynamo Chmielnicki Mietałłurg Szymkent Polad Sumgait Mietałłurg Tuła Łokomotyw Chersoń Dinamo Celinograd Nioman Grodno ? ? 165 klubów; 9 stref, potem 4 gr.finałowe 1967     1 Dinamo Machaczkała Awtomobilist Żytomierz Zarafshon Navoiy Nioman Grodno Wołga Uljanowsk Chimik Siewierodonieck Swierdlowiec Taszkent.oblast Polad Sumgait Wołgar Astrachań Dnipro Krzemieńczuk Mietałłurg Temyrtau ? ? 190 klubów; 10 stref, potem 4 gr.finałowe 1968     1 Maszuk Piatigorsk Awanhard Tarnopol Swierdlowiec Taszkent.oblast Jenbek Żezkazgan Kalininiec Swierdłowsk Bukowyna Czerniowce Ak Altyn Andiżan.oblast ADK Ałmaty Spartak Biełgorod Szachtar Kadijewka FK Samarkanda Mietałłurg Temyrtau ? ? 251 klubów; 13 stref, potem 5 gr.finałowe 1969     1 Drużba Majkop Spartak Iwano-Frankiwsk Taszawtomasz Taszkent Traktor Pawłodar Dila Gori Saturn Rybinsk Szachtar Gorłówka FK Samarkanda Cementnik Semipałatyńsk Guria Lanczchuti Iskra Smoleńsk Spartak Sumy FK Yangiyer Jenbek Żezkazgan Awtomobilist Nalczyk ? ? 265 klubów; 14 stref, potem 5 gr.finałowych 1970     1 Metałurh Zaporoże Awtomobilist Nalczyk Tawrija Symferopol Spartak Joszkar-Oła Awtomobilist Żytomierz Kuzbass Kemerowo ? ? 66 klubów; 3 strefy 1971     1 Zwiezda Perm Awtomobilist Nalczyk Krywbas Krzywy Róg (wygrał baraż z Iskra Smoleńsk) ? ? 124 klubów; 6 stref, potem finał 1972     1 Kuzbass Kemerowo Mietałłurg Lipieck Spartak Iwano-Frankiwsk (wygrał baraż z Daugava Ryga) ? ? 130 klubów; 7 stref, potem finał 1973     1 Urałmasz Swierdłowsk Tawrija Symferopol Kubań Krasnodar ? ? 126 klubów; 7 stref, potem finał 1974     1 Ałga Frunze Rubin Kazań Metalist Charków ? ? 116 klubów; 6 stref, potem 3 półfinały i finał 1975     1 Terek Grozny Daugava Ryga Stroitel Aszchabad ? ? 111 klubów; 6 stref, potem 3 półfinały i finał 1976     1 Krywbas Krzywy Róg Urałmasz Swierdłowsk Dinamo Leningrad Maszuk Piatigorsk Guria Lanczchuti Meliorator Yangiyer ? ? 121 klubów; 6 stref, potem finał 1977     1 SKA Odessa Žalgiris Wilno Kubań Krasnodar Spartak Semipałatyńsk Spartak Nalczyk FK Yangiyer ? ? 128 klubów; 6 stref, potem finał 1978     1 Metalist Charków Zwiezda Perm Spartak Nalczyk Fakieł Woroneż Traktor Pawłodar Ałga Frunze ? ? 139 klubów; 6 stref, potem finał 1979     1 Iskra Smoleńsk Kołos Nikopol Dinamo Stawropol Guria Lanczchuti Buston Dżyzak SKA Chabarowsk Tiekstilszczik Iwanowo SKA Kijów Rotor Wołgograd Lokomotiwi Samtredia Szachrichonczi Szachrichan Szachtior Karaganda Dynama Brześć SKA Lwów Mietałłurg Lipieck Karabach Stepanakert Aktiubiniec Aktöbe Łucz Władywostok ? ? 142 klubów; 6 stref 1980     1 Spartak Kostroma Traktor Pawłodar CSKA Kijów Rotor Wołgograd Dinamo Samarkanda Chimik Grodno Lokomotiwi Samtredia Torpedo Togliatti Dinamo Barnauł ? ? 154 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1981     1 Daugava Ryga Dinamo Kirow Rotor Wołgograd Kotajk Abowian Krywbas Krzywy Róg Tiekstilszczik Iwanowo Neftchi Fergana Aktiubiniec Aktöbe Tiekstilszczik Iwanowo ? ? 165 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1982     1 Tiekstilszczik Iwanowo Dniapro Mohylew Kuzbass Kemerowo Spartak Ordżonikidze Dinamo Samarkanda Szachtior Karaganda Kotajk Abowian Bukowyna Czerniowce Lokomotiw Czelabińsk ? ? 161 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1983     1 Irtysz Omsk Spartak Ordżonikidze Dinamo Batumi Mietałłurg Lipieck Znamia Truda Oriechowo-Zujewo Krylja Sowietow Kujbyszew SKA Kijów Szachtior Karaganda Neftchi Fergana ? ? 159 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1984     1 Krylja Sowietow Kujbyszew Kotajk Abowian Dinamo Stawropol Nywa Winnica Gieołog Tiumeń Dinamo Samarkanda Celinnik Celinograd Zorki Krasnogorsk Bałtika Kaliningrad ? ? 162 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1985     1 Rostsielmasz Rostów nad Donem Atlantas Kłajpeda Iskra Smoleńsk Tawrija Symferopol Zwiezda Perm Meliorator Szymkent Zwiezda Dżyzak Mercchali Macharadze Gieołog Tiumeń ? ? 153 klubów; 9 stref, potem 3 finały barażowe 1986     1 Krylja Sowietow Kujbyszew Gieołog Tiumeń Zoria Woroszyłowgrad Kepez Kirowobad Mietałłurg Lipieck Soxibkor Xalqobod Krasnaja Priesnia Moskwa Meliorator Szymkient Sokoł Saratów ? ? 159 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1987     1 Tawrija Symferopol Zwiezda Perm Kubań Krasnodar Iskra Smoleńsk Meliorator Szymkent Nistru Kiszyniów Lokomotiwi Samtredia SKA Chabarowsk Neftchi Fergana ? ? 161 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1988     1 Nistru Kiszyniów Torpedo Kutaisi Fakieł Woroneż Neftchi Fergana Cemient Noworosyjsk Bukowyna Czerniowce Irtysz Omsk Traktor Pawłodar Urałmasz Swierdłowsk ? ? 169 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1989     1 Lokomotiw Gorki Textilșcic Tyraspol Dinamo Suchumi Irtysz Omsk Wołyń Łuck Neftchi Fergana Cemient Noworosyjsk Krylja Sowietow Kujbyszew Traktor Pawłodar ? ? 195 klubów; 9 stref, potem 3 finały 1990     1 Bukowyna Czerniowce Urałmasz Swierdłowsk Neftchi Fergana Daugava Ryga Tiekstilszczik Kamyszyn Navbahor Namangan Karpaty Lwów Krylja Sowietow Samara Okiean Nachodka ? ? 66 klubów; 3 strefy 1991     1 Karpaty Lwów Asmarał Moskwa Okiean Nachodka Zoria Ługańsk Krylja Sowietow Samara Köpetdag Aszchabad Kəpəz Gəncə Torpedo Włodzimierz Ałga Frunze ? ? 66 klubów; 3 strefy

Zobacz też

• Wyższa Liga ZSRR
• Pierwaja Liga ZSRR
• Wtoraja Nizszaja Liga ZSRR
• Puchar ZSRR

Linki zewnętrzne

• Tabele końcowe na stronie RSSSF (ang.)
• Statystyki na stronie KLISF (ros.)