Wyżyna

wyniesiona forma terenu o niewielkich różnicach wysokości

Wyżyna – jedna z wielkich form ukształtowania powierzchni lądu, obszar, którego wysokości bezwzględne przekraczają 300 metrów n.p.m.[a], a wysokości względne są na ogół mniejsze niż 300 m. Z wyżyn wyłącza się bowiem obszary o szczególnie urozmaiconej rzeźbie i wysokościach względnych przekraczających 300 m stosunku do najbliższych den dolinnych, czyli góry[1]. Różnice w wysokościach względnych w obrębie wyżyny są więc stosunkowo nieduże.

Rozległe obszary wyżynne noszą nazwę wyżu.

Na mapie hipsometrycznej niższe wyżyny wyróżnione są barwami żółtymi, podobnie jak i najniższe partie gór, np. pogórza, natomiast najwyższe wyżyny – jasnymi odcieniami kolorów czerwonego bądź brązowego.

W Polsce i innych krajach za granicę nizin i wyżyn często przyjmuje się poziomicę 200 m n.p.m. Nie dotyczy to terenów sąsiadujących z obszarami wzniesionymi ponad 500 m n.p.m.; w takiej sytuacji zgeneralizowana poziomica 200 m n.p.m. może być hipsometryczną granicą nizin i gór, jak w przypadku Kotliny Sandomierskiej i Beskidów czy Niziny Padańskiej i Alp.

Między innymi w Polsce nad wyżynami, powyżej 500 m n.p.m. rozciągają się góry niskie. Wśród wielu wysoko położonych wyżyn świata skrajnym przypadkiem jest Wyżyna Tybetańska, która znajduje się na wysokości średnio 4000–5000 m n.p.m. Zalicza się ją do wyżyn, a nie do gór, ponieważ jest względnie płaska – spełniony jest warunek deniwelacji (różnicy, rozpiętości wysokości bezwzględnych) mniejszej niż 300 metrów.

Wyżyny świata edytuj


Uwagi edytuj

  1. Zdania autorów geografów co do dolnej wysokości wyżyn nie są zgodne.

Przypisy edytuj

  1. Jan Flis: Szkolny słownik geograficzny. Wyd. 3. WSiP, Warszawa 1985, s. 113, 128.