Wybory parlamentarne na Ukrainie w 2014 roku

Wybory parlamentarne na Ukrainie w 2014 roku odbyły się 26 października 2014 roku. W ich wyniku Ukraińcy wybrali 423 deputowanych do Rady Najwyższej VIII kadencji. Pozostałe 27 miejsc w 450-osobowym parlamencie pozostało nieobsadzone. Frekwencja wyborcza wyniosła 52,42%.

Wyniki wyborów parlamentarnych na Ukrainie w 2014. U góry okręg wielomandatowy (z zaznaczeniem komitetu, który uzyskał w najwięcej głosów na danym terytorium odpowiadającym okręgowi jednomandatowemu). Na dole wyniki w okręgach jednomandatowych
Frekwencja wyborcza według regionów[1]

Wybory w okręgu wielomandatowym zakończyły się zwycięstwem Frontu Ludowego premiera Arsenija Jaceniuka, jednakże dzięki zwycięstwom w okręgach jednomandatowych znacznie więcej miejsc w parlamencie uzyskał prezydencki Blok Petra Poroszenki. Próg wyborczy przekroczyły także Samopomoc mera Lwowa Andrija Sadowego, Blok Opozycyjny powiązany z Partią Regionów, Partia Radykalna posła Ołeha Laszki i Batkiwszczyna byłej premier Julii Tymoszenko. W blisko połowie jednomandatowych okręgów wyborczych zwyciężyli tzw. kandydaci niezależni (w ponad 2/3 przypadków dotychczasowi deputowani).

Tło wyborów i ordynacja wyborcza edytuj

Były to wybory przedterminowe – poprzednie wybory odbyły się w 2012. Wydarzenia Euromajdanu, protestów z przełomu lat 2013–2014 skierowanych przeciwko rządom Wiktora Janukowycza, doprowadziły jednak do zmian politycznych w kraju w tym powołania nowego rządu i przedterminowych wyborów prezydenckich, które odbyły się 25 maja 2014. Ich zwycięzca, Petro Poroszenko, wyraził oczekiwanie przeprowadzenia wyborów parlamentarnych jeszcze w tym samym roku[2]. Pretekstem do ich ogłoszenia w dniu 25 sierpnia 2014 był formalny rozpad koalicji rządzącej[3] (przy czym opuszczające ją partie Swoboda i UDAR nie wycofały z rządu swoich ministrów).

14 sierpnia 2014 Rada Najwyższa nie rozpoznała żadnej z proponowanych zmian w ordynacji wyborczej[4]. W rezultacie obowiązywały przyjęte w 2011 reguły stosowane przy wyborach w 2012. Wybór pierwszej połowy posłów (225) następował z zamkniętych list krajowych, mandaty dzielono pomiędzy ugrupowania, które przekroczyły wynoszący 5% próg wyborczy[5]. Wybór drugiej połowy posłów następował w 225 jednomandatowych okręgach wyborczych[5] (w jednej turze). Listy krajowe mogły wystawiać wyłącznie partie polityczne, ordynacja wyborcza nie przewidziała ponownie funkcjonowania koalicji wyborczych. Działacze danego ugrupowania startujący z listy krajowej innego figurowali zatem formalnie jako osoby bezpartyjne.

Z powodu aneksji Krymu wyborów nie przeprowadzono w 10 okręgach Republiki Autonomicznej Krymu i w 2 okręgach Sewastopola. Wojna w Donbasie uniemożliwiła również głosowanie w 9 okręgach obwodu donieckiego i w 6 okręgach obwodu ługańskiego[6] (w dwóch ostatnich przypadkach dokonano jednak rejestracji kandydatów).

Kandydaci edytuj

Centralna Komisja Wyborcza zarejestrowała 29 list krajowych zawierających ponad 3,1 tysiąca kandydatów[7], a także ponad 3,5 tysiąca kandydatów w okręgach jednomandatowych (w tym około 2 tysięcy niezależnych)[8].

Okres przedwyborczy wiązał się z istotnymi przemianami na ukraińskiej scenie politycznej. W sierpniu 2014 reaktywowano nieaktywną od blisko dziesięciu lat powiązaną z prezydentem Partię Solidarność – przyjęła nazwę Blok Petra Poroszenki, a na jej czele stanął Jurij Łucenko[9]. We wrześniu BPP podpisał porozumienie o wspólnym starcie z ugrupowaniem UDAR byłego boksera i mera Kijowa Witalija Kłyczki[10]. W tym samym miesiącu skupiona wokół premiera Arsenija Jaceniuka i przewodniczącego parlamentu Ołeksandra Turczynowa grupa polityków, która wystąpiła z Batkiwszczyny, powołała nową formację pod nazwą Front Ludowy[11]. Stanowiąca do lutego 2014 polityczne zaplecze Wiktora Janukowycza Partia Regionów podjęła decyzję o rezygnacji z udziału w wyborach[12]. Środowiska przeciwników Euromajdanu, w tym licznych regionałów, ostatecznie połączył Blok Opozycyjny[13].

Wśród kandydatów znalazło się grono osób, które zyskały popularność i rozpoznawalność swoją aktywnością w czasie Euromajdanu (m.in. Mychajło Hawryluk, Ihor Łucenko, Wołodymyr Parasiuk), kryzysu krymskiego (Julij Mamczur) i wojny w Donbasie (Jurij Bereza, Nadija Sawczenko, Semen Semenczenko, Andrij Teteruk, Dmytro Tymczuk). Wśród kandydatów niezależnych znalazła się liczna grupa parlamentarzystów VII kadencji, w tym wielu deputowanych z frakcji Partii Regionów, jak też posłów, którzy opuścili obóz władzy w trakcie i po protestach. Analizy publicystyczne zajmowały się także wskazywaniem związków poszczególnych ugrupowań (w tym partii prezydenta i premiera) z oligarchami[14][15][16]. Tradycyjnie w wyborach wystartowała także grupa osób z listy najbogatszych Ukraińców (m.in. Wadym Nowynski, Kostiantyn Żewaho, Serhij Taruta).

Wyniki edytuj

Ugrupowanie Lider
listy krajowej
Lista krajowa Mandaty
w okręgach[17]
Suma
mandatów
Głosy[18] % głosów[18] Mandaty[19]
Front Ludowy Arsenij Jaceniuk 3 487 766 22,14 64 18 82
Blok Petra Poroszenki Witalij Kłyczko 3 437 078 21,81 63 69 132
Samopomoc Hanna Hopko 1 729 131 10,97 32 1 33
Blok Opozycyjny Jurij Bojko 1 486 195 9,33 27 2 29
Partia Radykalna Ołeha Laszki Ołeh Laszko 1 173 060 7,44 22 0 22
Batkiwszczyna Nadija Sawczenko 894 757 5,68 17 2 19
Ogólnoukraińskie Zjednoczenie „Swoboda” Ołeh Tiahnybok 741 968 4,71 0 6 6
Komunistyczna Partia Ukrainy Petro Symonenko 611 901 3,88 0 0 0
Silna Ukraina Serhij Tihipko 491 448 3,11 0 1 1
Pozycja Obywatelska Anatolij Hrycenko 489 493 3,10 0 0 0
Ogólnoukraińskie Agrarne Zjednoczenie „Zastup” Wira Uljanczenko 418 271 2,65 0 1 1
Prawy Sektor Andrij Tarasenko 284 936 1,80 0 1 1
Pozostali (17 list wyborczych)[20] 506 505 3,11 0 0 0
Polityczna Partia Wola[21] 1 1
Kandydaci niezależni[22] 96 96

Przypisy edytuj

  1. Хід голосування по регіонах України. cvk.gov.ua. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  2. In Ukrainian presidential election, chocolate tycoon Poroshenko claims victory. washingtonpost.com, 25 maja 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  3. Early parliamentary elections in Ukraine set for October 26. tass.com, 27 sierpnia 2014. [dostęp 2014-08-31]. (ang.).
  4. Rada fails to put on today’s agenda three bills on elections of MPs. interfax.com.ua, 14 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  5. a b Parliament passes law on parliamentary elections. kyivpost.com, 17 listopada 2011. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  6. Parliamentary elections not to be held at nine constituencies in Donetsk region and six constituencies in Luhansk region – CEC. interfax.com.ua, 25 października 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  7. Відомості щодо реєстрації виборчих списків кандидатів у депутати. cvk.gov.ua. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  8. Відомості щодо реєстрації кандидатів в одномандатних виборчих округах. cvk.gov.ua. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  9. Poroshenko wants coalition to be formed before parliamentary elections. interfax.com.ua, 27 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  10. Блок Петра Порошенка і УДАР підуть на вибори разом. tvi.ua, 2 września 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  11. Yatseniuk elected head of political council of People’s Front Party – congress decision. interfax.com.ua, 10 września 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  12. Ukraine's Party of Regions Refuses to Participate in Rada Elections. ria.ua, 14 września 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ang.).
  13. «Немайданні» партії об’єднуються в «Опозиційний блок». radiosvoboda.org, 14 września 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  14. Коаліція та інтереси олігархів. epravda.com.ua, 3 listopada 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  15. Олігархи «партії влади»: Порошенко, Коломойський, Пінчук та інші. golos.ua, 23 września 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  16. Порошенко і Яценюк виходять на виборчий старт. pravda.com.ua, 18 sierpnia 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  17. Відомості про підрахунок голосів виборців в межах одномандатних виборчих округів. cvk.gov.ua. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  18. a b Відомості про підрахунок голосів виборців по загальнодержавному багатомандатному виборчому округу. cvk.gov.ua. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  19. ЦВК обробила 100% протоколів. „Свобода” не пройшла. pravda.com.ua, 7 listopada 2014. [dostęp 2014-11-08]. (ukr.).
  20. Żadna z 17 pozostałych list wyborczych nie przekroczyła progu 1% głosów.
  21. Partia Polityczna Wola nie wystawiła listy krajowej.
  22. W tym około 65 posłów Rady Najwyższej poprzedniej kadencji.

Bibliografia edytuj