Wybory parlamentarne w III Rzeszy w listopadzie 1933 roku

Wybory parlamentarne do Reichstagu, odbyły się 12 listopada 1933. Były to drugie wybory w Niemczech w 1933, ale zarazem pierwsze w III Rzeszy.

Plakat wyborczy NSDAP w Berlinie: Jeden Lud, jeden Lider, jedno „Tak”

Okres po wyborach do Reichstagu w marcu 1933 charakteryzował się ustanowieniem jednopartyjnej dyktatury Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP) i wykluczeniem innych sił politycznych z życia publicznego. Wszystkie partie opozycyjne zostały zdelegalizowane na mocy ustawy rządu Rzeszy z 14 lipca 1933[1], a wyborcom przedstawiono tylko jedną listę, na którą można było głosować „TAK” lub „NIE”, złożoną z członków NSDAP oraz niewielkiej liczby bezpartyjnych znanych osób, wspierających reżim kanclerza Rzeszy Adolfa Hitlera. Głosowanie odbywało się w atmosferze terroru. Wielu wyborców obawiało się, że każdy, kto zagłosuje na „NIE”, zostanie za to wykryty i ukarany. W niektórych społecznościach wyborcom grożono dotkliwymi represjami, jeśli ośmielą się głosować na „NIE”, a nawet jeśli w ogóle nie wezmą udziału w wyborach[2]. Mimo to aż 3,3 mln wyborców oddało „nieważne” głosy.

Wyniki wyborów[3]

edytuj

Na liście NSDAP, „TAK” zaznaczyło 92,11% głosujących. Stwierdzono 7,89% nieważnych głosów[4].

Partia Głosy % Miejsca
NSDAP 39 655 224 92,11 661
Nieważne głosy 3 398 249 7,89
Razem 43 053 473 100 661
Frekwencja 95,3%

Przypisy

edytuj
  1. Gesetz gegen die Neubildung von Parteien. vom 14. Juli 1933.. verfassungen.de. [dostęp 2022-07-13]. (niem.).
  2. William L. Shier: Powstanie i upadek III Rzeszy. T. I: Hitler i narodziny III Rzeszy. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2019, s. 260. ISBN 978-83-7889-946-4.
  3. Die Ergebnisse in den 35 deutschen Wahlkreisen, „Grünberger Wochenblatt”, 14 listopada 1933 [dostęp 2022-07-09], Wyniki wyborów i frekwencja w poszczególnych okręgach wyborczych.
  4. Tadeusz Kotłowski: Niemcy. Dzieje państwa i społeczeństwa 1890–1945, Kraków 2008.