Wikipedia

Wybranowo (powiat żniński)

wieś w województwie kujawsko-pomorskim, powiecie żnińskim

Wybranowo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Janowiec Wielkopolski[4].

Wybranowo
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

żniński

Gmina

Janowiec Wielkopolski

Liczba ludności (2011)

79[2]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

88-430[3]

Tablice rejestracyjne

CZN

SIMC

0086734

Położenie na mapie gminy Janowiec Wielkopolski
Mapa konturowa gminy Janowiec Wielkopolski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wybranowo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Wybranowo”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wybranowo”
Położenie na mapie powiatu żnińskiego
Mapa konturowa powiatu żnińskiego, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Wybranowo”
Ziemia52°45′54″N 17°25′27″E/52,765000 17,424167[1]

Demografia edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 79 mieszkańców[2]. Jest 21. co do wielkości miejscowością gminy Janowiec Wielkopolski.

Części miejscowości edytuj

Integralne części miejscowości Wybranowo[5]
Identyfikator miejscowości Nazwa miejscowości Rodzaj miejscowości
1036603 Wybranowo-Huby część miejscowości
1036610 Wybranowo-Parcele część miejscowości
1036595 Wybranowo za Wsią część miejscowości

Położenie geograficzne edytuj

Wieś leży na prawym brzegu rzeki Wełny, na południowy wschód od Łekna, między Janowcem Wielkopolskim a Mieściskiem, na Wysoczyźnie Gnieźnieńskiej. Odległość od Janowca około 3 km, od Mieściska około 10 km, przy granicy województw kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego. W Wybranowie znajdują się wydmy śródlądowe zalegające na glinie, będące przedmiotem badań geologów[6] Biegnie tutaj, liczący 29 kilometrów, Janowiecki Szlak Rowerowy[7].

Historia edytuj

Wieś z pewnością istniała w wieku XVI co potwierdza zapis o poborze dziesięcin:

  • w roku 1523 łany kmiece i dziedziczne odprowadzają dziesięcinę, snopową po połowie altarii do św. Stanisława w Gnieźnie i proboszczowi w Janowcu, który prócz tego pobierał z łanów kmiecych po 2 grosze dziesięciny lnianej i mesznego po korcu zboża i owsa[8].

Podatki zostały również pobrane[9]:

  • w roku 1577 od 2,5 łanów osiadłych i 4 zagrodników
  • w roku 1579 z 4 łanów i od 1 zagrodnika
  • w roku 1618 z 4 łanów osiadłych i od 4 zagrodników w wysokości 4 fl i 24 gr (od zagrodników pobrano po 9 gr)

W 1775 była to własność pułkownika Bnińskiego, licząca 14 kominów, będąca w zastawie u Brzozowskiego. Do roku 1788 nie zmieniła się liczba dymów i pozostała w ilości 14. W wieku XIX wieś zajmowała obszar 284 ha, posiadała 23 domów 196 mieszkańców, z tych 172 wyznania katolickiego.

W wieku XVI pochodzenie z Wybranowa okazują:

  1. Rotmistrz Wawrzyniec Wybranowski herbu Poraj, burgrabia malborski. rok 1525.
  2. Chlebowscy herbu Poraj z Chlebowa pod Mieściskiem.
  3. Ludwika z Wybranowa (?) Koźmińska, księżna ołobocka znana w roku 1753[8].

W wieku XVIII pochodzenie z Wybranowa okazują:

  1. Antoni Przybysławski herbu Jasieńczyk[10] zmarły przed 20.09.1762, który miał 3 dzieci z Esterą Lisiecką:
    1. Feliksa Stanisława urodzonego 21.11.1758 roku w Wybranowie,
    2. Jana Nepomucena Aleksandra Dezerego urodzonego 25.05.1760 w Wybranowie,
    3. Zofię urodzoną 01.06.1762 w Wybranowie.
  2. Antoni Okęcki zmarły 22 czerwca 1761 roku[11]
  • W roku 1793 Wybranowo należy do majątku Żabiczyn, Wybranowo zostało wcielone do Prus podczas II rozbioru Polski,
  • W roku 1807 na mocy pokoju w Tylży Wybranowo trafiło w skład Księstwa Warszawskiego,
  • W roku 1815 na mocy postanowień Kongresu wiedeńskiego Wybranowo ponownie znalazło się we władaniu pruskim,
  • W roku 1833 w „Gazecie Wielkiego Xięstwa Poznańskiego” pojawia się informacja, że Wybranowo należące do Redgoszcza będzie wydzierżawione od dnia św. Jana na 3 kolejne lata[12],
  • W roku 1836 w „Gazecie Wielkiego Xięstwa Poznańskiego” pojawia się informacja, że Wybranowo należące do Redgoszcza będzie wydzierżawione od dnia św. Jana na 3 lata[13]
  • W roku 1839 w „Gazecie Wielkiego Xięstwa Poznańskiego” pojawiło się obwieszczenie w którym jest mowa o tym, że Wybranowo zostanie wydzierżawione na 3 lata osobie która w przetargu da najwyższą kwotę[14].
  • W roku 1849 Wybranowo jest własnością Antoniego Łąckiego z Bydgoszczy.
  • W II połowie XIX wieku na skraju wsi powstał cmentarz poepidemiczny. Dokładna data powstania nie jest znana, ale prawdopodobnie miało to miejsce 1848-1849 oraz w roku 1866 gdy w okolicy panowała epidemia cholery[15].
  • W roku 1866 jeden z mieszkańców Wybranowa biorąc udział w wojnie prusko-austriackiej został ciężko skłuty w bok i przebywał w lazarecie na Czechach[16]
  • W roku 1872 Wybranowo należy do większego kompleksu dóbr Radgoszcza, Zakrzewa i Żabiczyna.
  • W roku 1895 mieszkańcy wsi przeznaczyli na upominek do księdza kardynała Ledóchowskiego 9 marek[17]
  • W końcu XIX w po separacjach, w części oddana została włościanom,
  • W roku 1900 mieszkańcy Wybranowa doprowadzili na policję w Gnieźnie oszusta podającego się za komornika[18]
  • W roku 1901 folwark Nowe w powiecie wągrowieckim został nabyty przez mieszkańca Wybranowa za kwotę 90 tys. marek[19],
  • W roku 1920 dekretem ministra byłej dzielnicy pruskiej w sprawie ustalenia i zmian nazw miejscowości powiatu żnińskiego pozostawiło nazwę wsi bez zmian[20]
  • W roku 2008 sołtys wsi Jan Strzelecki wraz z synem odkryli pochodzącą z około 3500 p.n.e. dłubankę u brzegu rzeki Wełny[21].
  • W roku 2016 w lesie na terenie wsi został odnaleziony skarb składający się z kilkudziesięciu przedmiotów z epoki brązu datowany na około 1000 p.n.e.[22], który obecnie można oglądać w Muzeum Archeologicznym w Biskupinie[23].
  • W Wybranowie istniała szkoła podstawowa, w której nauczycielem w latach 1930-1939 był Marian Grobelny (podporucznik AK)[24].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 152099
  2. ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1569 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Przeglądanie TERYT (Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2013-09-04].
  5. ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych: Urzędowy wykaz nazw miejscowości (2012,2015). Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części (xls) opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2017-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-29)]. (pol.).
  6. ↑ Instytut Geografii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego – Mirosław Rurek (pdf).
  7. ↑ Centrum Nurkowe PIECHCIN [online], it.znin.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-09] (pol.).
  8. ↑ a b Wybranowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 72.
  9. ↑ http://www.wbc.poznan.pl/Content/109234/Wybranowo-kcy.pdf
  10. ↑ Digital Library of Wielkopolska | Rody szlacheckie w Wielkopolsce w XVI-XIX w. (ułożone alfabetycznie według nazwisk): P
  11. ↑ Digital Library of Wielkopolska | Receptiones seu installationes ad episcopatum, praelaturas et canonicatus Ecclesiae Cathedralis Posnaniensis ab anno 1532 usque ad annum 1800
  12. ↑ Digital Library of Wielkopolska | Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1833.05.13 Nr110
  13. ↑ Digital Library of Wielkopolska | Gazeta Wielkiego Xięstwa Poznańskiego 1836.05.11 Nr109
  14. ↑ http://www.wbc.poznan.pl/Content/265446/index.djvu
  15. ↑ Cmentarz poepidemiczny - Wybranowo - Lapidaria [online], lapidaria.wikidot.com [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  16. ↑ Digital Library of Wielkopolska | Nadwiślanin. 1866.07.22 R.17 nr82 [online], www.wbc.poznan.pl [dostęp 2017-11-27] (ang.).
  17. ↑ http://www.wbc.poznan.pl/Content/214424/index.djvu
  18. ↑ http://www.wbc.poznan.pl/Content/215060/index.djvu
  19. ↑ Digital Library of Wielkopolska | Digital Library of Wielkopolska
  20. ↑ Digital Library of Wielkopolska | Dziennik Urzędowy Ministerstwa Byłej Dzielnicy Pruskiej 1920.05.14 R.1 Nr22
  21. ↑ Dłubanka sprzed 5,5 tysiąca lat - pomorska.pl [online], www.pomorska.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  22. ↑ Skarb w Wybranowie
  23. ↑ W Biskupinie możemy oglądać skarb znaleziony w tym roku pod Janowcem Wlkp. - pomorska.pl. „pomorska.pl”. [dostęp 2017-07-24]. (pol.). 
  24. ↑ Miejsca pamięci narodowej. um-janowiecwlkp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-31)]..
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybranowo_(powiat_żniński)&oldid=72575949”