Wyczyniec trzcinowaty

Wyczyniec trzcinowaty
	; Kwiatostan
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	wyczyniec
Gatunek	wyczyniec trzcinowaty
	Nazwa systematyczna
	Alopecurus arundinaceus Poir. in Lam
Synonimy
	Alopecurus aquaticus (Dumort.) Tinant; Alopecurus armenus (K.Koch) Grossh.; Alopecurus arundinaceus subsp. armenus (K.Koch) Tzvelev; Alopecurus arundinaceus subsp. castellanus (Boiss. & Reut.) Rivas Mart., Fern.Gonz. & Sánchez Mata; Alopecurus arundinaceus subsp. exserens H.Scholz & Henker; Alopecurus arundinaceus subsp. subaristatus F.M.Vázquez; Alopecurus castellanus Boiss. & Reut.; Alopecurus elatior Jacq. ex Hook.f.; Alopecurus exaltatus Less.; Alopecurus intermedius Bock ex Steud.; Alopecurus liouvilleanus Braun-Blanq.; Alopecurus muticus Kar. & Kir.; Alopecurus nigrescens J.Jacq.; Alopecurus nigricans Hornem.; Alopecurus pratensis Bourg. ex Lange; Alopecurus pratensis subsp. aquaticus Dumort.; Alopecurus pratensis subsp. arundinaceus (Poir.) Husn.; Alopecurus pratensis subsp. nigricans (Hornem.) Hartm.; Alopecurus pratensis subsp. ventricosus (Rchb.) Thell.; Alopecurus repens M.Bieb.; Alopecurus ruthenicus Weinm.; Alopecurus salvatoris Loscos; Alopecurus sibiricus Roem. & Schult.; Alopecurus ventricosus Pers.; Alopecurus ventricosus var. exserens Serb. & Nyár.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wyczyniec trzcinowaty^[5], w. pęcherzykowaty^[6]^[7] (Alopecurus arundinaceus Poir.) – gatunek wieloletniej rośliny należącej do rodziny wiechlinowatych. Występuje na rozległych obszarach Europy, Azji, północno-wschodniej Afryki^[3]. W Polsce spotykany sporadycznie w północnej i północno-wschodniej części Pasa Wielkich Dolin^[6].

Morfologia edytuj

Pokrój: Masywna trawa lużnokępkowa z podziemnymi rozłogami^[6].
Łodyga: Pokładająca się u podstawy, gładka i silnie ulistniona. Osiąga od 70 do 120, maksymalnie 150 cm wysokości^[6].
Liście: Płaskie, na brzegach szorstkie, z wyraźnymi bruzdkami. Na pędach wegetatywnych długości 12-15 cm i szerokości 5 mm, na pędach kwiatostanowych długości 9-25 cm i szerokości 7 mm. Języczek liściowy na szczycie ząbkowany, do 5 mm długości. Pochwy liściowe na najwyższym piętrze rozdęte, otwarte^[6].

Morfologia wyczyńca pęcherzykowatego (po prawej, oznaczone cyfrą 2) oraz wyczyńca łąkowego (po lewej, oznaczone cyfrą 1).

Kwiatostan: Wiecha kłosokształtna, zwężająca się obustronnie, długości od 1 do 5, maksymalnie do 10 cm i szerokości do 7-15 mm, składająca się z ciemnobrunatnych kłosków długości 4,5-6 mm i 1,4-1,8 mm szerokości^[6].

Oplewione ziarniaki wyczyńca pęcherzykowatego.

Nasiona: Żółtawy, lancetowatojajowaty ziarniak długości 2,2 do 3 mm i szerokości 1-1,2 mm. Plewy gęsto, przylegająco owłosione, zrastające się u nasady, na szczycie przewężone i zaostrzone, nieznacznie od siebie odgięte. Plewka dolna na szczycie ukośnie, asymetrycznie ścięta, z ością osadzoną w połowie długości lub nieco niżej, zawsze wystająca z kłoska. Ość nie dłuższa niż kłosek^[6].

Biologia i ekologia edytuj

Gatunek zasiedla stanowiska wilgotne i żyzne, często uczestniczy w zbiorowiskach pionierskich. Odporny na długotrwałe zalewy i zasolenie gleby. Spotykany nad brzegami jezior i bagien, słonych łąkach, w dolinach rzek oraz na piaskach nadmorskich i rzecznych. Kwitnie od maja do sierpnia. Liczba chromosomów 2n=28^[6].

Zmienność edytuj

Wyróżnia się niższe jednostki systematyczne. W Polsce nad Bałtykiem może występować podgatunek A. arundinaceus ssp. exserens A. et G. Znane są mieszańce z wyczyńcem łąkowym oraz wyczyńcem kolankowym^[6].

Zastosowanie edytuj

Trwała i szybko regenerująca się trawa o dużej wartości pokarmowej. W niektórych krajach uważana za cennych element pastwisk strefy alpejskiej^[6].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-01-24] (ang.).
↑ ^a ^b Alopecurus arundinaceus Poir.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-15].
↑ Alopecurus arundinaceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 30, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Marian Falkowski (red.): Trawy polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982. ISBN 83-09-00593-8.
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: officina botanica, 2009, s. 22. ISBN 978-83-925110-5-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-01-24] (ang.).

[powo-3] Alopecurus arundinaceus Poir.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-15].

[iucn-4] Alopecurus arundinaceus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 30, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[trawy-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Marian Falkowski (red.): Trawy polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982. ISBN 83-09-00593-8.

[gawrys-7] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: officina botanica, 2009, s. 22. ISBN 978-83-925110-5-2.

[5]

[6]

[7]

[3]

[1]

[2]

[4]