Incydent w Qingyang (1490)
Incydent w Qingyang z 1490 roku (również Wydarzenie Ch'ing-yang, Zdarzenie Ch'ing-yang, Chíing-yang, Chi-ing-yang lub Deszcz meteorytów Qingyang, chiń. 1490年慶陽事件; pinyin 1490 Nián qìng yáng shìjiàn, ang. Ch'ing-yang event of 1490) – przypuszczalny deszcz meteorytów lub wybuch obiektu pozaziemskiego (np. meteoru) w atmosferze ziemskiej, który miał miejsce w marcu bądź kwietniu 1490 roku nad chińskim miastem Qingyang (chiń. upr. 庆阳; chiń. trad. 慶陽; pinyin Qìngyáng) w prowincji Shaanxi (dzisiaj obszar ten znajduje się w prowincji Gansu)[1][2].
 Chiński cesarz Hongzhi rządzący w latach 1487–1505 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Rodzaj zdarzenia |
prawdopodobnie eksplozja pozaziemskiego obiektu niebieskiego (np. meteoru) w atmosferze ziemskiej, deszcz meteorytów o wyjątkowej sile |
| Data |
marzec lub kwiecień 1490 |
| Ofiary śmiertelne |
≈ 10 000 osób |
Położenie na mapie Chin  | |
 35°43′40″N 107°38′24″E/35,727778 107,640000
| |
Deszcz meteorytów edytuj
Co najmniej trzy zachowane chińskie kroniki historyczne opisują to zdarzenie jako deszcz kamieni – a w jednym z nich można dosłownie przeczytać: „kamienie spadały jak deszcz”[1][2]. Jedna z kronik opisująca to wydarzenie, pochodzi z oficjalnej historii dynastii Ming, pozostałe zapisy, które również opisują to samo zjawisko, są ogólnie uważane za wiarygodne[3]. Przypadek ten, który według zapisów miał doprowadzić do śmierci ponad 10 000 osób, jeśli był deszczem meteorytów, mógł być wynikiem rozpadu asteroidy na skutek w wejścia w ziemską atmosferę[2][4]. Ze względu na brak szczegółowych informacji i ocalałych meteorytów lub innych fizycznych dowodów, badacze nie byli w stanie ostatecznie określić dokładnego charakteru tego dramatycznego incydentu[5].
Przypadkowa kometa edytuj
W tym samym roku azjatyccy astronomowie przypadkowo odkryli kometę C/1490 Y1, obecnie uważaną za możliwego protoplastę roju meteorów Kwadrantydy[6][7]. Sugerowano również związek z asteroidą (196256) 2003 EH1[8].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Yau, K., Weissman, P., & Yeomans, D. Meteorite Falls In China And Some Related Human Casualty Events (ang.), Meteoritics, Vol. 29, No. 6, pp. 864–871, ISSN 0026-1114.
- ↑ a b c Webb, Sterling K., Juhl, Robert A. Meteorite deaths in Qingyang (Ch'ing-yang) in 1490 (ang.), MeteoriteCentral.com website as archived on Mail-Archive.com, 1 stycznia 2010. [dostęp 13 marca 2013].
- ↑ Death from above in ancient China. connection.ebscohost.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-10)]. (ang.), Sky & Telescope, March 1995, Vol. 89, Iss. 3, p. 15, ISSN 0037-6604.
- ↑ Valeria Magliani: Ch'ing-Yang, l'asteroide che uccise 10.000 persone in Cina. FocusTech, 30 sierpnia 2019. [dostęp 2021-04-05]. (wł.).
- ↑ Asteroid's close shave ranks among Earth's biggest hits (and misses) (ang.), NBCNews.com website, 14 lutego 2013. [dostęp 8 marca 2013].
- ↑ Haines, Lester, Meteor shower traced to 1490 comet break-up: Quadrantid mystery solved (ang.), The Register, January 8, 2008.
- ↑ Ball, Phillip. Dead comet spawned New Year meteors (ang.), Nature online website, ISSN 1744-7933, published online on December 31, 2003.
- ↑ Ki-Won Lee, Hong-Jin Yang, Myeong-Gu Park. Orbital Elements of Comet C/1490 Y1 and the Quadrantid shower. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 400 (3), s. 1389–1393, 2009. Cornell University Library. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2009.15535.x. arXiv:0908.2547. Bibcode: 2009MNRAS.400.1389L. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Crawford, D.; Mader, C. "Modeling Asteroid Impact Tsunami", Science of Tsunami Hazards (ang.), 1998, Vol. 16 pp. 21–30.
- Lewis, John S. Comet And Asteroid Impact Hazards On A Populated Earth: Computer Modeling, Volume 1 (ang.), Academic Press, 2000, ISBN 0-12-446760-1, ISBN 978-0124467606.
- Steel, Duncan. Rogue Asteroids and Doomsday Comets: The Search for the Million Megaton Menace That Threatens Life on Earth (ang.), Wiley & Sons, 1995, [1997], ISBN 0-471-19338-0, ISBN 978-0-4711-9338-8.
- Ward, S.; Asphaug, E. "Asteroid Impact Tsunami: A Probabilistic Hazard Assessment" (ang.), Icarus, 2000, Vol. 145, pp. 64–78.