Wykusz
forma architektoniczna (wystający z fasady fragment budynku)
Wykusz – forma architektoniczna wzorowana na budownictwie Bliskiego Wschodu (architektura islamu)[1], stanowiąca wystający z lica elewacji fragment budynku poszerzający przylegające wnętrze, nadwieszony powyżej parteru o wysokości jednej lub kilku kondygnacji[2]. Wykusz zazwyczaj wsparty jest na wspornikach, o szerokości jednej osi[3], z oknami, nakryty osobnym daszkiem.
W gotyku pełnił funkcję toalety, z czasem (od XVI wieku) zatracił pierwotne zastosowanie i stał się elementem wzbogacającym ukształtowanie bryły budynku, powiększającym powierzchnię reprezentacyjnych pokoi i dającym lepsze doświetlenie wnętrza[3]. Popularny szczególnie w angielskiej architekturze pałacowej[3].
-
Wykusze na kamienicy w Kłodzku -
Wykusz latrynowy na Zamku w Wojnowicach -
Wykusz na zamku Książ
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Wykusz - archirama.pl [online], archirama.muratorplus.pl [dostęp 2020-05-13].
- ↑ wykusz, [w:] Krystyna. Kubalska-Sulkiewicz, Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 444, ISBN 83-01-12365-6, OCLC 51024180 [dostęp 2020-05-13].
- ↑ a b c wykusz, [w:] Jendryczko i inni, Sztuka świata. T. 18, Słownik terminów : L-Ż, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 342, ISBN 978-83-213-4727-1, OCLC 857956061 [dostęp 2020-05-13].
Bibliografia edytuj
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 178. ISBN 83-85001-89-1.