Wymiarki (województwo lubuskie)
Wymiarki (do 1945 r. niem. Wiesau, t. Wiese, Wiesa) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie żagańskim, w gminie Wymiarki. Położona w północnej części Borów Dolnośląskich nad rzeką Otwiernicą.
| wieś | |
_(dom_w_Wymiarkach).jpg) Stary dom w Wymiarkach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
1220[2] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
68-131[3] |
| Tablice rejestracyjne |
FZG |
| SIMC |
0916762 |
Położenie na mapie gminy Wymiarki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żagańskiego  | |
 51°30′36″N 15°04′55″E/51,510000 15,081944[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Miejscowość jest siedzibą władz gminy Wymiarki. Znajduje się tutaj Huta Szkła Wymiarki.
Historia edytuj
Wieś wzmiankowana w 1427 powstała nie wcześniej niż w XIV wieku[4], wcześniej istniała tutaj jedynie karczma. Ok. 1550 uruchomiono tu kuźnię żelaza, osada rozwinęła się dopiero po wojnie trzydziestoletniej.
Pierwsza huta szkła powstała w 1677 (w pewnych źródłach huta powstała w latach 1656–1657), jej założycielem był czeski książę, właściciel księstwa żagańskiego – Wacław Euzebiusz von Lobkovitz[4]. W XVIII wieku była to najwydajniejsza huta szkła na Śląsku, produkowała żyrandole, puchary, kufle i szkło butelkowe. W latach 1759–1760 dwukrotnie wybuchał w niej pożar, po odbudowie zwiększyła produkcję i zatrudnienie, w 1763 zatrudniała 53 hutników. W 1770 król pruski Fryderyk II Wielki zamówił szkło taflowe do okien w Nowym Pałacu w Poczdamie.
Pierwotnie ulicówka, przekształcona w 2. połowie XIX w. (po wybudowaniu linii kolejowej Jankowa Żagańska-Sanice) w wielodrożnicę o charakterze miejskim. Historyczny ośrodek pracy chałupniczej[5].
W Wymiarkach urodził się Zbigniew Gut (1949–2010), piłkarz, reprezentant Polski.
Demografia edytuj
Lista właścicieli[8] edytuj
- 1427 – von Melhose
- 1571 – von Schellendorf
- 1595-1630 – von Dyhrn
- 1630 – Wallenstein
- 1649 – von Schellendorf
- 1654-1671 – von Rohr
- po 1671 – książęta żagańscy
Zabytki edytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[9]:
- zespół huty szkła "Augusta", obecnie "Wymiarki", ul. Księcia Witolda 11, z lat 1886-1807
- budynek wielofunkcyjny
- budynek produkcyjny
- magazyn form
- budynek regeneracji
- warsztat elektryczny
- warsztaty
- magazyn techniczny
- budynek głównego technologa
- komin
- willa właściciela, obecnie budynek administracyjny
- ogród willowy
- ogrodzenie od strony zachodniej.
Sport edytuj
W miejscowości istniał piłkarski Klub Sportowy „Iskra” Wymiarki założony w 1951 roku oraz stowarzyszenie Ju Jitsu Shogun (rok założenia 2000)[10].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 152943
- ↑ Wieś Wymiarki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-12], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1572 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Świadkowie wiary i historii. Kościoły parafii w Witoszynie, praca zbiorowa pod red. Romana Haczkiewicza, Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, Kraków, 2011, ISBN 978-83-7216-903-7
- ↑ Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6
- ↑ Zimmermann F., Beyträge zur Beschreibung von Schlesien, Brieg, 1787
- ↑ Handke K., Steller G., Beschreibung de schlesische Kreise Sagan und Sprottau, Lippstadt, 1968
- ↑ Steller G., Grund- u. Gutsherren im Fürstentum Sagan (1400-1940), Sagan, 1940
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 122. [dostęp 2013-03-07].
- ↑ KSiSW Shogun, Ju-Jitsu - KSiSW Shogun [online], www.shogun.slask.pl [dostęp 2017-02-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-10] (pol.).