Wysoka (Tatry)

góra w Tatrach Wysokich

Wysoka (słow. Vysoká, niem. Tatraspitze, węg. Tátra-csúcs[1]) – dwuwierzchołkowy szczyt o wysokości 2559 m[2], położony w grani głównej Tatr po stronie słowackiej. Wierzchołki mają prawie równą wysokość (wyższy o około 25 cm jest wierzchołek południowo-wschodni[3]), a rozdziela je położona około 22 m niżej Przełączka w Wysokiej (Štrbina vo Vysokej)[4]. Wcześniejsze źródła podawały wysokość szczytu jako 2547 m[5][6] lub 2560 m[1][7].

Wysoka
Vysoká
Ilustracja
Państwo

 Słowacja

Położenie

powiat Poprad

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2559 m n.p.m.

Wybitność

298 m

Pierwsze wejście

1874
Mór Dechy, Ján Ruman Driečny (młodszy) i Martin Spitzkopf

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, na dole nieco na prawo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Wysoka”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Wysoka”
Ziemia49°10′21,4″N 20°05′39,0″E/49,172611 20,094167

Wysoka należy do Wielkiej Korony Tatr[8].

Topografia edytuj

Masyw Wysokiej położony jest pomiędzy masywami Rysów (rozdziela je przełęcz Wagasedlo Váha) i Ganku (Gánok – rozdziela je szeroka Rumanowa Przełęcz). W grani w kierunku od Wysokiej do Małego Ganku (najbardziej na zachód wysuniętego wierzchołka w masywie Ganku) wyróżnia się następujące obiekty[9]:

Słowacy grań między Wysoką a Bartkową Turnią nazywają Rumanov hrebeň[9].

Cztery najwyższe szczyty masywu, zwane Koroną Wysokiej (Koruna Vysokej), to kolejno od północnego zachodu[4]:

Południowo-wschodni wierzchołek jest zwornikiem dla dwóch bocznych grani[4]:

Masyw Wysokiej góruje nad dolinami[7]:

Historia edytuj

Pierwsze odnotowane wejścia[4]:

W 1877 r. na szczycie był Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Z uwagi na rosnącą popularność szczytu Towarzystwo Tatrzańskie ułatwiło wejście na szczyt, zakładając metalowe klamry (na drodze od Wagi, tzw. droga przez Pazdury). W 1958 r. umieszczono na północno-zachodnim wierzchołku żelazny krzyż. Potajemnie uczynili to chatarzy schroniska pod Rysami[11].

Turystyka edytuj

Wysoka według wyników polskiej ankiety uważana jest za najpiękniejszy szczyt Tatr[12]. Jej ścianami poprowadzono wiele dróg taternickich. Nie jest on jednak dostępny dla turystów, nie prowadzi na niego znakowany szlak. Istnieje możliwość wejścia na ten jeden z najtrudniej dostępnych szczytów z uprawnionym przewodnikiem – raczej dla osób o aspiracjach taternickich. Grupa może liczyć nie więcej niż 5 osób, od jej uczestników wymagane jest obycie z przepaścistymi widokami i śniegami, na trasie występują znaczne trudności techniczne. Swojej wysokości i położeniu w grani Wysoka zawdzięcza bardzo rozległy widok. Tytus Chałubiński w 1879 pisał o niej: „Stąd jednocześnie i grupę Gierlachu i szczególniej Krywania doskonale opatrzysz, nie mówiąc już o zachodnich szczytach. Jeden tylko zarzut można zrobić temu punktowi, że z niego nie widzisz Wysokiej, bo ona istotnie każdej panoramie tatrzańskiej nadaje szczególny wdzięk wykwintnymi swoimi kształty”. Widok – rozleglejszy z wierzchołka południowo-wschodniego – podobny jest do panoramy z Rysów[4].

Dawniej nazwa Wysoka była używana także w odniesieniu do innych szczytów tatrzańskich – Staroleśnego Szczytu, Łomnicy i Krywania.

Przypisy edytuj

  1. a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  2. Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
  3. Grzegorz Sarna, Marcin Sarna, Andrzej Z. Górski. Jak wysoka jest Wysoka?. „Tatry”. Nr 2 (60), 2017. 
  4. a b c d e f g Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część IX. Waga – Szarpane Turnie. Warszawa: Sport i Turystyka, 1961.
  5. Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2012-01-10].
  6. Tatry Wysokie polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:25 000. Sygnatura, 2011/12. ISBN 83-87873-26-8.
  7. a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.
  8. Andrzej Marcisz, Wielka Korona Tatr. Przewodnik wspinaczkowy po 14 ośmiotysięcznikach tatrzańskich, Gliwice: wyd. Helion, 2020, ISBN 978-83-283-5985-7.
  9. a b Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 67. ISBN 83-01-13184-5.
  10. Wysoka.
  11. Józef Nyka, Tatry Słowackie. Przewodnik, wyd. 2, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 1998, ISBN 83-901580-8-6.
  12. Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. XIII, Latchorzew: Wydawnictwo „Trawers”, 2006, ISBN 83-915859-1-3.

Linki zewnętrzne edytuj