Wyspa Północna (Nowa Zelandia)
Wyspa Północna (ang. North Island, maor. Te Ika-a-Māui) – jedna z dwóch głównych wysp Nowej Zelandii (druga to Wyspa Południowa). Powierzchnia wyspy wynosi 115 778 km² co daje jej 14 miejsce na świecie. Jest to wyspa kontynentalna. Najwyższym punktem wyspy jest wulkan Ruapehu, który wznosi się na wysokość 2797 m n.p.m.
![]() | |
Państwo | |
---|---|
Akwen | |
Archipelag | |
Powierzchnia |
115 778 km² |
Populacja (VI 2009) • liczba ludności • gęstość |
|
Położenie na mapie Nowej Zelandii ![]() | |
![]() | |
![]() |
Najbardziej wysunięty na południe punkt wyspy to przylądek Palliser.
Wyspa Północna w mitologii Edytuj
Ta sekcja od 2020-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Według mitologii maoryskiej Wyspy Północna i Południowa Nowej Zelandii powstały dzięki działaniom półboga Maui. Półbóg Maui i jego bracia łowili ryby z czółna (Wyspy Południowej), kiedy złapał wielką rybę i wyciągnął ją z morza. Kiedy nie patrzył, jego bracia walczyli o rybę i posiekali ją. Ta wielka ryba stała się Wyspą Północną, stąd nazwa Maorysów na Wyspie Północnej to Te Ika-a-Maui („Ryba Maui”). Uważa się, że góry i doliny powstały w wyniku siekania ryb przez braci Maui. Do początku XX wieku alternatywną nazwą Maorysów dla Wyspy Północnej była Aotearoa. W obecnym użyciu Aotearoa to zbiorowa nazwa Maorysów dla Nowej Zelandii jako całości.
Regiony Wyspy Północnej Edytuj
Na Wyspie Północnej utworzonych jest 9 regionów administracyjnych.
- Northland
- Auckland
- Zatoka Obfitości (ang. Bay of Plenty)
- Gisborne
- Waikato
- Taranaki
- Manawatu-Wanganui
- Hawke's Bay
- Wellington
Miasta Wyspy Północnej Edytuj
Na Wyspie Północnej położonych jest kilka ważniejszych miast Nowej Zelandii, m.in. Wellington, stolica kraju oraz Auckland, największe miasto Nowej Zelandii. Około 76% Nowozelandczyków mieszka na Wyspie Północnej. Ważniejsze miasta to (dane szacunkowe z VI 2009):
- Auckland – ludność 1333,3 tys., pow. 1086 km², gęstość zaludnienia 1227,7 osób/1 km² (aglomeracja)
- Manukau – 410,16 tys.
- Wellington – 386 tys. (aglomeracja)
- North Shore – 269,5 tys.
- Waitakere – 206,27 tys.
- Hamilton – 200,3 tys. (aglomeracja)
- Tauranga – 118,2 tys.
- Lower Hutt – 97,69 tys.
- Palmerston North – 80,7 tys.
- Hastings – 63,58 tys.
- Napier – 57,09 tys.
- Rotorua – 55,6 tys.
- New Plymouth – 51,6 tys.
- Whangarei – 51,4 tys.
- Porirua – 48,86 tys.
- Kapiti – 39,6 tys.
- Wanganui – 39,6 tys.
- Upper Hutt – 37,13 tys.
- Gisborne – 33,9 tys.
- Pukekohe – 25,32 tys.
- Paraparaumu – 25,26 tys.
- Taupo – 22,07 tys.
- Masterton – 19,34 tys.
- Levin – 19,01 tys.
- Whakatane – 18,45 tys.
- Cambridge – 16,11 tys.
- Te Awamutu – 15 tys.
- Feilding – 13,93 tys.
- Tokoroa – 12,74 tys.
- Hawera – 10,53 tys.
Do dużo mniejszych zaliczyć można m.in.:
Półwyspy i przylądki Edytuj
- Coromandel Peninsula
- Northland Peninsula
- Cape Palliser
- Cape Reinga
- East Cape
- North Cape
Zatoki i wybrzeża Edytuj
- Bay of Islands
- Bay of Plenty
- Hauraki Gulf
- Hawke Gulf
- Ninety Mile Beach
- North Taranaki Bight
- South Taranaki Bight
Jeziora i rzeki Edytuj
- Lake Taupo
- Waikato River
- Whanganui River
Najwyższe szczyty Edytuj
Lasy i parki narodowe Edytuj
- Egmont National Park
- Tongariro National Park
- Waipoua Kauri Forest
- Whanganui National Park
Jaskinie Edytuj
- Waitomo Caves