Wyspa Portowa (Wyspa Stogi) – wyspa w Gdańsku, otoczona wodami Zatoki Gdańskiej, Martwej Wisły i Wisły Śmiałej. Powierzchnia wynosi 26,4 km²[1].

Wyspa Portowa
Ilustracja
Plaża Stogi, w tle Port Północny
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Akwen

Morze Bałtyckie, Martwa Wisła, Wisła Śmiała

Powierzchnia

26,4 km²

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Wyspa Portowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Wyspa Portowa”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Wyspa Portowa”
Ziemia54°22′52″N 18°43′23″E/54,381111 18,723056
Plaża i nieistniejące molo na Westerplatte, 1904

Geografia

edytuj
 
Wyspa Portowa na mapie z 1901
 
Trasa Sucharskiego
 
Prom na Martwej Wiśle
 
Westerplatte

Wyspa Portowa jest położona we wschodniej części miasta w mezoregionie Mierzeja Wiślana. Jest otoczona wodami:

Wisła Śmiała powstała w 1840, w wyniku zatoru lodowego wody w Wiśle, przerywając wydmy. Był to moment utworzenia wyspy – teren oblewany z trzech stron przez Bałtyk i Wisłę został odcięty od lądu.

Wyspa Portowa jest szeroka równoleżnikowo na ok. 7,5 km, a południkowo średnio ok. 3 km z ok. 5-kilometrowym wysunięciem ku północy, jakim jest Westerplatte.

Teren jest w miarę równy, występują tu jednak wydmy pasa nadmorskiego. Północno-wschodnia część wyspy porośnięta jest Lasem Miejskim.

Jeziora

edytuj

Podział administracyjny

edytuj

Po reformie podziału administracyjnego z 2011 roku, na Wyspie Portowej znajdują się następujące osiedla administracyjne[2]:

nr nazwa ludność powierzchnia w km² gęstość zaludnienia (osób/km²)
1 Krakowiec-Górki Zachodnie 1994 8,38 238
2 Przeróbka 4816 7,10 679
3 Stogi 12 128 10,96 1106
ŁĄCZNIE 18 938 26,44 716

Mieszkańcy wyspy stanowią 4,1% ludności Gdańska a jej powierzchnia 10% obszaru miasta. Gęstość zaludnienia jest o 59 punktów procentowych niższa od średniej miasta.

Podjednostki

edytuj

W dzielnicach Wyspy Portowej znajdują się następujące osiedla i podjednostki:

Transport

edytuj
 
Most wantowy im. Jana Pawła II

Wyspa Portowa jest połączona z lądem dwoma mostami drogowymi, jednym mostem kolejowym i tunelem drogowym. Pierwszy most drogowy to Most Siennicki zbudowany w 1912, drugi to Most wantowy im. Jana Pawła II zbudowany w 2001. Z zachodnimi dzielnicami miasta połączenie stanowi Tunel pod Martwą Wisłą, będący elementem Trasy Sucharskiego. Otwarty został 24 kwietnia 2016[3]. Połączył Wyspę Portową z zachodnią częścią miasta, w dzielnicy Letnica. Wyspa jest połączona koleją przy pomocy linii kolejowej nr 226.

 
Nabrzeże Chemików i Kanał Kaszubski

Na Wyspie Portowej znajduje się Port Północny, jeden z największych terminali w Polsce. Zajmuje się głównie przeładunkiem masowym. Został on oddany do użytku w 1984. Obok znajduje się Głębokowodny terminal kontenerowy DCT, oddany do użytku w 2007.

W obrębie portu, na Wyspie Portowej znajdują się następujące nabrzeża[4]: Krakowskie, Bytomskie, Przemysłowe, Chemików, Dworzec Drzewny, Rudowe, Administracyjne, Węglowe, Wisłoujście, OPP, Mew, Terminal Promowy Westerplatte, Zwycięstwa, Pokoju, Zamykające, Kapitanatu Portu, Północne, Zachodnie, Południowe, Pirs Węglowy, Pirs LPG, Pirs Rudowy, Terminal kontenerowy DCT.

 
Fort carre Twierdzy Wisłoujście z wieńcem i wieżą-latarnią, widziany od strony Martwej Wisły

Zabytki[5] i obiekty historyczne

edytuj
  • Budynek biurowy z końca lat 20. XX wieku, przy ul. Roberta de Plélo[6].


Przypisy

edytuj
  1. Podział administracyjny Gdańska [online], gdansk.pl.
  2. Urząd Miejski w Gdańsku – Podział administracyjny.
  3. Tunel pod Martwą Wisłą otwarty [online], Onet.pl, 25 kwietnia 2016 [dostęp 2016-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-13].
  4. O porcie [online], portgdansk.pl.
  5. Rejestr zabytków nieruchomych 2011 woj. pomorskie [online], kobidz.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-09-27].
  6. Do dworku w gdańskim porcie wraca życie [online], trojmiasto.pl, 12 grudnia 2011.
  7. Parafia rzymskokatolicka pw. Najświętszego Imienia Maryi, Gdańsk Krakowiec [online], diecezja.gda.pl.
  8. Cmentarz na Krakowcu [online], .zdiz.gda.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-01-05].