Wikipedia

Wzgórza we Wrocławiu

Wzgórza we Wrocławiu obejmują wzniesienia znajdujące się w obszarze administracyjnym miasta Wrocław. Są to usypiska i pagórki o stosunkowo niewielkiej wyniosłości. Brak jest we Wrocławiu, który położony jest w obszarze Niziny Śląskiej (w szczególności Pradoliny Wrocławskiej (318.52) i mniejszym stopniu Równiny Wrocławskiej (318.532) i Równiny Oleśnickiej (318.56)[a]), znaczących wzniesień czy wzgórz (najwyżej położonym, naturalnym punktem Wrocławia jest Kota 148 m n.p.m. w Lesie Mokrzańskim). Istnieją niewysokie wydmy pochodzenia eolicznego: w Lesie Osobowickim (127 m n.p.m.), w Lesie Rędzińskim – forma wałowa i owalna (112 m n.p.m., wybitność 2–3 m ponad teren).

Większość wrocławskich wzniesień to nasypy powstałe podczas odgruzowywania miasta po zniszczeniach wojennych[b] lub wysypiska odpadów komunalnych bądź przemysłowych. Wśród wzniesień znajdują się także kopce poświęcone pamięci bądź stanowiące miejsce pochówku i uhonorowania określonych osób lub upamiętnienia określonych wydarzeń. Ich wybitność nie przekracza zwykle 15–20 m ponad otaczający teren, najwyższym takim wzniesieniem jest zrekultywowane składowisko odpadów komunalnych – Wzgórze Maślickie o wybitności 44 m.

Oprócz wyżej wspomnianych wzniesień występuje także wiele wyniosłości terenu stanowiących nasypy budowlane linii kolejowych, wałów przeciwpowodziowych i grobli[c] oraz niewielkich górek parkowych i osiedlowych, czy też położonych na wydzielonych terenach przedszkoli i żłobków[1][2][3].

Część z wrocławskich wzgórz oceniana jest jako cenna przyrodniczo i ekologicznie. Stanowią one siedliska rzadkich roślin i zwierząt. Stawiane są postulaty ochrony tych siedlisk, np. poprzez tworzenie w oparciu o dane wzgórze użytku ekologicznego (np. Wzgórze Gajowe)[2][3]. Natomiast nie udało się jak dotąd zrealizować żadnego z planów dotyczących zagospodarowania wybranych wzgórz dla potrzeb budowy stoków narciarskich oraz ośrodków sportów zimowych. Takie plany wysuwane były oraz stworzono odpowiednie koncepcje między innymi wobec Wzgórza Gajowego[4] i Wzgórza Kilimandżaro[5].

Wzgórza we Wrocławiu
nazwa rodzaj[i] osiedle wysokość bezwzględna wybitność uwagi fotografia
Wzgórze Andersa[ii][1][6] wysypisko Huby 142 m n.p.m. 17 m
Wzgórze Bendera[7] nasyp Borek – Park Południowy 131 m n.p.m. 7 m pawilon von Wallenberga
Cmentarz Żołnierzy Polskich[1][8] nekropolia Grabiszyn 137 m n.p.m. 15 m pomnik
Wzgórze Gajowe[9][10] wysypisko Gaj 155,4 m n.p.m. 31,5 m
Wzgórze Gajowickie[iii][11] wysypisko Gajowice 138 m n.p.m. 18 m tor saneczkowy
Góra Sienicka naturalna wyniosłość Strachocin 122 m n.p.m. 2,6 m
Wzgórze Kapliczne[3] nasyp Osobowice – Las Osobowicki 120 m n.p.m. 7 m kaplica, grodzisko
Wzgórze Kilimandżaro[iv][12] nasyp Zalesie 134 m n.p.m. 17 m tor motocrossowy, rowerowy
kota 141 naturalna wyniosłość Mokra – Las Mokrzański 141 m n.p.m. las
Mała Sobótka[v][1][13] nasyp Grabiszynek 135 m n.p.m. 12 m tor saneczkowy
Wzgórze Mikołajskie[1][14] wysypisko Szczepin – Popowice około 20 m zlikwidowane w latach 2003–2007
Wzgórze Partyzantów[vi][1][15] budowla Stare Miasto 132 m n.p.m. 13 m kluby, restauracje
Wzgórze Polskie[vii][1][16] budowla Stare Miasto 127 m n.p.m. 18 m ruiny
Skórnik[viii][17] nasyp Partynice 129 m n.p.m. 6 m
Szaniec Pandurów nasyp Nowa Karczma 114 m n.p.m.
Szaniec Szwedzki[18] nasyp[ix][1][3] Osobowice – Las Osobowicki 126 m n.p.m. 13 m las, tor saneczkowy, grodzisko
Wzgórze Słowiańskie[1][19] nasyp Nadodrze – Ołbin 125 m n.p.m. 8 m
Wzgórze przy ulicy Ziębickiej[20] wysypisko Tarnogaj 133 m n.p.m. 8,5 m
Wzgórze Maślickie[21] wysypisko Maślice Wielkie 157,4 m n.p.m. 44 m zamknięte
Wzgórze przy ulicy Wilczej[3][22] Wilczy Kąt 142 m n.p.m. 22 m
Górka Szczepińska Szczepin 124 m n.p.m. 9 m plac zabaw, boiska
Wzgórze przy ulicy Ceglanej[x][1][3][23] wysypisko Swojczyce 134 m n.p.m. 18 m zamknięte
Wzgórze przy ulicy Jaracza[1] nasyp Ołbin 122 m n.p.m. 5 m
Józefinka Opatowice 122 m n.p.m. 2 m
Sośnik[24] wydma Rędzin – Las Rędziński 118 m n.p.m. 6 m las
Górka Wiatraczna[25] wzniesienie morenowe Grabiszyn 127 m n.p.m. 3 m bloki mieszkalne
  1. ↑ Rodzaj:
    nasyp – sztuczne usypisko z gruntu, którego niweleta znajduje się powyżej powierzchni terenu
    wysypisko – sztuczne usypisko z gruzu lub odpadów komunalnych ewentualnie poprzemysłowych
    naturalna wyniosłość – naturalna, istniejąca w terenie, nie utworzona w wyniku działalności człowieka
    budowla – nasyp oraz określona budowla inżynierska stanowiące całość techniczno–użytkową
  2. ↑ Wzgórze Andersa – wcześniejsza nazwa: Wzgórze Władysława Gomułki
  3. ↑ Wzgórze Gajowickie – mieszkańcy Wrocławia stosują też potoczną nazwę: Górka Pafawag; wcześniejsza nazwa: Hardenberghügel
  4. ↑ Wzgórze Kilimandżaro – wcześniejsza nazwa: Leerbeutelberg
  5. ↑ Mała Sobótka – mieszkańcy Wrocławia stosują też potoczne nazwy: Górka Miłości, Górka Skarbowców; poprzednia nazwa: Kinder Zobten
  6. ↑ Wzgórze Partyzantów – inne nazwy: Taschenbastion, Liebichs Höhe (wzgórze Liebicha), Wzgórze Miłości
  7. ↑ Bastion Ceglarski – inne nazwy: Holtei Höhe (Wzgórze Holteia), Wzgórze Polskie
  8. ↑ Skórnik – wcześniejsza nazwa: Riemannhöhe; inna nazwa: Górka Partynicka
  9. ↑ Szaniec Szwedzki to nasyp wykonany na istniejącym, naturalnym wzniesieniu terenu – wydmie pochodzenia eolicznego o kulminacji 127,57 m n.p.m.
  10. ↑ Składowisko odpadów Swojczyce – zajmuje obszar 9,3 ha; eksploatowane było w latach 1977–1996

Uwagi edytuj

  1. ↑ w nawiasach podano numerację mezoregionów według J. Kondrackiego, 2001 r.
  2. ↑ zabudowa śródmiejska została, podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 roku przez Armię Czerwoną, w zależności od rejonu, zniszczona w od 60 do 100%, cały Wrocław w około 70%, znaczna część cegieł z rozbiórki zniszczonych budynków została wywieziona na odbudowę stolicy – Warszawy; część pozostałego gruzu została zużyta na zasypanie piwnic zrujnowanych domów, część składowano na wysypiskach, które dziś stanowią wzgórza; zobacz też: Historia Wrocławia
  3. ↑ wzdłuż biegu wrocławskich rzek w większości istnieją obwałowania, występują także groble rozdzielające ramiona i kanały oraz otaczające tereny zalewowe

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k zespół pod kierunkiem mgr Jerzego Goldsztejna: BAZA DANYCH GEOLOGICZNO-INŻYNIERSKICH WRAZ Z OPRACOWANIEM ATLASU GEOLOGICZNO-INŻYNIERSKIEGO AGLOMERACJI WROCŁAWSKIEJ. [w:] PRZEDSIĘBIORSTWO GEOLOGICZNE we WROCŁAWIU PROXIMA Spółka Akcyjna, PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY [on-line]. Ministerstwo Środowiska, maj 2009. s. 92. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  2. ↑ a b Adam Guziak: Raport 2002 – Środowisko, Biosfera. [w:] Biosfera [on-line]. www.eko.org.pl. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e f POWIATOWY PROGRAM ZWIĘKSZENIA LESISTOŚCI MIASTA WROCŁAWIA. [w:] Załącznik do uchwały Nr LII/3183/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 czerwca 2006 roku [on-line]. wrosystem.um.wroc.pl, 2006-06-08. s. 107. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  4. ↑ Narciarska trasa zjazdowa – Gaj. [dostęp 2014-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  5. ↑ 3. Analiza rozwoju Gminy Wrocław. energoekspert sp. z o.o.. s. 50. [dostęp 2010-04-14]. (pol.).
  6. ↑ Wzgórze Władysława Andersa. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  7. ↑ Wzgórze Bendera. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  8. ↑ Cmentarz żołnierzy Polskich. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  9. ↑ Profil wysokościowy. [dostęp 2014-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-08)].
  10. ↑ Projekt Studium Zagospodarowania Przestrzennego 2017, [w:] System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Geoportal.wroclaw.pl, 2017 [dostęp 2018-01-01] (pol.).
  11. ↑ Górka "Pafawag". Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  12. ↑ Wzgórze "Kilimandżaro". Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  13. ↑ Górka Skarbowców. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  14. ↑ Wzgórze Mikołajskie. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  15. ↑ Wzgórze Partyzantów. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  16. ↑ Wzgórze Polskie/Bastion Ceglarski. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  17. ↑ Górka Partynicka. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  18. ↑ Etablisement Schwedenschanze (Szwedzki Szaniec) (dawne) Etablisement Schwedenschanze. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  19. ↑ Wzgórze Słowiańskie. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  20. ↑ Wzgórze Tarnogajskie. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-26]. (pol.).
  21. ↑ Projekt Studium Zagospodarowania Przestrzennego 2017, [w:] System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Geoportal.wroclaw.pl, 2017 [dostęp 2018-01-01] (pol.).
  22. ↑ Wzgórze przy Wilczej. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-29]. (pol.).
  23. ↑ Stare Wysypisko. Wratislaviae Amici. [dostęp 2010-03-29]. (pol.).
  24. ↑ Encyklopedia Wrocławia, Sośnik, s. 819
  25. ↑ Encyklopedia Wrocławia, Górka Wiatraczna (Mühlberg), s. 245

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wzgórza_we_Wrocławiu&oldid=72941477”