Wzmacniacz impulsowy

Wzmacniacz impulsowy, wzmacniacz klasy D, (ang. switching amplifier, class-D amplifier) – wzmacniacz, w którym tranzystory wyjściowe (zazwyczaj tranzytory polowe typu MOSFET) działają jako przełączniki dwustanowe (binarne): naprzemiennie całkowicie przewodzą lub są całkowicie wyłączone. Odbiornik energii (np. zestaw głośnikowy w przypadku wykorzystania jako wzmacniacz elektroakustyczny) podłączony jest do wyjścia wzmacniacza impulsowego przez odpowiednio dobrany filtr dolnoprzepustowy. Kluczujący sygnał okresowy (przełączający) ma postać przebiegu przemiennego prostokątnego o częstotliwości przekraczającej 2-krotność górnej częstotliwości granicznej przyjętego pasma przenoszenia wzmacniacza impulsowego (zobacz: twierdzenie o próbkowaniu). Wypełnienie impulsów kluczujących uzależnione jest od wejściowego sygnału analogowego, zazwyczaj w układzie sprzężenia zwrotnego dla sygnałów mieszanych uzyskiwanych z pomocą filtrów i modulatora delta-sigma[1][2][3].

Uproszczony schemat blokowy wzmacniacza impulsowego.
Najprostszy schemat ideowy wzmacniacza impulsowego.

Zastosowanie

edytuj

Wzmacniacz impulsowy najczęściej znajduje zastosowanie jako końcowy wzmacniacz sygnału analogowego, spełniając tym samym rolę wzmacniacza mocy – należy jednak zdawać sobie sprawę z istotnych różnic w działaniu zastosowanego układu elektronicznego. Zaletą wzmacniacza impulsowego jest możliwość uzyskania wysokiej sprawności energetycznej, jednak istotną jego wadą jest wprowadzanie do wzmacnianego sygnału znacznych zniekształceń harmonicznych[1][2][4].

  1. Wzmacniacz impulsowy bywa określany mianem „wzmacniacz cyfrowy”[1][2]. Nazwa taka może wynikać z określenia „wzmacniacz klasy D” stosowanego w literaturze angielskojęzycznej, co sugeruje związek ze słowem ang. digital – cyfrowy[1][3] oraz nawiązuje do klas pracy wzmacniacza mocy: A, B, C.
  2. Występujące w literaturze określenie „wzmacniacz klasy T” to firmowa nazwa wzmacniacza elektroakustycznego opartego na układzie wzmacniacza impulsowego[5].
  3. Należy również mocno podkreślić, że wzmacniacz impulsowy nie ma nic wspólnego z przetwornikiem analogowo-cyfrowym, ponieważ w żadnym miejscu układu takiego wzmacniacza nie występuje sygnał cyfrowy odpowiadający sygnałowi analogowemu na jego wejściu[3].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Jacek Bogusz: Wzmacniacz klasy D. Budowa i zasada działania.. Elektronika Praktyczna. [dostęp 2013-03-26].
  2. a b c Wzmacniacz klasy D.. www.hifi.pl. [dostęp 2019-05-02].
  3. a b c Michał Sommerfeld, Filip Kulpa: Co kryje klasa D?. www.avtest.pl. [dostęp 2019-05-02].
  4. Jacek Bogusz: Zasada działania wzmacniacza klasy D.. Elektronika Praktyczna. [dostęp 2019-05-01].
  5. Klasa T, czyli nowe i najnowsze wzmacniacze mocy.. www.elportal.pl, 10-2000. [dostęp 2019-05-01].