Yoshiteru Ashikaga
Yoshiteru Ashikaga (jap. 足利 義輝 Ashikaga Yoshiteru; ur. 31 marca 1536, zm. 17 czerwca 1565) – 30. siogun w dziejach Japonii, 13. siogun siogunatu Ashikaga.
| Imię japońskie | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
 Mon rodu Ashikaga | |||||
| |||||
| Siogun | |||||
| Okres | |||||
| Poprzednik | |||||
| Następca | |||||
| Dane biograficzne | |||||
| Data urodzenia | |||||
| Data śmierci | |||||
| Ojciec | |||||
| Matka |
córka Taneie Konoe | ||||
Sprawował władzę w latach 1546-1565 (japoński okres Muromachi)[1]. Starszy syn 12. sioguna Yoshiharu Ashikaga i córki Taneie Konoe (zwanego także Keijuin)[2].
Po urodzeniu otrzymał imię Yoshifushi (także Yoshifuji), ale w historii zapisał się pod imieniem Yoshiteru, które przyjął w 1554 roku[1].
Dzieciństwo edytuj
Yoshiteru urodził się 31 marca 1536 roku w Kioto. Był pierwszym synem sioguna Yoshiharu oraz Taneie Konoe. W 1546 roku, mając zaledwie 11 lat, został siogunem. Urząd otrzymał od ojca, pod naciskiem Harumoto Hosokawy, stając się kolejnym marionetkowym siogunem, podczas gdy władza spoczywała w ręku rodu Hosokawa. Z powodu jego wieku, ceremonia zaprzysiężenia odbyła się w prowincji Ōmi, a nie w Kioto.
Pierwszy okres rządów edytuj
Niedługo po objęciu przezeń urzędu, między dwoma przywódcami rodu Hosokawa wybuchł konflikt spowodowany przejściem Nagayoshi Miyoshiego ze służby u Harumoto Hosokawy do Ujitsuny Hosokawy. Z powodu tych walk, Yoshiteru razem z ojcem zostali zmuszeni do opuszczenia Kioto. 20 maja 1550 r. Yoshiharu zmarł na wygnaniu w prowincji Ōmi)[3].
W 1552 roku Yoshiteru zawarł pokój z Nagayoshi Miyoshim i Hisahide Matsunagą, co umożliwiło mu powrót do Kioto[1]. W następnym roku, Yoshiteru z pomocą Harumoto rozpoczął wojnę przeciwko Nagayoshiemu. Dzięki pomocy Yoshikaty Rokkaku wojna toczyła się korzystnie dla sioguna.
Podczas sprawowania władzy w Kioto i prowadzenia wojny przeciwko Nagayoshiemu godnymi uwagi wydarzeniami były:
- 1554-64 - Motonari Mōri, wasal Ōuchiego, został jego następcą i w ciągu 10 lat umocnił swą pozycję[1].
- 1557 - cesarz Ōgimachi wstąpił na "wieczysty tron"[1]
W 1558 r. po szybkim i niespodziewanym ataku Nagayoshiego na Kioto, Yoshiteru ponownie uciekł ze stolicy[1]. Tym razem został schwytany przez oddziały Nagayoshiego, który wszakże nie zabił sioguna, bo obawiał się wybuchu wojny domowej o schedę po siogunacie Ashikaga. Zezwolił więc Yoshiteru na powrót do Kioto pod warunkiem, że ten zostanie pod jego jurysdykcją.
Ponowne rządy w Kioto (1558-1565) edytuj
Otoczony ze wszystkich stron przez daimyō, którzy pragnęli wykorzystać go dla własnych celów. Yoshiteru jako ostatni z rodu Ashikaga potrafił potwierdzić autorytet sioguna, poprzez aktywną dyplomację. Jego starania umożliwiały tymczasowe zawarcia pokoju między takimi daimyō, jak: Shingen Takeda, Kenshin Uesugi, Takahisa Shimazu, Yoshishige Otomo, Motonari Mōri i Haruhisa Amago. Powodowało to, że wielu możnowładców japońskich ponownie zaczęło liczyć się ze zdaniem sioguna. Nawet tacy daimyō, jak: Nobunaga Oda i Kenshin Uesugi przybywali do Kioto, aby oddać pokłon i złożyć wyrazy szacunku siogunowi.
W 1564 roku Yoshiteru próbował skorzystać ze śmierci Nagayoshiego, aby odzyskać pełnię władzy związanej z bycia siogunem. Jednak Hisahide Matsunaga i trzech innych członków rady rodu Miyoshi, pragnąc uzyskania takiej władzy, jaką miał Nagayoshi, rozpoczęło z Yoshiteru wojnę, aby ponownie zredukować go do roli figuranta. W 1565 roku, Hisahide i Yoshitsugu Miyoshi wkroczyli zbrojnie do Kioto i uderzyli na kompleks budynków, znanych później jako zamek Nijō, gdzie żył Yoshiteru. Znajomość sztuki walki mieczem, której uczył się od mistrzów Nobutsuny Kamiizumiego i Bokudena Tsukahary, umożliwiła mu zabicie wielu wrogów własnymi rękoma. Pozbawiony jednak pomocy od innych daimyō, Yoshiteru z grupką wiernych samurajów popełnił seppuku. Trzy lata później jego kuzyn Yoshihide Ashikaga został 14. siogunem.
Dziedzictwo Yoshiteru edytuj
Z powodu swojej siły i umiejętności władania kataną, zwany był "kengō-shōgun" (siogun-mistrz szermierz). Udało mu się umocnić rolę i prestiż urzędu sioguna, jednak w ostatecznej rozgrywce przegrał z koalicją daimyō.
Wiersz śmierci, który pozostawił po sobie Yoshiteru, pokazuje skalę jego aspiracji. Jest zbudowany – zgodnie z zasadami – w oparciu o wieloznaczność znaczeniową, fonetyczną i znakową.
- 五月雨は 露か涙か 不如帰
- 我が名をあげよ 雲の上まで
- Samidare wa tsuyu ka namida ka hototogisu
- waga na o ageyo kumo no ue made
- Majowy deszcz... czy to rosa, czy łzy?
- Kukułko, nieś moje imię ponad chmury
Znaczenie:
- hototogisu – kukułka mała (Cuculus poliocephalus). Nazwa ptaka (tu: zwiastuna śmierci), zapisana w wierszu przy pomocy kanji oznacza również: "nigdy nie powrócić"[4];
- samidare (majowy deszcz) – lekki, łagodny, o bardzo drobnych kroplach deszcz na początku letniej pory deszczowej. Także elegancki synonim wyrazu tsuyu[5], czyli właśnie letniej pory deszczowej, kojarzonej z zadumą i melancholią. Opisowo:
- Ten delikatny pył letniego deszczu… czy to krople rosy, czy moje łzy zmartwienia?
- Kukułko, która przyszłaś po mnie,
- Leć wysoko w niebo i rozsławiaj moje imię dzielnego wojownika, szeroko ponad chmurami[6]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Arai i Ackroyd 1982 ↓, s. 298.
- ↑ Titsingh 1834 ↓, s. 370.
- ↑ Arai i Ackroyd 1982 ↓, s. 332.
- ↑ Koh Masuda: Kenkyusha's New Japanese-English Dictionary. Tokyo: Kenkyusha Limited, 1991, s. 495. ISBN 4-7674-2015-6.
- ↑ 新明解国語辞典. Tokyo: Sanseido Press, 1974, s. 432.
- ↑ 辞世の句. www29.atwiki.jp. [dostęp 2015-07-07]. (jap.).
Bibliografia edytuj
- Jolanta Tubielewicz: Historia Japonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984. ISBN 83-04-01486-6.
- Hakuseki Arai, Joyce Irene Ackroyd: Lessons from history: the Tokushi yoron. St Lucia; New York: University of Queensland Press, 1982. ISBN 978-0-7022-1485-1.
- Isaac Titsingh: Annales des empereurs du Japon. Paryż: Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland, 1834.