Yu

półlegendarny władca starożytnych Chin, założyciel pierwszej dynastii Xia

Yu (), Wielki Yu (chiń. 大禹; pinyin Dà Yǔ), urodzony jako Si Wenming (chiń. 姒文命; pinyin Sì Wénmìng) – półlegendarny[1] władca starożytnych Chin, założyciel pierwszej dynastii Xia.

Yu
Ilustracja
półlegendarny władca Chin
Okres

od 2070 p.n.e.?
do 2025 p.n.e.?

Poprzednik

Shun

Następca

Qi

Dane biograficzne
Dynastia

Xia

Dzieci

Qi

Jego panowanie datuje się na lata 2205–2198 p.n.e.[1] lub 2070–2025 p.n.e. (ta druga wersja jest oficjalnie przyjmowaną w Chinach)[2]. Opublikowane w 2016 badania stratygraficzne i radiowęglowe wykazują duże prawdopodobieństwo zaistnienia powodzi w dorzeczu Huang He około roku 1920 p.n.e., być może tej, której opanowanie chińskie kroniki przypisują Wielkiemu Yu[3].

W klasycznych tekstach chińskich Yu przedstawiany jest jako władca idealny, wzór pracowitości, usłużności i pobożności. Każdy poddany Yu miał dostęp do jego pałacu i mógł zwrócić się do władcy ze skargą. Według podań jego największą zasługą było opanowanie wielkiej powodzi oraz uregulowanie rzek[1], dokonane poprzez budowę systemu kanałów i grobli. Przypisuje mu się także pokonanie zagrażającego Chinom ludu Miao i podział kraju na 9 prowincji[4]. Do dziś krokiem Yu nazywa się charakterystyczny chód wykonywany w ludowej religii chińskiej podczas składania ofiar[5].

Yu był piątym z kolei następcą Huang Di, od czasów którego każdy władca wyznaczał swojego następcę. Dwór Yu nie zaakceptował jednak wskazanego przez niego następcy i na tronie został osadzony jego syn Qi. W ten sposób rozpoczęła się pierwsza dziedziczna dynastia w Chinach.

Przypisy edytuj

  1. a b c Yu Wielki, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-02-05].
  2. Li XueqinX., The Xia-Shang-Zhou Chronology Project: Methodology and Results, „Journal of East Asian Archaeology”, 4 (1), 2002, s. 321–333, DOI10.1163/156852302322454585 (ang.).
  3. Wu QinglongQ. i inni, Outburst flood at 1920 BCE supports historicity of China’s Great Flood and the Xia dynasty, „Science”, 353 (6299), 2016, s. 579–582, DOI10.1126/science.aaf0842 [dostęp 2022-02-05] (ang.).
  4. Encyklopedia historyczna świata. Tom III. Kraków: Wyd. Opres, 2000, s. 318. ISBN 83-85909-61-3.
  5. Wolfram Eberhard: Symbole chińskie. Słownik. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2007, s. 115-116. ISBN 978-83-242-0766-4.

Bibliografia edytuj

  • Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.