Citrus junos

*Citrus junos*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	rutowate
Rodzaj	cytrus
Gatunek	Citrus junos
	Nazwa systematyczna
	Citrus junos Siebold ex Tanaka; J. Heredity 13: 243 243 1922.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Citrus junos – gatunek niewielkiego drzewa lub krzewu z rodziny rutowatych. Pochodzi z Azji Południowo-Wschodniej (Chin), został sprowadzony do Japonii i Korei w okresie dynastii Tang. Obecnie bardziej popularny w tych krajach niż w swojej ojczyźnie^[4], a także w Nowej Zelandii, Australii, Hiszpanii, Włoszech i Francji^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: Wyprostowany krzew lub małe drzewo, które zwykle ma wiele dużych cierni^{[potrzebny przypis]}.
Liście: Liście wyróżniają się dużym, podobnym do liścia ogonkiem, przypominającym te z pokrewnej limonki kaffir i papedy, są silnie pachnące, bardzo aromatyczne po roztarciu.
Owoce: Przypomina mały kulisty grejpfrut o nierównej skórce i może być żółty lub zielony w zależności od stopnia dojrzałości. Wielkością podobne do mandarynki, zwykle mają średnicę od 5,5 do 7,5 cm, ale mogą być tak duże, jak zwykły grejpfrut (do 10 cm lub więcej). Są bardzo aromatyczne^{[potrzebny przypis]}.

Odmiany i kultywary edytuj

W Japonii ozdobną wersję yuzu zwaną hana yuzu (花柚子, 花ゆず) „kwiat yuzu” uprawia się również dla kwiatów, a nie tylko dla owoców. Słodka odmiana znana jako yuko, obecna tylko w Japonii, została poważnie zagrożona w latach 70. i 80; dlatego podjęto poważną próbę spopularyzowania tej odmiany w południowych rejonach kraju^[6]. Inna odmiana Citrus junos z Japonii, z guzowatą skórą, nazywa się shishi yuzu (獅子柚子, dosłownie „lew yuzu”)^{[potrzebny przypis]}.

Dangyuja^[7], koreański owoc cytrusowy z wyspy Jeju, jest często uważany za odmianę Citrus junos ze względu na podobny kształt i smak, ale genetycznie jest to odmiana pomelo.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-12-18] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2012-12-18].
↑ yuzu [online], www.citrusvariety.ucr.edu [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-14] .
↑ ゆず | 日本産食材ピックアップ - 農林水産物・食品の輸出支援ポータル [online], ジェトロ [dostęp 2022-04-25] (jap.).
↑ yuzu [online], citrusvariety.ucr.edu [dostęp 2022-04-25] .
↑ Dangyuja Pomelo - Arca del Gusto [online], Slow Food Foundation [dostęp 2022-04-25] (ang.).

Bibliografia edytuj

Richard Hosking: Dictionary of Japanese Food. Tokio: Tuttle Publishing, 2002. ISBN 0-8048-2042-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-12-18] (ang.).

[TPL-3] The Plant List. [dostęp 2012-12-18].

[4] yuzu [online], www.citrusvariety.ucr.edu [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-14] .

[5] ゆず | 日本産食材ピックアップ - 農林水産物・食品の輸出支援ポータル [online], ジェトロ [dostęp 2022-04-25] (jap.).

[6] yuzu [online], citrusvariety.ucr.edu [dostęp 2022-04-25] .

[7] Dangyuja Pomelo - Arca del Gusto [online], Slow Food Foundation [dostęp 2022-04-25] (ang.).

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]