Yvonne Loriod

francuska pianistka i pedagog

Yvonne Loriod zamężna Messiaen (ur. 20 stycznia 1924 w Houilles, zm. 17 maja 2010 w Saint-Denis) – francuska pianistka, pedagog i kompozytorka; żona Oliviera Messiaena i prawykonawczyni jego utworów[1][2].

Yvonne Loriod
ilustracja
Imię i nazwisko

Yvonne Loriod-Messiaen

Data i miejsce urodzenia

20 stycznia 1924
Houilles

Pochodzenie

francuskie

Data i miejsce śmierci

17 maja 2010
Saint-Denis

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna

Zawód

pianistka, pedagog, kompozytorka,

Odznaczenia
Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Oficer Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Oficer Orderu Sztuki i Literatury (Francja)

Życiorys edytuj

Naukę gry na fortepianie zaczęła w wieku 6 lat u Nelly Eminger-Sivade. W wieku czternastu lat jej repertuar obejmował wszystkie koncerty fortepianowe Mozarta, wszystkie sonaty Beethovena, 48 preludiów i fug Bacha, a także standardowe utwory klasyczne i romantyczne[3].

Na początku lat 40. wstąpiła do Konserwatorium Paryskiego. Studiowała harmonię, fugę, orkiestrację i kompozycję pod kierunkiem Lazare’a Lévy’ego, Marcela Ciampi, Oliviera Messiaena i Dariusa Milhauda, zdobywając siedem premier prix[1][2][3].

W 1943 wspólnie z Messiaenem zagrała jego suitę Visions de l’amen na dwa fortepiany podczas prapremiery tego utworu. Odtąd jako pierwsza wykonywała i nagrywała wszystkie jego utwory fortepianowe i partie fortepianowe utworów orkiestrowych[1][2].

W latach 1967–1989 wykładała w Konserwatorium Paryskim oraz na Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie[1][2]. Jej uczniami byli m.in. Michel Béroff, Pierre-Laurent Aimard, David Kim, Roger Muraro, Grzegorz Jastrzębski[1].

Była drugą żoną Oliviera Messiaena (od 1961 do jego śmierci w 1992). Jej siostra, Jeanne Loriod, była wirtuozem gry na falach Martenota[1].

W 1991 powstał poświęcony jej godzinny film dokumentalny Une leçon particulière de musique avec Yvonne Loriod w reżyserii François Manceaux[2][4].

Działalność artystyczna edytuj

Preferowała muzykę współczesnych kompozytorów, takich jak: Claude Debussy, Maurice Ravel, Isaac Albéniz, Béla Bartók, Arnold Schönberg; wykonywała też muzykę Bogusława Schaeffera[1]. Dokonała wielu prawykonań utworów muzyki współczesnej. Jej pionierskie nagrania Sonaty Jeana Barraqué’a i II Sonaty Pierre’a Bouleza miały duże znaczenie w czasach, gdy prawie nikt inny nie grał takich utworów[1][2]. Jej amerykański debiut był światową premierą Turangalîla-Symphonie Messiaena w wykonaniu Boston Symphony Orchestra pod dyrekcją Leonarda Bernsteina w 1949 w Bostonie[3].

Loriod wpływała na rozwój faktury muzyki fortepianowej Messiaena, poprzez swój styl gry z charakterystycznym nasyceniem brzmienia, bogactwem barwy i rytmiczną wyrazistością. Messiean mówił, że jej biegłość i maestria dawały mu swobodę i pozwalały na największe nawet ekstrawagancje w kompozycjach fortepianowych, ponieważ miał pewność, że Loriod bez trudu je opanuje[1][2].

Poza działalnością koncertową, Loriod skomponowała kilka utworów, choć jedynie Trois Mélopées africaines doczekał się publicznego wykonania. Miała też swój współudział w redagowaniu teoretycznych prac Messiaena[3].

Odznaczenia edytuj

Kompozycje edytuj

  • Pièce sur la souffrance na orkiestrę
  • Trois Mélopées africaines na flet, fale Martenota i fortepian (1945)
  • Grains de cendre na sopran, fale Martenota i orkiestrę kameralną (1946)

Publikacje edytuj

  • Messiaen, Olivier. Traité de rythme, de couleur, et d’ornithologie (1949–1992) („Traktat o rytmie, kolorze i ornitologii”), spisany przez Yvonne Loriod. 7 części ujętych w 8 tomach. Paris: Leduc, 1994–2002.
  • Messiaen, Olivier. Analyses of the Piano Works of Maurice Ravel, pod redakcją Yvonne Loriod, [Paris]: Durand, 2005.

Wybrane nagrania edytuj

  • Olivier Messiaen: Vingt Regards sur l'Enfant-Jésus
Label: Erato, 4509-91705-2
3 sierpnia 1993
  • Olivier Messiaen: Turangalîla Symphonie
Label: Deutsche Grammophon, 31781
12 maja 1992

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i Stankiewicz 1997 ↓, s. 418.
  2. a b c d e f g   Paul Griffiths: Loriod, Yvonne. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2011-10-26. [dostęp 2019-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-30)]. via Oxford University Press. (ang.).
  3. a b c d Yvonne Loriod-Messiaen. [w:] Olivier Messiaen org [on-line]. [dostęp 2019-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-30)]. (ang. • fr.).
  4. Une leçon particulière de musique avec Yvonne Loriod. [w:] film-documentaire.fr [on-line]. [dostęp 2019-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-30)]. (fr.).
  5. a b c The International Who’s Who of Women 2002. London: Europa Publications, 2001, s. 339. ISBN 1-85743-122-7.

Bibliografia edytuj

  • Jerzy Stankiewicz: Loriod Yvonne. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 5: KLŁ część biograficzna. Kraków: PWM, 1997. ISBN 83-224-3303-4. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj