Złoć polna (Gagea villosa (M.Bieb.) Sweet) – gatunek rośliny z rodziny liliowatych (Liliaceae).

Złoć polna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

liliowce

Rodzina

liliowate

Rodzaj

złoć

Gatunek

złoć polna

Nazwa systematyczna
Gagea villosa (M.Bieb.) Sweet
Hort. Brit.: 418 (1826)[3]
Synonimy
  • Gagea arvensis Dumort.
  • Ornithogalum villosum M.Bieb.
  • Ornithoxanthum villosum (M.Bieb.) Link

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj

Występuje w środkowej i południowej Europie, w rejonie Kaukazu, Azji Mniejszej i Bliskiego Wschodu oraz w północno-zachodniej Afryce[3]. W Polsce rośnie głównie w zachodniej części kraju, poza tym nielicznie w pasie wyżyn[4].

Morfologia

edytuj
 
Kwiatostan
 
Owoc
 
Cebule
Cebula
Obok cebuli głównej wewnątrz łupiny dwie cebule boczne[5].
Łodyga
Do 15 cm wysokości[5].
Liście
Liście odziomkowe równowąskie, rynienkowate, tępogrzebieniaste, ostro zakończone, wewnątrz pełne, do 2 mm szerokości[5][6]. Dwa liście łodygowe lancetowate, owłosione na brzegu, do 1 cm szerokości[6].
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan 5–10-kwiatowy. Szypułki owłosione[5]. Listki okwiatu żółte, od zewnątrz zielonawe lub zielowanoczerwone[5], lancetowate, tępe, od wewnątrz owłosione, do 1,5 cm długości[6].
Owoce
Kanciaste torebki trzykomorowe[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, geofit. Kwitnie w marcu i kwietniu. Rośnie w miejscach suchych, nasłonecznionych, na glebach zasobnych w związku azotu, często też wapnia, zwykle piaszczystych. Spotykana jest na polach, miedzach, murawach[5].

Zagrożenia i ochrona

edytuj

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[7] w grupie gatunków wymierających (kategoria zagrożenia: E). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię VU (narażony)[8].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-07-28] (ang.).
  3. a b Gagea villosa (M.Bieb.) Sweet, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-05].
  4. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 244, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. a b c d e f g Jakub Mowszowicz, Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 121, ISBN 83-02-00322-0.
  6. a b c Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
  7. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  8. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.