Złoty Lew (wł. Leone d’oro) – główna nagroda filmowa przyznawana corocznie dla najlepszego filmu konkursowego na MFF w Wenecji. Nagroda została ustanowiona przez komitet organizacyjny festiwalu w 1949.

Złoty Lew
Leone d’oro
Ilustracja
Przyznający

Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji

Państwo

 Włochy

Lokalizacja

Wenecja, Włochy

Pierwsze rozdanie

1949

Strona internetowa

Od 1970 zaczęto na festiwalu przyznawać również Honorowego Złotego Lwa – nagrodę za całokształt twórczości, przeznaczoną dla wybitnych twórców kina światowego. Od 1974 Złote Lwy przyznaje się na Międzynarodowym Biennale Sztuki, a od 1978 – także na Międzynarodowym Biennale Architektury.

Historia nagrody edytuj

Prekursorem Złotego Lwa w latach 1934-1942 był Puchar Mussoliniego (Coppa Mussolini), przyznawany dla najlepszego filmu włoskiego i zagranicznego[1]. Pod koniec wojny, w latach 1943-1945, festiwal nie odbywał się.

W latach 1946-1948 najważniejszą nagrodą festiwalu była Wenecka Międzynarodowa Nagroda Główna (Gran Premio Internazionale di Venezia). W 1949 zmieniono ją na Złotego Lwa Świętego Marka – nazwa ta funkcjonowała do 1953. Później był to już po prostu Złoty Lew. Od tamtej pory nagroda ma formę statuetki uskrzydlonego lwa, który odnosi się do flagi Republiki Weneckiej.

Przez całą dekadę, w latach 1969-1979, nagrody nie przyznawano. Według oficjalnej strony festiwalu, Złoty Lew dla radykalnego niemieckiego filmu eksperymentalnego Artyści pod kopułą cyrku: bezradni (1968) Alexandra Kluge oraz ogólna atmosfera roku 1968 spowodowały dziesięcioletnią przerwę w przyznawaniu nagrody, gdyż festiwal oskarżano o kontynuowanie faszystowskich tradycji[2].

Statystyki edytuj

 
Tajwańczyk Hou Hsiao-hsien ze Złotym Lwem za film Miasto smutku (1989).
 
Wenezuelczyk Lorenzo Vigas ze Złotym Lwem za film Z daleka (2015).

Najwięcej filmów wyróżnionych Złotym Lwem pochodziło z Francji (12 tytułów) i Włoch (11). Na kolejnych miejscach plasuje się kinematografia amerykańska (10 wygranych) i chińska (4). Siedmiokrotnie reżyserami filmów nagrodzonych były kobiety: Margarethe von Trotta, Agnès Varda, Mira Nair, Sofia Coppola, Chloé Zhao, Audrey Diwan i Laura Poitras. Jedynymi filmami dokumentalnymi, którym udało się zdobyć Złotego Lwa były Rzymska aureola (2013) Gianfranco Rosiego oraz Całe to piękno i krew (2022) Laury Poitras.

Jak dotychczas czterech reżyserów uhonorowano Złotym Lwem dwukrotnie. Do elitarnego grona podwójnych zwycięzców należą:

Dwukrotnie otrzymali tę nagrodę polscy twórcy filmowi: Krzysztof Zanussi za Rok spokojnego słońca (1984) i Krzysztof Kieślowski za Trzy kolory. Niebieski (1993).

Zestawienie państw, których filmy zdobywały Złotego Lwa lub analogiczną Wenecką Międzynarodową Nagrodę Główną (Gran Premio Internazionale di Venezia), przyznawaną w latach 1946-1948 (stan na luty 2024), przedstawia się następująco:

Państwo Złoty Lew
  Francja 12
  Włochy 11
  Stany Zjednoczone 10
  Chiny 4
  Wielka Brytania 4
  Japonia 3
  RFN 3
  Indie 2
  Irlandia 2
  Rosja 2
  Tajwan 2
  ZSRR 2
  Czechosłowacja 1
  Dania 1
  Filipiny 1
  Izrael 1
  Kanada 1
  Korea Południowa 1
  Meksyk 1
  Macedonia Północna 1
  Polska 1
  Szwecja 1
  Wenezuela 1
  Wietnam 1

Laureaci Złotego Lwa edytuj

Rok Film Reżyser Kraj pochodzenia
1946 Południowiec (The Southerner) Jean Renoir   Stany Zjednoczone*
1947 Syrena (Siréna) Karel Steklý   Czechosłowacja*
1948 Hamlet Laurence Olivier   Wielka Brytania*
1949 Manon Henri-Georges Clouzot   Francja*
1950 Sprawiedliwości stało się zadość (Justice est faite) André Cayatte   Francja
1951 Rashōmon (羅生門) Akira Kurosawa   Japonia*
1952 Zakazane zabawy (Jeux interdits) René Clément   Francja
1953
Nagrody nie przyznano.
1954 Romeo i Julia (Romeo and Juliet) Renato Castellani   Włochy*
1955 Słowo (Ordet) Carl Theodor Dreyer   Dania*
1956
Nagrody nie przyznano.
1957 Nieugięty (অপরাজিত / Aparajito) Satyajit Ray   Indie*
1958 Ryksiarz (無法松の一生 / Muhomatsu no issho) Hiroshi Inagaki   Japonia
1959 Generał della Rovere (Il generale della Rovere) Roberto Rossellini   Włochy
Wielka wojna (La grande guerra) Mario Monicelli   Włochy
1960 Przejście Renu (Le passage du Rhin) André Cayatte   Francja
1961 Zeszłego roku w Marienbadzie (L’année dernière à Marienbad) Alain Resnais   Francja
1962 Kronika rodzinna (Cronaca familiare) Valerio Zurlini   Włochy
Dziecko wojny (Иваново детство / Iwanowo dietstwo) Andriej Tarkowski   ZSRR*
1963 Ręce nad miastem (Le mani sulla città) Francesco Rosi   Włochy
1964 Czerwona pustynia (Il deserto rosso) Michelangelo Antonioni   Włochy
1965 Błędne gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy (Vaghe stelle dell’Orsa...) Luchino Visconti   Włochy
1966 Bitwa o Algier (La battaglia di Algeri) Gillo Pontecorvo   Włochy
1967 Piękność dnia (Belle de jour) Luis Buñuel   Francja
1968 Artyści pod kopułą cyrku: bezradni (Die Artisten in der Zirkuskuppel: Ratlos) Alexander Kluge   RFN*
1969-1979
Nagrody nie przyznawano.
1980 Atlantic City Louis Malle   Kanada
Gloria John Cassavetes   Stany Zjednoczone
1981 Czas ołowiu (Die bleierne Zeit) Margarethe von Trotta   RFN
1982 Stan rzeczy (Die Stand der Dinge) Wim Wenders   RFN
1983 Imię: Carmen (Prénom Carmen) Jean-Luc Godard   Francja
1984 Rok spokojnego słońca Krzysztof Zanussi   Polska*
1985 Bez dachu i praw (Sans toit ni loi) Agnès Varda   Francja
1986 Zielony promień (Le rayon vert) Éric Rohmer   Francja
1987 Do zobaczenia, chłopcy (Au revoir les enfants) Louis Malle   Francja
1988 Legenda o świętym pijaku (La leggenda del santo bevitore) Ermanno Olmi   Włochy
1989 Miasto smutku (悲情城市 / Bēiqíng chéngshì) Hou Hsiao-hsien   Tajwan*
1990 Rosencrantz i Guildenstern nie żyją (Rosencrantz & Guildenstern Are Dead) Tom Stoppard   Wielka Brytania
1991 Urga (Урга) Nikita Michałkow   ZSRR
1992 Historia Qiu Ju ( 秋菊打官司 / Qiū Jú dǎ guān sī) Zhang Yimou   Chiny*
1993 Na skróty (Short Cuts) Robert Altman   Stany Zjednoczone
Trzy kolory. Niebieski (Trois couleurs: Bleu) Krzysztof Kieślowski   Francja
1994 Niech żyje miłość (爱情万岁 / Aiqing wansui) Tsai Ming-liang   Tajwan
Przed deszczem (Пред дождот / Pred doždot) Miłczo Manczewski   Macedonia Północna*
1995 Rykszarz (Xích lô) Trần Anh Hùng   Wietnam*
1996 Michael Collins Neil Jordan   Irlandia*
1997 Hana-bi (はなび) Takeshi Kitano   Japonia
1998 Echa dzieciństwa (Così ridevano) Gianni Amelio   Włochy
1999 Wszyscy albo nikt (一个都不能少 / Yī gè dōu bù néng shǎo) Zhang Yimou   Chiny
2000 Krąg (دایره / Dayereh) Dżafar Panahi   Iran*
2001 Monsunowe wesele (Monsoon Wedding) Mira Nair   Indie
2002 Siostry magdalenki (The Magdalene Sisters) Peter Mullan   Irlandia
2003 Powrót (Возвращение / Wozwraszczenije) Andriej Zwiagincew   Rosja*
2004 Vera Drake Mike Leigh   Wielka Brytania
2005 Tajemnica Brokeback Mountain (Brokeback Mountain) Ang Lee   Stany Zjednoczone
2006 Martwa natura (三峡好人 / Sānxiá hǎorén) Jia Zhangke   Chiny
2007 Ostrożnie, pożądanie (色,戒 / Sè, jiè) Ang Lee   Chiny
2008 Zapaśnik (The Wrestler) Darren Aronofsky   Stany Zjednoczone
2009 Liban (לבנון / Lebanon) Samuel Maoz   Izrael*
2010 Somewhere. Między miejscami (Somewhere) Sofia Coppola   Stany Zjednoczone
2011 Faust (Фауст) Aleksandr Sokurow   Rosja
2012 Pieta (피에타) Kim Ki-duk   Korea Południowa*
2013 Rzymska aureola (Sacro GRA) Gianfranco Rosi   Włochy
2014 Gołąb przysiadł na gałęzi i rozmyśla o istnieniu
(En duva satt på en gren och funderade på tillvaron)
Roy Andersson   Szwecja*
2015 Z daleka (Desde allá) Lorenzo Vigas   Wenezuela*
2016 Kobieta, która odeszła (Ang babaeng humayo) Lav Diaz   Filipiny*
2017 Kształt wody (The Shape of Water) Guillermo del Toro   Stany Zjednoczone
2018 Roma Alfonso Cuarón   Meksyk*
2019 Joker Todd Phillips   Stany Zjednoczone
2020 Nomadland Chloé Zhao   Stany Zjednoczone
2021 Zdarzyło się (L'événement) Audrey Diwan   Francja
2022 Całe to piękno i krew (All the Beauty and the Bloodshed) Laura Poitras   Stany Zjednoczone
2023 Biedne istoty (Poor Things) Jorgos Lantimos   Wielka Brytania

*Pierwsza wygrana dla danej kinematografii.

Przypisy edytuj

  1. The awards of the Venice Film Festival. [dostęp 2009-11-05]. (ang.).
  2. La Biennale di Venezia – The 60s and the 70s. [dostęp 2009-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-11)]. (ang.).