Zaćmienie Słońca z 30 czerwca 1954
Zaćmienie Słońca z 30 czerwca 1954 – całkowite zaćmienie Słońca o magnitudo 1,0357 z Księżycem przechodzącym przez węzeł zstępujący orbity.
Zaćmienie było widoczne jako całkowite w pasie od północnych Stanów Zjednoczonych, przez wschodnią Kanadę (m.in. półwysep Labrador), południową Grenlandię, południowe wybrzeża Islandii, Wyspy Owcze, południową Skandynawię, północno-wschodnie tereny Polski (Suwalszczyzna), zachodnie tereny ówczesnego Związku Radzieckiego aż po Iran, Afganistan i Pakistan. Zaćmienie częściowe wystąpiło natomiast w dużej części Ameryki Północnej, w Arktyce, całej Europie, w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie.
Obserwacje w Polsce
edytujByło to jedyne całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce w XX wieku i ostatnie aż do 2135 roku. W pasie całkowitego zaćmienia znalazły się m.in. Suwałki i Sejny. Najdłuższy czas trwania zaćmienia w Polsce wynosił 2 min i 12 s w miejscowości Poluńce[1]. Na wniosek Jana Mergentalera Komitet Astronomii Polskiej Akademii Nauk powołał komisję do spraw organizacji wypraw na obserwacje zaćmienia[2]. Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii zainicjowało powołanie oddziału w Białymstoku[3]. Na terenie Polski obserwacje naukowe prowadziło około 50 osób z różnych miejsc, jednak dobra pogoda była tylko w Sejnach, gdzie prowadzono obserwacje amatorskie[4][2].
Astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowali ekspedycję samolotem wojskowym na obserwacje zaćmienia. Inicjatorem tej ekspedycji był Konrad Rudnicki, a w czasie lotu wiodącą rolę odegrał Maciej Bielicki. Głównym instrumentem naukowym był koronograf[5][4]. W czasie lotu okna samolotu były otwarte, a obserwacje prowadzono na wysokości 5200 m n.p.m.[6][4] Druga ekspedycja lotnicza została zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. Jej celem było fotografowanie cienia Księżyca na powierzchni Ziemi w celu dokładnego wyznaczenia pasa całkowitego zaćmienia[7].
Przypisy
edytuj- ↑ R. Szafraniec, Objaśnienie mapy, „Postępy Astronomii” (2), 1954.
- ↑ a b E. Rybka, Polskie ekspedycje dla obserwacji całkowitego zaćmienia Słońca 30 czerwca 1954 r., „Postępy Astronomii” (3), 1955, s. 110–114.
- ↑ Wojciech Burzyński, Oddział w Białymstoku, [w:] Krzysztof Ziołkowski (red.), 100 lat Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii 1919–2019, s. 39–40, ISBN 978-83-955493-2-8.
- ↑ a b c Konrad Rudnicki, O celowości ekspedycji lotniczych dla badania zaćmienia Słońca, „Postępy Astronomii” (3), 1955, s. 98–104.
- ↑ Maciej Bielicki, Wysokościowa wyprawa lotnicza na zaćmienie Słońca, „Urania” (11), 1955, s. 343–349.
- ↑ Maciej Bielicki, Wysokościowa wyprawa lotnicza na zaćmienie Słońca, „Urania” (12), 1955, s. 378–382.
- ↑ Jan Gadomski, Ekspedycja zaćmieniowa do Sejn, „Urania” (9), 1954, s. 276–280.
Bibliografia
edytuj- NASA Eclipse Website (ang.)