Zachełmie (województwo dolnośląskie)
Zachełmie (do 1945 niem. Saalberg, do marca 1946 Szczęsnowo) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Podgórzyn.
| wieś | |
 Dom kompozytora Ludomira Różyckiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
480-570[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
329[3] |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
58-562[4] |
| Tablice rejestracyjne |
DJE |
| SIMC |
0192169 |
Położenie na mapie gminy Podgórzyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego  | |
 50°49′25″N 15°39′31″E/50,823611 15,658611[1]
| |
| Strona internetowa | |
Podział administracyjny edytuj
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa jeleniogórskiego.
Początkowo była to osada pasterska powstała po wojnie trzydziestoletniej[5].
Kultura edytuj
Przed 1945 miejscowość słynęła z wyrobu ozdobnych, haftowanych koszuli, które z biegiem czasu stały się bardzo modne i jeszcze przed 1910 znane były w całej Prowincji Śląskiej jako „Saalberger Hemden”. W ślad za koszulami powstał oryginalny zachełmiański strój męski „Saalberger Männertracht”, który ze względu na swój koszt miał charakter odświętny, a przy tym odróżniał mieszkańców Karkonoszy i Kotliny Jeleniogórskiej od pozostałych Dolnoślązaków[6].
Po II wojnie światowej w Zachełmiu mieszkał w udostępnionej przez władze willi "Pan Twardowski" kompozytor Ludomir Różycki i skupił się tu na rekonstrukcji utworów zniszczonych podczas wojny[7]. Do roku 2014 mieścił się tu Dom Pracy Twórczej wrocławskiej Akademii Ekonomicznej[potrzebny przypis].
W miejscowości działa Stowarzyszenie Karkonoskie „Zachełmie”. .
Zabytki edytuj
W 2014 roku rejestr zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa nie wykazywał żadnych zabytków we wsi[8]. Gminna ewidencja zabytków obejmuje natomiast budynki nr 5, 10, 12, 17, 21, 26, 30, 31, 38, 39, 43, 47, 47a, 64, 70, 72, nr 1 w Zachełmiu Dolnym, a także stanowiska archeologiczne we wsi[9]
Szlaki turystyczne edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 155206
- ↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 240-242. ISBN 83-7005-168-5.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1589 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 227
- ↑ Wystawa czasowa „Koszule zachełmiańskie – przypomniana historia uzupełniona wystawą fotografii „Zima w Karkonoszach 1942”
- ↑ Różycki Ludomir. W: Elżbieta Dziębowska (red.): Encyklopedia muzyczna PWM. 2007. ISBN 978-83-224-0865-0. (pol.).
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 53. [dostęp 2014-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Gminna ewidencja zabytków
- ↑ Mapa turystyczna. [dostęp 2020-09-22].
Bibliografia edytuj
- Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 3 Karkonosze, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa – Kraków 1993, ISBN 83-7005-168-5.
- Mapa turystyczna Karkonosze polskie i czeskie 1:25 000, Wydawnictwo "Plan", Jelenia Góra, ISBN 83-88049-26-7.