Zaleukos
Zaleukos (gr. Ζάλευκος I poł. VII wieku p.n.e.) – władca Lokrów Epizefiryjskich, greckiej kolonii w południowej Italii (Wielka Grecja); pierwszy prawodawca, którego starożytni Grecy zachowali w pamięci.
Według niektórych przekazów był niewolnikiem, wydaje się jednak, że był raczej bogatym hodowcą, jednym z ajsymnetów.
Około 662 r. p.n.e. Zaleukos ogłosił kodyfikację praw dla arystokratycznej polis, jaką była jego ojczyzna, stając się autorem prawdopodobnie pierwszego spisanego kodeksu praw w starożytnej Grecji.
Ustawodawstwo Zaleukosa znamy tylko z wzmianek i cytatów u późniejszych autorów[1]. Prawa te uchodziły za bardzo surowe. Wiemy, że regulacje dotyczyły ochrony własności prywatnej, ale i wkraczały w sferę obyczajów i polityki. Miał on na przykład nakazać obiektywizm urzędnikom i troszczyć się o zapewnienie pokoju wewnętrznego. Ustawodawstwo to miało przełamać prawa klanowe, retry i umożliwić sądzenie przestępstw przed sądami. Zaleukos wprowadził surowe orzecznictwo karne, aby nowe prawo zyskało moc nad niezdyscyplinowaną i mściwą szlachtą. Prawa Zaleukosa miały istotny wpływ na kodyfikacje innych greckich miast-państw w Italii, na Sycylii i w samej Grecji, np. na nich miał wzorować się ateński prawodawca Drakon.
Według legendy sam Zaleukos padł ofiarą swego surowego prawa. Przewidział bowiem za cudzołóstwo karę w postaci wyłupienia obojga oczu. Kiedy jednak jego własny syn został oskarżony o popełnienie cudzołóstwa, mimo iż lud w uznaniu zasług ojca gotów był darować przewinę, Zaleukos wyłupił winowajcy jedno oko zaś drugie sobie[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Arystoteles w Polityce 2, 9, 5 wymienia Zaleukosa obok Charondasa i innych prawodawców, jednak pomija na czym polegały jego prawa. Wyliczenie praw przypisywanych Zaleukosowi przekazał Diodor z Sycylii, Biblioteka 12, 20 - 21 (tłum. ang.), (tłum. ros.).
- ↑ Waleriusz Maksymus Factorum et dictorum memorabilium libri novem 6. 5. ext.3
Bibliografia edytuj
- Aleksander Krawczuk (red.): Świat okresu cywilizacji klasycznych. Warszawa: Fogra, 2005, s. 50, seria: Wielka Historia Świata, Tom 3. ISBN 83-85719-84-9.
- Włodzimierz Lengauer: Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego. Warszawa: DiG, 1999, s. 56. ISBN 83-7181-083-0.
- Guy Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Katowice: Książnica, 2006, s. 415. ISBN 83-7132-919-9.
- David Sacks: Encyklopedia świata starożytnych Greków. Warszawa: Książka i Wiedza, 2001, s. 338. ISBN 83-05-13169-6.
- Maciej Jońca, Głośne rzymskie procesy karne, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 41, ISBN 978-83-04-05016-7, OCLC 751089448.