Zamek w Żmigrodzie
Zamek w Żmigrodzie – ruiny barokowego pałacu oraz dobrze zachowanej gotyckiej wieży mieszkalnej, znajdujące się w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w mieście Żmigród nad rzeką Barycz. Położony w parku[2], w którym znajduje się pomnik przyrody - dąb szypułkowy o obwodzie pnia 631 cm (w 2010).
 nr rej. A/3637/414 z 26.01.1957 (baszta)A/3636/317 z 18.07.1956 (pałac)[1] | |
_ID_597997.jpg) Ruiny pałacu po rewitalizacji | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Zniszczono |
1945 |
Położenie na mapie gminy Żmigród  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego  | |
 51°28′56,0″N 16°54′59,2″E/51,482222 16,916444
| |
HistoriaEdytuj
Zamek w Żmigrodzie wspominano po raz pierwszy w 1296[2]. Przypuszcza się, że była to jeszcze budowla drewniana[2]. Następna informacja o castrum należącym do książąt oleśnickich pochodzi z 1375 r. Była to budowla na planie nieregularnym[3] ze stojącą od północy wieżą i bramą wjazdową od południa, stojąca wśród rozlewisk rzeki Baryczy i otoczona fosą[2]. Wśród właścicieli byli biskupi wrocławscy, książęta oleśniccy oraz rycerze[2].
Wraz ze śmiercią ostatniego Piasta oleśnickiego, Konrada Białego, w 1492 roku miasto wraz z zamkiem przeszło na własność króla czeskiego Władysława Jagiellończyka, który to przekazał miejscowe ziemie polskiemu feudałowi z Wielkopolski, Zygmuntowi Korcbokowi (Kurzbachowi) z Witkowa (Witkowskiemu). Wilhelm Kurzbach był w 1560 roku budowniczym drugiej, zachowanej wieży[2]. Jest to budowla czworoboczna, czterokondygnacyjna o charakterze mieszkalno-obronnym[3].
Rodzina Kurzbachów władała zamkiem do 1592 r., kiedy to został sprzedany Adamowi Schaffgotschowi. Na przełomie XVI i XVII w. zamek był dwukrotnie niszczony przez pożary[3]. Odbudowany i silnie umocniony zamek przez dwa lata skutecznie odpierał ataki wojsk szwedzkich[3]. Zdobyty został w 1642 r. i odtąd służył przez 8 lat jako szwedzka baza wypadowa na Śląsk[3].
Od połowy XVII w. aż do końca II wojny światowej właścicielami była rodzina von Hattzfeld[2]. Melchior von Hatzfeldt, feldmarszałek austriacki, dokonał przebudowy zamku na okazały barokowy pałac w II poł. XVII wieku lub na początku XVIII w[2][3]. Średniowieczne budynki z wyjątkiem wieży zostały zburzone. Pałac zmodernizowano w XVIII w[3]. Architektem nowego, klasycystycznego skrzydła, był Carl Gotthard Langhans[2].
W dniu 9 lipca 1813 roku pałac był miejscem spotkania cara Rosji Aleksandra I oraz króla pruski Fryderyka Wilhelm III, którzy wraz z posłami brytyjskim i austriackim opracowywali plan ostatecznego pokonania Napoleona[3]. Ustalenia przeszły do historii jako tzw. protokół trachenberski lub protokół żmigrodzki[2]. W XIX w. zdjęto z wieży czterospadowy dach i dobudowano górne partie ozdabiając je neogotyckim krenelażem.
Pałac został zniszczony w 1945 i nie został później odbudowany[3][2]. Ocalała jedynie wieża, która została odrestaurowana na zewnątrz[3][2]. W latach 70. XX wieku dokonano wyburzenia ogromnej części ruin pałacu. Gruz wywieziono, a pozostała część zachowanych ruin stanowi ułamek oryginalnej wielkości pałacu. W 2007 rozpoczęto odrestaurowywanie tejże zachowanej części ruin oraz wnętrza wieży, z wykorzystaniem środków unijnych. Od 2008 pozostałości zamku są zagospodarowane turystycznie[2].
GaleriaEdytuj
Pałac w połowie XIX wieku
Ruiny pałacu w roku 2006
_ID_597995.jpg)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 15 lutego 2023, s. 181 [dostęp 2014-02-01].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Paweł Becela, Andrzej Krzywda: Zabytki. UMiG Żmigród. [dostęp 2014-02-01].
- ↑ a b c d e f g h i j Izabela Kaczyńska, Tomasz Kaczyński: Polska. Najciekawsze zamki. Warszawa: Sport i Turystyka, 2001, s. 59. ISBN 83-7200-871-X.