Zamek w Baranowie Sandomierskim
Zamek w Baranowie Sandomierskim – późnorenesansowy zamek w Baranowie Sandomierskim, ze względu na podobieństwa zwany Małym Wawelem. Siedziba rodu Leszczyńskich została zbudowana według projektu Santi Gucciego w latach 1591-1606.
| ||
 nr rej. A-682 z 11.12.1967 i z 24.02.1977[1] | ||
 Zamek w Baranowie Sandomierskim – elewacja południowo-zachodnia | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Miejscowość | Baranów Sandomierski | |
| Adres | ul. Zamkowa 20, 39-450 Baranów Sandomierski | |
| Typ budynku | rezydencja magnacka | |
| Styl architektoniczny | Renesans | |
| Architekt | Santi Gucci | |
| Rozpoczęcie budowy | 1591 | |
| Ukończenie budowy | 1606 | |
| Pierwszy właściciel | Baranowscy herbu Grzymała | |
| Kolejni właściciele | Leszczyńscy Wieniawa herb szlachecki herbu Wieniawa ród Górowskich | |
Położenie na mapie Baranowa Sandomierskiego   Zamek w Baranowie Sandomierskim - zespół zamkowo-parkowy w Baranowie Sandomierskim | ||
Położenie na mapie Polski  Zamek w Baranowie Sandomierskim - zespół zamkowo-parkowy w Baranowie Sandomierskim | ||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  Zamek w Baranowie Sandomierskim - zespół zamkowo-parkowy w Baranowie Sandomierskim | ||
Położenie na mapie powiatu tarnobrzeskiego  Zamek w Baranowie Sandomierskim - zespół zamkowo-parkowy w Baranowie Sandomierskim | ||
Położenie na mapie gminy Baranów Sandomierski  Zamek w Baranowie Sandomierskim - zespół zamkowo-parkowy w Baranowie Sandomierskim | ||
 50°30′07″N 21°31′05″E/50,501944 21,518056
| ||
| Strona internetowa | ||
OpisEdytuj
Perła architektury renesansowej – forteca w Baranowie Sandomierskim położona jest w nizinie dolnej Wisły. Pierwotny rycerski dwór obronny w miejscu dzisiejszego dziedzińca należał do rodziny Baranowskich herbu Grzymała. Następnymi właścicielami był ród Górków z Wielkopolski. W 1578 roku Stanisław Górka sprzedał zamek Rafałowi Leszczyńskiemu herbu Wieniawa, który wybudował tu dwór renesansowy na planie prostokąta stanowiący dziś część zachodnią zamku.
Andrzej Leszczyński – wojewoda brzesko-kujawski rozbudował zamek dobudowując dziedziniec z renesansowymi krużgankami wokół nowych budynków i założył bibliotekę. Zamek odwiedzał prawdopodobnie król Stefan Batory. Około 1620 roku murowany zamek został otoczony niezachowanymi ziemnymi fortyfikacjami bastionowymi. Ostatnim właścicielem z rodu Leszczyńskich był Rafał – ojciec Stanisława Leszczyńskiego – króla Polski.
Kolejnym właścicielem był Dymitr Jerzy Wiśniowiecki (w latach 1677–1682), później książę Józef Karol Lubomirski herbu Śreniawa (1683–1720). Pod koniec XVII wieku dobudowano do zewnętrznej części skrzydła zachodniego barokową galerię zdobioną stiukami.
Następnymi właścicielami byli książę Paweł Sanguszko, Jacek Małachowski, Józef Potocki, Jan Krasnicki. Po pożarze w 1849 roku, Krasniccy, ze względu na wysokie koszty, nie byli w stanie wyremontować zamku. Zrujnowaną budowlę kupił w 1867 roku Feliks Dolański z Grębowa. W roku 1898 zamek ponownie płonął. Odbudowę powierzono Tadeuszowi Stryjeńskiemu. W kaplicy zamkowej zaznaczony został przez niego styl krakowskiej secesji. Witraże zaprojektowane zostały przez Józefa Mehoffera, a autorem obrazu ołtarzowego był Jacek Malczewski.
Ostatnim właścicielem był Roman Dolański, który stracił zamek w wyniku reformy rolnej z 1945 roku.
W styczniu 1968 roku przekazano zamek Kopalniom i Zakładom Przetwórczym Siarki „Siarkopol” w Tarnobrzegu. Do 1995 istniało w zamku muzeum Zagłębia Siarkowego. Od lipca 1997 roku właścicielem zamku jest Agencja Rozwoju Przemysłu SA w Warszawie.
Część pomieszczeń jest udostępniona zwiedzającym. Możliwość wynajęcia restauracji zamkowej na imprezy okolicznościowe (sympozja, wesela). W pobliżu zamku znajduje się hotel i basen.
Dziedziniec pałacu w Baranowie Sandomierskim
Polichromia herbowa
Kaplica zamkowa
PrzypisyEdytuj
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie. 2018-09-30. [dostęp 20.01.2012].