Zamek w Ciepłowodach
Zamek w Ciepłowodach – zabytkowy zamek[1] w ruinie z XIII w., znajdujące się w Ciepłowodach w województwie dolnośląskim.
 nr rej. A/4047/719 z 1.09.1960
| |
 Zamek w Ciepłowodach (2014) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Wysokość całkowita |
ok. 18 m |
| Kondygnacje |
4 (wieża) |
| Rozpoczęcie budowy |
XIII w. |
| Ukończenie budowy |
XIV w. |
| Ważniejsze przebudowy |
ok. 1540 |
| Zniszczono |
1945 |
Położenie na mapie gminy Ciepłowody  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
 50°40′27″N 16°54′01″E/50,674167 16,900278
| |
Historia edytuj
Zamek wzniesiono na pozostałościach drewniano-ziemnej siedziby rycerskiej założonej na początku XIII wieku przez Alberta I z Brodą[2]. Wiadomo, że w 1287 roku zamieszkiwał tu jego potomek, Albert III z Brodą[2]. Około 1400 roku powstał częściowo murowany zamek, na który składał się półkolisty mur obwodowy z kamienia oraz drewniana zabudowa dziedzińca[2]. Prawdopodobnie już wtedy wjazd znajdował się od południa, a całość otaczała nawodniona fosa. Pełny kształt tej fazy rozbudowy zamek uzyskał za Jana Seckilina, kanclerza księcia ziębickiego Mikołaja. W kolejnym etapie (pierwsza ćwierć XIV wieku) powstała wieża mieszkalna o czterech kondygnacjach i wysokości około 18 metrów[2]. Zbudowano ją z kamienia, na planie prostokąta o wymiarach 8 na 10 metrów[2]. W XV wieku zamek był siedzibą rycerza-rabusia Georga Reibnitza, a następnie książąt ziębickich. Od początku XVI wieku zamek należał do rodu Seidlitzów, którzy około 1540 roku dobudowali renesansowy budynek mieszkalny, a także (z pomocą Giovanniego Bernardo, budowniczego z Werony) zmodyfikowali fortyfikacje zewnętrzne budując kazamatowe basteje[2].
Przez kolejnego stulecia zamek był własnością kilku rodów szlacheckich, a w 1839 roku nabył go książę Wilhelm Orański. W roku 1841 zamek spłonął, z całego założenia pozostały w zasadzie jedynie obwałowania i mury[2]. Odbudowano go likwidując fosę i obwałowania[2]. W czasach nowożytnych powstał folwark w miejscu średniowiecznego przedzamcza. Około roku 1900 zamek był modernizowany[2]. W 1945 roku budowla została uszkodzona, potem przez pewien czas była użytkowana jako magazyn[2].
Architektura edytuj
Obecnie ruiny zamku w Ciepłowodach są własnością prywatną[2]. Zabytek jest remontowany. Zachowała się czterokondygnacyjna wieża mieszkalna, a obok niej jest relikt XIX-wiecznej przebudowy – wsparty na kolumnie podcień z cegły[3]. Wokół obiektu rośnie wiele starych dębów (pierwsze z nich zasadzono w XV wieku z inicjatywy Georga Reibnitza)[3]. Wejście na wyższe kondygnacje nie jest możliwe. Od strony południowej zachowały się resztki mostu z przyporami[3].
Przypisy edytuj
- ↑ NID: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, woj. dolnośląskie. nid.pl, 2023-06-30. [dostęp 2023-07-19]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, s. 64–67. ISBN 978-83-89102-63-8.
- ↑ a b c Ciepłowody. [w:] Dolnośląskie szlaki kulturowe [on-line]. [dostęp 2017-03-17].
Bibliografia edytuj
- Romuald Łuczyński: Zamki, dwory i pałace w Sudetach. Legnica: Stowarzyszenie „Wspólnota Akademicka”, 2008, ISBN 978-83-89102-63-8.
- L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm: Leksykon zamków w Polsce. Warszawa: Arkady, 2012, s. 134–135. ISBN 978-83-213-4158-3.
- B. Guerquin: Zamki śląskie. Warszawa: Wydawnictwo Budownictwo i Architektura, 1957, s. 44.