Zamek w Mirze

Zespół zamkowy Mir^[1]
Mir Castle Complex^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, IV
Numer ref.	625
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2000; na 24. sesji
	Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Zespół zamkowy Mir; Mir Castle Complex
	Położenie na mapie Białorusi Zespół zamkowy Mir; Mir Castle Complex
	53°27′04,75″N 26°28′24,42″E/53,451320 26,473450
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Zamek w Mirze (biał. Мірскі замак, Mirski zamak) – zamek usytuowany w pobliżu Miru na Białorusi. W 2000 został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia edytuj

Budowę zamku rozpoczął na przełomie XV i XVI wieku, w stylu gotyckim starosta brzeski i kowieński Jerzy Illinicz. Około 1568 mirski zamek na mocy testamentu wnuka Jerzego Illinicza przeszedł w ręce książąt Radziwiłłów, którzy przebudowali go w stylu renesansowym. Wzdłuż wschodnich i północnych ścian zamku powstał pałac. Gipsowe fasady zostały udekorowane wapiennymi portalami, płytami, balkonami i gankami.

12 grudnia 1655 roku zamek zajęli żołnierze słuckiego garnizonu Bogusława Radziwiłła popierającego ówcześnie Szwedów. W 1656 zamek zniszczyli Moskale. Podczas wojny polsko-rosyjskiej, po bitwie pod Połonką w 1660 roku, zamek zdobył Samuel Kmicic. Zamek został zniszczony przez Szwedów w 1706. Odbudowany stał się rezydencją m.in. wojewody wileńskiego Karola Stanisława Radziwiłła, który znany był z wystawnych uczt.

Podczas wojny w obronie Konstytucji 3 Maja po wschodniej stronie zamku doszło do bitwy oddziałów polskich z rosyjskimi znanej jako Bitwa pod Mirem.

W epoce napoleońskiej zamek został opuszczony i częściowo zniszczony. W końcu XIX wieku budowla została ponownie odnowiona i zamieszkana. W 1813 po śmierci Dominika Radziwiłła zamek został przekazany jego córce Stefanii i jej mężowi Ludwigowi zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg, a następnie w ręce ich córki Marii, która poślubiła księcia Chlodwiga Hohenlohe-Schillingfurst. Ich syn Maurice Hohenlohe-Schillingfurst sprzedał zamek w 1895 Mikołajowi Światopełk-Mirskiemu, herbu Białynia. W dniu 19 marca 1919 roku bolszewicy zamordowali w ruinach zamku polskich działaczy. Zginęli: Aleksander Haciski, ksiądz Wincenty Łotarewicz z Iszkołdzi (zwłoki wrzucono do studni zamkowej), Wołodźka i Kurnatowski.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i podpisaniu traktatu ryskiego syn Mikołaja Michał Światopełk-Mirski rozpoczął przebudowę zgodnie z planami Teodora Bursche z l. 1923-1924. Rodzina Światopełk-Mirskich miała w posiadaniu zespół obiektów do 1939.

Po zajęciu Mira przez Niemców w 1941 roku doszło do wymordowania części ludności żydowskiej na terenie parku zamkowego, a w maju 1942 roku Niemcy utworzyli na terenie zamku getto otoczone drutem kolczastym i strzeżone przez strażników z karabinami maszynowymi. W nocy 9 sierpnia 1942 część młodych Żydów uciekła z zamku do lasu, natomiast pozostali przy życiu zostali zamordowani przez Niemców na terenie zamku w dniu 13 sierpnia 1942 roku^[2].

W 2000 roku zamek został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, w związku z czym zaczęto jego rewaloryzację i odbudowę. Przy tej okazji z trzech stron zamku zrekonstruowano ziemne fortyfikacje bastionowe.

Architektura zamku w Mirze edytuj

W pierwszym późnogotyckim etapie na początku XVI wieku istniały tylko ceglano-kamienne mury obwodowe w formie czworoboku (4 × 75 m), 4 kwadratowe (w górnych kondygnacjach 8-boczne) baszty narożne i nieistniejący dziś budynek jednopiętrowy w południowo-zachodnim narożniku dziedzińca. W drugim etapie w połowie XVI wieku powstał parterowy, podpiwniczony budynek wzdłuż murów północnych i wschodnich. Ten budynek, w trzecim etapie rozbudowy, na początku XVII wieku został podwyższony do trzech kondygnacji i uzyskał pałacowy wystrój. Przy okazji zamurowano strzelnice, przebito okna i przekształcono średniowieczne korony murów. W pierwszej połowie XVII wieku zamek otoczono bastionowymi fortyfikacjami ziemnymi (z wieżą bramną pośrodku zachodniej kurtyny), chronionymi fosami nawadnianymi przez rzeczkę Mirankę.

Obszar otaczający zamek został zaadaptowany na park.

Wnętrza edytuj

Sala balowa
Zrekonstruowana sala jadalna na III piętrze zamku
Gabinet
Przedpokój
Zbroja husarska
Najwyższa kondygnacja wieży
Repliki armat
Winiarnia

Galeria edytuj

Obraz Kanutego Rusieckiego z 1853 roku
Obraz Napoleona Ordy z 1880 roku
Zamek w 1916 roku
Skrzydło wschodnie w latach 90. XX wieku
Zamek od strony północno-zachodniej
Zamek od strony zachodniej
Zamek od strony południowo-wschodniej
Wieża bramna od strony dziedzińca
Widok z wieży południowo-zachodniej na dziedziniec zamkowy i renesansowy balkon
Renesansowy balkon, skrzydło wschodnie zamku
Kaplica – mauzoleum rodziny Światopełk-Mirskich

Przypisy edytuj

↑ Białoruś. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2021-01-04].
↑ Mir | Wirtualny Sztetl [online], www.sztetl.org.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-22] (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj

[2] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[3] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[1] Białoruś. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2021-01-04].

[4] Mir | Wirtualny Sztetl [online], www.sztetl.org.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-22] (pol.).

[1]

[a]

[b]

[2]