Zaroślak rdzawoczelny

Zaroślak rdzawoczelny
	Atlapetes pallidinucha
	(Boissonneau, 1840)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pasówki
Rodzaj	Atlapetes
Gatunek	zaroślak rdzawoczelny
Synonimy
	Tanagra (Arremon) pallidinucha Boissonneau, 1840; Tanagra pallidinucha Boissonneau, 1840;
	Tanagra (Arremon) pallidinucha Boissonneau, 1840; Tanagra pallidinucha Boissonneau, 1840;
podgatunek
	A. p. pallidinucha (Boissonneau, 1840); A. p. papallactae Hellmayr, 1913;
	A. p. pallidinucha (Boissonneau, 1840); A. p. papallactae Hellmayr, 1913;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zaroślak rdzawoczelny^[3]^[4] (Atlapetes pallidinucha) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Zamieszkuje północno-zachodnią część Ameryki Południowej. Jest uznawany za gatunek najmniejszej troski^[2]^[5]^[6].

Systematyka edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Auguste Boissonneau, nadając mu nazwę Tanagra (Arremon) pallidinucha. Opis ukazał się w 1840 roku w czasopiśmie „Revue zoologique”. Jako miejsce typowe autor wskazał Santa Fe de Bogota, Kolumbia^[7]^[8]. Wyróżnia się dwa podgatunki^[5]^[9]^[10]:

A. p. pallidinucha (Boissonneau, 1840),
A. p. papallactae Hellmayr, 1913.

Etymologia edytuj

Atlapetes: połączenie słowa Atlas z gr. πετης petēs – „lotnik”, πετομαι petomai – „latać”^[11].
pallidinucha: łac. pallidus – „blady, wybladły”^[12].

Morfologia edytuj

Nieduży ptak ze średniej wielkości krótkim, szpiczastym, grubym u nasady, czarnym dziobem. Szczęka i żuchwa są lekko zakrzywione. Tęczówki w kolorze ciemnego kasztana. Nogi szaroróżowe. Podgatunek nominatywny ma szeroki bladocynamonowy pas od nasady dzioba, poprzez górną część głowy, który przechodząc na jej tył i kark staje się biały. Czarne boki głowy wyraźnie z nim kontrastują, podobnie jak z jasnożółtym podbródkiem i gardłem. Pierś i brzuch jasnożółte, boki i kuper przechodzą od oliwkowego do szarego. Górna część ciała ciemnoszara, skrzydła i ogon czarniawe. Podgatunek A. p. papallactae ma jasnocynamonowy lub jasnożółty pas na szczycie głowy oraz mniej żółty spód ciała. Brak dymorfizmu płciowego. Długość ciała z ogonem 18 cm; masa ciała 21,4–40,2g^[5]^[10].

Zasięg występowania edytuj

Zaroślak rdzawoczelny występuje w:

A. p. pallidinucha – południowo-zachodniej Wenezueli (stan Táchira) i we wschodnich Andach w Kolumbii (departamenty od Norte de Santander na południe do Cundinamarca),
A. p. papallactae – środkowych Andach kolumbijskich (na południe od departamentu Antioquia) i na wschodnich stokach Andów w Ekwadorze na południe do skrajnie północnych rejonów Peru (Cajamarca i Piura).

Jest gatunkiem osiadłym^[5]^[10]. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 334 tys. km²^[13].

Ekologia edytuj

Głównym habitatem zaroślaka rdzawoczelnego są dolne partie podzwrotnikowego lasu wilgotnego, zarośla i krzewy często o wtórnym wzroście. Występuje także w lasach strefy umiarkowanej, gdzie preferuje bambusy. Występuje na wysokościach od 2800 do 3600 m n.p.m., sporadycznie niżej do 2000 m n.p.m.^[5]

Zjada głównie jagody z rodzajów Miconia i wrzosowate. W treści żołądkowej znaleziono także nasiona oraz owady. Żeruje na ziemi lub bezpośrednio nad nią, w poszyciu leśnym i krzakach. Żeruje w parach lub w grupach rodzinnych. Spotykany jest także w stadach mieszanych^[5].

Rozmnażanie edytuj

Niewiele wiadomo o rozmnażaniu. W Kolumbii ptaki w stanie lęgowym obserwowano w okresie luty–wrzesień we wschodnich i środkowych Andach, a pisklęta w marcu i czerwcu. W Ekwadorze podloty widziano w listopadzie. Opisano także pojedyncze gniazdo znalezione w północno-wschodniej części Bogoty w Kolumbii. Miało formę masywnej miseczki o wymiarach: średnica zew. 12 cm, średnica wew. 6,5 cm, wysokość 10 cm, głębokość 6 cm. Było umieszczone w gęstych trawach 40 cm nad ziemią. Wsparte na kilku wysokich trawach i jednej łodydze bambusa. W gnieździe znaleziono pojedyncze jajo o wymiarach 25 x 16,9 mm i masie 3,45 g. Jajo miało blady zielononiebieski kolor, nakrapiane było dosyć licznymi brązowo-orchowymi i ciemnoliliowymi plamkami o większym zagęszczeniu przy szerszym końcu^[5]^[14].

Status edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN zaroślak rdzawoczelny klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie jest określona, zaś jej trend oceniany jest jako stabilny z powodu braku zagrożeń dla ich naturalnego habitatu^[13]. Gatunek opisywany jest jako dość pospolity lub pospolity, częściej spotykany powyżej 3000 m n.p.m.^[5]

Przypisy edytuj

↑ Atlapetes pallidinucha, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Atlapetes pallidinucha, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999.
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-09-04].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Alvaro Jaramillo: Pale-naped Brushfinch Atlapetes pallidinucha, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-09-04]. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-08-05] .
↑ Denis Lepage: Pale-naped Brush-Finch Atlapetes pallidinucha (Boissonneau, 1840). Avibase. [dostęp 2022-09-04]. (ang.).
↑ M.M. Boissonnau M.M., Oiseaux nouveaux de Santa-Fé de Bogota, „Revue zoologique”, Paryż: Société cuvierienne, 1840, s. 66 (fr.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-09-04]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 584–585. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-04] (ang.).
↑ pallidinucha, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-04] (ang.).
↑ ^a ^b Pale-naped Brush-finch Atlapetes pallidinucha, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-09-04]. (ang.).
↑ PerazaP. C. PerazaP., First Record of Nest and Eggs of the Pale-naped Brush Finch (Atlapetes pallidinucha), „The Wilson Journal of Ornithology”, 121 (2), Société cuvierienne, 2009, s. 159–163 (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Atlapetes pallidinucha, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Atlapetes pallidinucha, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mc-3] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999.

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: PASSERELLIDAE Cabanis & Heine, 1850-51 – PASÓWKI – NEW WORLD SPARROWS AND ALLIES (Wersja: 2022-05-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-09-04].

[botw-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Alvaro Jaramillo: Pale-naped Brushfinch Atlapetes pallidinucha, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-09-04]. (ang.).

[hbwcheck6-6] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-08-05] .

[AviBase-7] Denis Lepage: Pale-naped Brush-Finch Atlapetes pallidinucha (Boissonneau, 1840). Avibase. [dostęp 2022-09-04]. (ang.).

[oryg-8] M.M. Boissonnau M.M., Oiseaux nouveaux de Santa-Fé de Bogota, „Revue zoologique”, Paryż: Société cuvierienne, 1840, s. 66 (fr.).

[ioc-9] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): New World sparrows, bush tanagers. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-09-04]. (ang.).

[HBW_16-10] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 584–585. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[11] Atlapetes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-04] (ang.).

[12] pallidinucha, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-09-04] (ang.).

[birdlife-13] Pale-naped Brush-finch Atlapetes pallidinucha, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-09-04]. (ang.).

[nest-14] PerazaP. C. PerazaP., First Record of Nest and Eggs of the Pale-naped Brush Finch (Atlapetes pallidinucha), „The Wilson Journal of Ornithology”, 121 (2), Société cuvierienne, 2009, s. 159–163 (ang.).

[3]

[4]

[2]

[5]

[6]

[1]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]