1R – typ wagonów cystern produkowanych w latach 1946–1947 przez fabrykę wagonów Zastal w Zielonej Górze przede wszystkim dla Polskich Kolei Państwowych.

1R (34W, 39W, 44W, 45W)
R, Rh, Uh, 0005
cysterna
Producent

Polska Zastal, Zielona Góra

Lata budowy

1946–1947

Wymiary
Długość całkowita

8800 mm

Wysokość całkowita

3670 mm

Masa własna

9150 kg

Podwozie
Rozstaw osi

4500 mm

Średnica kół

1000 mm

Nadwozie i załadunek
Długość zbiornika

6100 mm

Średnica zbiornika

2288 mm

Pojemność zbiornika

24 m³

Granica obciążenia

22,85 t

Rozładunek

dolny

Konstrukcja
Hamulec

Hik-G lub W-G SAB
lub przelotowy przewód gł.

Prędkość maksymalna

80 km/h

Produkcja edytuj

Uruchomienie produkcji seryjnej węglarek na przełomie lat 1945/1946 umożliwiło rozpoczęcie budowy innych rodzajów wagonów towarowych na ich bazie — w pierwszej kolejności dwuosiowych cystern do przewozu benzyny i benzolu. Opisywanym cysternom nadano nazwę 34W, a w późniejszym czasie 1R.

W 1945 roku poznańskie biuro konstrukcyjne dokonało adaptacji dokumentacji znormalizowanej niemieckiej cysterny (Uerdingen).

Konstrukcja edytuj

Cechą charakterystyczną wagonu była całkowicie spawana samonośna konstrukcja, ze stalowym zbiornikiem wykonanym z blach o grubości 6 mm (walczak) i 9 mm (dennice), trwale połączonym z ostoją pojazdu. Zastosowano typową armaturę hamulcową z zaworem dennym, trójnikiem i zaworami bocznymi o średnicy 100 mm.

Eksport edytuj

Pierwsze 7 egzemplarzy wagonu 1R, jeszcze z hamulcem Hik, Zastal wykonał w lipcu 1946 roku (były to pierwsze cysterny wyprodukowane w Polsce po wojnie). W latach 1947–1949 zostały one dostarczone jeszcze na eksport do Belgii, Holandii oraz Albanii.

Odmiany edytuj

Opracowano również inne odmiany konstrukcyjne:

  • wagon bez hamulca pneumatycznego (tylko przelotowy przewód główny) – 39W;
  • wagon do przewozu smoły z izolacją termiczną i ogrzewaniem parowym, z hamulcem pneumatycznym – 44W;
  • wagon do przewozu smoły z izolacją termiczną i ogrzewaniem parowym, bez układu hamulcowego – 45W.

Wycofanie edytuj

Wagony wycofano z eksploatacji w latach 80., aczkolwiek niektóre nadal wykorzystywane były w celach gospodarczych. Aktualnie wagony tego typu można znaleźć w zbiorach Klubu Sympatyków Kolei we Wrocławiu[1]

Przypisy edytuj

  1. Nasz tabor [online], KSK WROCŁAW [dostęp 2020-11-12] (pol.).

Bibliografia edytuj