Zawadówka (gmina Chełm)
Zawadówka – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Chełm[4][5].
| wieś | |
.jpg) Młyn wodny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
82 |
| Kod pocztowy |
22-100[3] |
| Tablice rejestracyjne |
LCH |
| SIMC |
0101847[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Chełm  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmskiego  | |
 51°07′57″N 23°24′18″E/51,132500 23,405000
| |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa chełmskiego. Miejscowość na pograniczu Chełma i Gminy Chełm, zamieszkana w 2000 r. przez 386 osób i złożona z 99 gospodarstw[6]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 427 mieszkańców[7] i była dziewiątą co do wielkości miejscowością gminy Chełm.
WspółczesnośćEdytuj
Główne drogi we wsi są wyasfaltowane, biegnie przez nią linia kolejowa. Do wsi kursują autobusy komunikacji miejskiej (CLA). Przystanek Piwna/pętla 02 obsługuje jedynie linię nr 12. W miejscowości znajdują się: świetlica wiejska, dwa sklepy, dwa place zabaw oraz dwa boiska do gry w piłkę nożną i jedno do siatkówki. Dawniej poszczególne części wsi nazywano: Subowice, Garbki i Kątki[6]. Miejscowość należy do parafii pw. Rozesłania św. Apostołów w Chełmie. Od zachodu do miejscowości przylega utworzony w 2004 r. rezerwat torfowiskowy Torfowisko Sobowice.
HistoriaEdytuj
Wieś wymieniana w źródłach historycznych od XVI w., jako folwark związany z parafią pw. Rozesłania Świętych Apostołów w Chełmie. W 1580 r. wieś istniała jako „Zawadowce” (Завадовце). Nazwa w obecnym brzmieniu pojawia się od 1796 r.[8] W 1653 r. istniał tam stary, okopany dwór, datowany na XIV w., a w budowie był wtedy nowy folwark, który po 1672 r. należał do parafii Rozesłania Apostołów w Chełmie[6]. W latach 1751-1772 miejscowa ludność unicka należała do parafii pw. św. Mikołaja w Chełmie, a następnie (1797-1855) do chełmskiego soboru katedralnego[6]. W 1827 r. Zawadówka liczyła 14 domów i 94 mieszkańców. Był to wtedy dalej majątek duchowny[9]. W 1864 r. powstała na terenie wsi kolonia niemiecka. W źródłach z XIX w. Zawadówkę opisano jako wieś w powiecie chełmskim, gminie Krzywiczki, parafii Chełm. W latach 70. XIX w. wieś przecięła nowa wybudowana Kolej Nadwiślańska. Według ówczesnych obliczeń miejscowość znajdowała się 3 wiorsty od stacji w Chełmie (około 3200 m)[9].
W 1916 r. Zawadówkę zamieszkiwały 242 osoby, w tym 8 Żydów. Należała ona wtedy do gminy Krzywiczki[6]. W 1954 r. państwo przejęło na własność 3 ha ziemi po osobach przesiedlonych do ZSRR w 1945 r.[6]
Urodził się tu Mieczysław Smal – major ludowego Wojska Polskiego.
ZabytkiEdytuj
W Zawadówce zachowały się: murowany młyn wodny z 1920 r. (zbudowany z cegły i kredy), zagroda z drewnianym domem i stodołą z 1927 r., spichlerz drewniany z 1928 r. oraz pięć drewnianych domów, w tym jeden z 1890 r.[6]
Młyn wodny (1920 r.) w rzucie ukośnym.
Wejście do młyna.
.jpg)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Wieś Zawadówka w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2023-01-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-20].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1590 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c d e f g Andrzej Wawryniuk: Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego. Chełm: Starostwo Powiatowe w Chełmie, 2002, s. 477. ISBN 83-916380-0-6.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Czopek 1988 ↓, s. 204.
- ↑ a b Zawadówka 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 478.
BibliografiaEdytuj
- Barbara Czopek: Nazwy miejscowe dawnej Ziemi Chełmskiej i Bełskiej, (W granicach dzisiejszego państwa polskiego). Wyd. Ossolineum. Wrocław: 1988, s. 206.
- Zawadówka 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 478.