Zbigniew Orywał

polski lekkoatleta, średniodystansowiec

Zbigniew Orywał (ur. 5 kwietnia 1930 w Kępnie) – polski lekkoatleta, średniodystansowiec.

Zbigniew Orywał
Data i miejsce urodzenia

5 kwietnia 1930
Kępno

Informacje klubowe
Klub

Warta, Olimpia

Dorobek medalowy
Halowe mistrzostwa USA
złoto 1958 bieg na 1000 jardów
złoto 1959 bieg na 1000 jardów
Odznaczenia
Odznaka Honorowa Miasta Poznania

Życiorys edytuj

Był pierwszym Polakiem, który odniósł sukcesy na terenie USA w hali, gdzie dwukrotnie zdobył tytuł międzynarodowego mistrza tego kraju w biegu na dystansie 1000 jardów (914,4 metra) w 1958 (2:14,1) i 1959 (2:12,6)[1]. Zwyciężył również w zawodach Millrose Games w 1959 na 880 jardów (1:52,2) oraz w mitingu NYAC w 1959 na 1000 jardów (2:09,8). W powyższych zawodach pokonani zostali mistrzowie Europy i medaliści olimpijscy (czołówka światowa średniodystansowców).

Przebiegł 1 milę (1609 m) poniżej 4 minut – 1959 (3:59,7) w czasie meczu Wielka Brytania – Polska w Londynie – 1 miejsce. Przebiegnięcie 1 mili poniżej 4 minut nominowało do klubu Bannistera.

Urodził się w Kępnie, jednak dwa lata później cała jego rodzina przeprowadziła się do Wągrowca. Tu ukończył Liceum Ogólnokształcące w Wągrowcu, a w 1953 został absolwentem Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu, gdzie otrzymał tytuł magistra wf.

W lekkoatletyce debiutował w mistrzostwach szkoły w 1947 roku. Startował i zwyciężał w biegach narodowych i ulicznych. W latach 1954-1955 czterokrotnie otrzymywał powołania do kadry na mecze wyjazdowe i czterokrotnie nie zgadzano się na jego w nich udział.

W 1956 wywalczył pierwszy w karierze tytuł mistrza Polski w biegu na 800 m. W 1957 oficjalnie zadebiutował w kadrze polskich lekkoatletów w trójmeczu Polska – Belgia – NRD w Krakowie. W 1958 zdobył tytuł halowego mistrza USA w biegu na 1000 jardów, a kilka tygodni później podczas pamiętnego meczu lekkoatletycznego Polska – USA w Warszawie pokonał biegaczy amerykańskich. W styczniu 1959 ponownie został mistrzem Stanów Zjednoczonych. Wygrał również bieg na 1 milę podczas największego europejskiego mityngu lekkoatletycznego „Weltklasse” w Zurichu.

W 1958 roku pobił trzy rekordy Polski: na 1000 m (czas: 2:18,8), 1500 m (3:42,0) oraz 1 milę (3:59,4 min). W 1960 podczas XVII Igrzyskach Olimpijskich w Rzymie wągrowczanin startował na dwóch dystansach – 800 m i 1500 m, gdzie zapisał się w olimpijskich statystykach jako uczestnik biegów eliminacyjnych[2]. Od 1961 roku rozpoczął karierę trenera lekkoatletów „Warty” Poznań, a następnie „Olimpii” Poznań. W tym samym czasie rozpoczął współpracę z kadrą narodową jako trener Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, a jego podopieczny Bronisław Malinowski zdobył w biegu na 3000 m z przeszkodami srebrny i złoty medal na igrzyskach olimpijskich w Montrealu w 1976 i Moskwie w 1980. Od 1982 do 2000 roku pracował na stanowisku trenera kadry narodowej lekkiej atletyki w Irlandii, a największe sukcesy trenera biegaczy irlandzkich przyszły w ostatnim roku jego pracy na Wyspach i związane były z igrzyskami olimpijskimi w Sydney, na których Sonia O’Sullivan wywalczyła srebrny medal na dystansie 5000 m.

Mieszka w Poznaniu. Zbiór pamiątek (m.in. dyplomów i medali), przekazał muzeum regionalnemu w Wągrowcu[3].

Kariera sportowa edytuj

– Biegacz na średnie dystanse (800 m, 1000 m, 1500 m, 1 mila i na 400 m przez płotki. – Zawodnik poznańskich klubów: Warta (1948-1961) i Olimpii (1962-1965) – Olimpijczyk z Rzymu (1960) – 800 m i 1500 m (odpadł w przedbiegach) – Uczestnik mistrzostw Europy w Sztokholmie (1958) – 1500 m (7 miejsce 3:43,2) – 22-krotny reprezentant Polskich w meczach międzypaństwowych(1954-1961) 30 startów (9 zwycięstw) na dystansach 800 m, 1500 m, 1 1 mili, 400 m przez płotki i w sztafecie 4 × 400 m. – 8-krotny mistrz kraju: 800 m (1956) 1500 m (1957, 1958, 1960, 1961) 3 × 1000 m (1949)

Sukcesy edytuj

  • Bieg na 1000 m (2:18,8) – 1958 - Turku – Finlandia. Wynik lepszy od starego rekordu świata (2:19,0) ale zajął drugie miejsce za Danem Waernem – Szwecja (2:18,5).
  • Zwycięstwa w meczach międzypaństwowych:
    • Polska – Stany Zjednoczone w biegu na 1500 m (3:42,7) – 1958
    • Polska – Związek Radziecki w biegu na 800 m (1:50,2) – 1959
    • Wielka Brytania – Polska w biegach na 800 m i 1500 m – 1958
  • Zwycięstwa w memoriałach:
    • J. Kusocińskiego w Warszawie – 2-krotnie na 1500 m.
    • Rošickiego w Pradze – w biegu na 800 m oraz w Berlinie, Hamburgu, Helsinkach, Turku, Hanower, Sztokholm.

Rekordy życiowe[4] edytuj

Startował również w dziesięcioboju. Dwukrotnie trzecie miejsce w Mistrzostwach Polski 1954 i 1955 Mistrz CRZZ w dziesięcioboju lekkoatletycznym i pięcioboju.

Odznaczenia edytuj

Kariera trenerska edytuj

  • 1953-1955 Koordynator lekkiej atletyki w Z.S „Zryw” – Zielona Góra
  • Główny Trener l.a.w K.S „Stal” – Zielona Góra
  • 1955 Koordynator l.a. w Z.S „Zryw” – Poznań
  • 1955-1961 Trener w KS Warta Poznań
  • 1962 Koordynator Sekcji l.a. GKS „Olimpia – Poznań”
  • 1962-1966 Trener Kadry w Polskim Związku Lekkiej Atletyki w biegach średnich mężczyzn (800m i 1500m)
  • 1967-1982 Trener koordynator w konkurencjach wytrzymałościowych kobiet i mężczyzn w Polskim Związku L.A

Bezpośrednio biegi średnie mężczyzn oraz okresowo w chodzie sportowym i maratonie.

Przypisy edytuj

  1. United States Indoor Championships. GBRAthletics. [dostęp 2010-01-12]. (ang.).
  2. Zbigniew Orywał BIO, Stats and Results. Sports-references.com. [dostęp 2015-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-18)]. (ang.).
  3. M. Moeglich, 5 kwietnia 1930 r. urodził się ZBIGNIEW ORYWAŁ – opatowka.pl [dostęp 2021-05-02] (pol.).
  4. Bieganie.pl Baza Pro. bieganie.pl. [dostęp 2015-05-04]. (pol.).

Bibliografia edytuj