Zbigniew Safjan

polski scenarzysta, pisarz i dziennikarz

Zbigniew Kazimierz Safjan (ur. 2 listopada 1922 w Warszawie, zm. 6 grudnia 2011 tamże[1]) – polski pisarz, scenarzysta i dziennikarz.

Zbigniew Kazimierz Safjan
Ilustracja
Zbigniew Safjan w latach 60.
Data i miejsce urodzenia

2 listopada 1922
Warszawa

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 2011
Warszawa

Alma Mater

Akademia Nauk Politycznych w Warszawie

Dziedzina sztuki

literatura

Ważne dzieła

Kanclerz

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Życiorys edytuj

Pochodził z rodziny żydowskiej. W czasie II wojny światowej został zmuszony do wstąpienia do służby pomocniczej przy Grenzschutzu[2]. Następnie został wcielony do Ludowego Wojska Polskiego, gdzie dosłużył się stopnia podporucznika[a]. Według zasobów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej w 1951 został zarejestrowany przez Wydział I Oddziału I Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego jako tajny współpracownik ps. „Żerań”[7]. Również od 1951 kierował działem propagandy w Centralnym Zarządzie Księgarstwa.

Ukończył studia na Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. W latach 1967–1990 był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, a w latach 1971–1973 członkiem Komitetu Warszawskiego PZPR. Był członkiem Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego w 1983 roku[8]. W 1983 został wybrany w skład Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. W latach 1983–1989 był członkiem Narodowej Rady Kultury[9]. Znalazł się na liście Kisiela[10]. W grudniu 1985 wszedł w skład Zespołu do przygotowania "Tez Zjazdowych" na X Zjazd PZPR, który odbył się w lipcu 1986[11].

Autor scenariuszy do popularnych filmów i seriali, m.in.: Potem nastąpi cisza, Do krwi ostatniej, Kanclerz, Dziewczyna z Mazur[9], niektóre we współpracy z Andrzejem Szypulskim (pod pseudonimem Andrzej Zbych): Stawka większa niż życie, Najważniejszy dzień życia, Życie na gorąco[12].

Dziennikarz m.in. miesięcznika „Polska”, warszawskiej „Kultury”, „Nowin Literackich i Wydawniczych”, „Skandali”, „Bez Pardonu”[9]. W latach 2004–2007 był redaktorem naczelnym miesięcznika „Słowo Żydowskie”.

Pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera D31-tuje-4)[13].

Życie prywatne edytuj

Ojciec Marka Safjana.

Twórczość literacka edytuj

  • Wiosna przychodzi jesienią (1955)[14],
  • Potem nastąpi cisza (1963)[15],
  • Włamywacze (1971)[16],
  • Strach (1973)[17],
  • Pole niczyje (1976)[18],
  • Kanclerz (1987)[19].

Ekranizacje edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Zbigniewa Safjana.

Odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. W 1993 historyk Andrzej Nowak, na łamach dwumiesięcznika „Arka” zarzucił Safjanowi, że w 1944 jego donos doprowadził do rozstrzelania innego żołnierza, wcielonego siłą do ludowego WP akowca, Jana Nesslera[3][4]. W 2002 w wywiadzie udzielonym tygodnikowi „Przegląd” Safjan odrzucił oskarżenia, twierdząc, że tylko podpisał zeznanie przedstawione mu przez NKWD po aresztowaniu go razem z Nesslerem[5]. W 2013 Andrzej Nowak powtórzył, oparty na dokumentach, zarzut świadomego złożenia przez Safjana donosu do Oddziału Śledczego Informacji Wojskowej 2. Armii[6].

Przypisy edytuj

  1. Zmarł Zbigniew Safjan, onet.pl, 6 grudnia 2011 [dostęp 2011-12-06] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-07].
  2. Byli sędziowie TK krytykują okładkę „Gazety Polskiej” o ojcu sędziego Marka Safjana, wirtualnemedia.pl, 28 lipca 2021 [dostęp 2021-08-01].
  3. Dwumiesięcznik „Arka” (dziś „Arcana”), numer 6 (48) z 1993.
  4. Człowiek, który wymyślił Klossa, Rzeczpospolita [dostęp 2024-01-23] (pol.).
  5. Wywiad ze Zbigniewem Safjanem, Tygodnik „Przegląd”, nr 44/2002.
  6. Od Lenino do Berlina, ale i do Gib…, niezalezna.pl, 12 października 2013.
  7. Joanna Siedlecka, Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów, Warszawa 2008, s. 324.
  8. Trybuna Robotnicza, nr 109 (12961), 10 maja 1983 roku, s. 6.
  9. a b c Zbigniew Safjan, Filmpolski.pl [dostęp 2020-02-13] (pol.).
  10. Stefan Kisielewski, Moje typy, Tygodnik Powszechny, 2 grudnia 1984 [dostęp 2020-01-21] (pol.).
  11. Skład Komisji Zjazdowej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej /w/ "Trybuna Robotnicza", nr 300, 27 grudnia 1985, s. 2
  12. Andrzej Zbych, Filmpolski.pl [dostęp 2020-02-13] (pol.).
  13. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  14. Wiosna przychodzi jesienią, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-06-03] (ang.).
  15. Potem nastąpi cisza, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-06-03] (ang.).
  16. Włamywacze, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-06-03] (ang.).
  17. Strach, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-06-03] (ang.).
  18. Pole niczyje, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2021-06-03] (ang.).
  19. Zbigniew Safjan, Kanclerz, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987, ISBN 83-212-0467-8, OCLC 17244389 [dostęp 2021-06-03].
  20. Uznanie dla twórców kultury /w/ Trybuna Robotnicza, nr 170, 19 lipca 1984, str. 1-2

Linki zewnętrzne edytuj