Zbiornik wodny Málinec
Zbiornik wodny Málinec (słow. Vodárenská nádrž Málinec) – sztuczny zbiornik wodny w południowej Słowacji, powstały przez przegrodzenie zaporą wodną rzeki Ipola.
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Rzeka | |
| Data budowy |
od 1986 |
| Data uruchomienia |
1994 |
| Typ zapory |
ziemna |
| Pojemność całkowita |
26,62 mln m³ |
| Wysokość lustra wody |
345,5 m n.p.m. |
| Powierzchnia |
1,38–1,5 km² |
| Zlewnia |
82,3 km² |
| Wysokość zapory |
48 m |
| Długość zapory |
620 m |
| Funkcja |
zbiornik wody pitnej |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
 48°31′36″N 19°39′42″E/48,526667 19,661667
| |
Położenie edytuj
Zbiornik leży w całości w granicach administracyjnych wsi Málinec w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Poltár. Położony jest w południowej części Rudaw Weporskich. Zajmuje dno głębokiej doliny Ipoli w miejscu, w którym płynąc zmienia ona kierunek z południowo-zachodniego na południowo-wschodni. Zamykająca go zapora znajduje się ok. 2,5 km powyżej centrum wsi Málinec.
Charakterystyka edytuj
Zbiornik ma kształt nieregularny, odwzorowujący naturalne ukształtowanie doliny Ipoli: jest wydłużony, z pięcioma większymi zatokami po stronie zachodniej i jedną po stronie wschodniej. Ma długość (w osi doliny) ok. 2,8 km, przeciętną szerokość 350–600 m i powierzchnię 138–150 ha. Całkowita objętość zbiornika to 26,62 milionów m3 wody (z tego objętość retencyjna ok. 1,5 miliona m3). Lustro wody na średniej wysokości ok. 345,5 m n.p.m.[1]
Powierzchnia zlewni zbiornika wynosi 82,3 km². Średni roczny dopływ do zbiornika wynosi 0,85 m3/s, dla wody stuletniej 62,0 m3/s. Roczna suma opadów na terenie zlewni wynosi 745 mm, a średnie parowanie z powierzchni zbiornika 750 mm[1].
Historia edytuj
Koncepcja budowy zapory i zbiornika powstała w drugiej połowie lat 70. XX w. w związku z przewidywanym wzrostem zapotrzebowania na wodę pitną w powiatach położonych w dorzeczu Ipoli. Prace budowlane zaczęto 1 kwietnia 1986 r., a cały kompleks (zapora, zbiornik, ujęcia wody, zabudowania techniczne) oddano do użytku 21 stycznia 1994 r. W związku z budową zanikła całkowicie położona na terenie zbiornika osada Hámor, a także większość mniejszych przysiółków: Hrozinovo, Chmelná i Šťavica.
Z terenów objętych zbiornikiem oraz położonych powyżej niego wysiedlono ok. 200 gospodarstw. Do tych pozostałych wybudowano dwie nowe drogi po obu stronach zbiornika.
Przeznaczenie edytuj
Zbiornik został utworzony jako rezerwuar wody pitnej dla położonych poniżej powiatów Poltár, Łuczeniec, Rimavská Sobota i Veľký Krtíš. Zarządza nim Słowackie Przedsiębiorstwo Gospodarki Wodnej (Slovenský vodohospodársky podnik – SVP). Średni pobór wody wynosi ok. 0,5 m3/s. Rocznie pobieranych jest ze zbiornika ok. 3 mln m3 wody. Dodatkową funkcją jest stabilizowanie przepływu Ipoli poniżej zapory. Ze względu na strefę sanitarną obejmującą zbiornik i jego brzegi nie jest on udostępniony do wykorzystywania rekreacyjnego.
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Veporské vrchy, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005, ISBN 80-8042-377-6;
- O zbiorniku i zaporze na stronach wsi Málinec [1];