Zdeněk Škarvada
Zdeněk Škarvada (ur. 8 listopada 1917 w Olešnicach, zm. 11 maja 2013 w Ostrawie) − czeski wojskowy, generał lotnictwa.
 generał brygady pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
47. eskadra 4. pułku lotniczego w Pardubicach; Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie; Dywizjon 310 |
| Stanowiska |
pilot |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
robotnik fizyczny |
| Odznaczenia | |
_BAR.svg){kind=small}       _BAR.svg){kind=small}  _BAR.svg){kind=small}     
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Škarvada urodził się 8 listopada 1917 roku w Olešnicach. Służbę w lotnictwie rozpoczął 1 października 1935 roku[1] od dwuletniego szkolenia. Po zajęciu Czechosłowacji przez III Rzeszę uciekł do Polski i tam wstąpił do tworzonego dla emigrantów Legionu Czechów i Słowaków[2]. Podczas służby w Polsce, wystawiono mu dokumenty ze spolszczoną pisownią nazwiska: Szkarwada[3].
Walczył w kampanii wrześniowej jako pilot samolotu rozpoznawczego RWD-8, ale wobec ciężkiej sytuacji na froncie samoloty te prowizorycznie uzbrojono. Wobec załamywania się frontu skierowano go nad granicę Rumunii. Po agresji ZSRR na Polskę internowany przez władze sowieckie[2]. Po zwolnieniu z obozu przedostał się do Wielkiej Brytanii[1], gdzie skierowano do Dywizjonu 310, który stworzono dla Czechów i Słowaków. W 1942 roku nad kanałem La Manche musiał w związku z awarią silnika wodować, został pojmany przez Niemców i osadzony w obozie jenieckim[2].
Po wyzwoleniu obozu wrócił do kraju, został awansowany do stopnia kapitana i podjął ponowną służbę w armii[2]. Po komunistycznym zamachu stanu (1948) został przeniesiony do rezerwy[1], a w 1950 roku zdegradowany i usunięty z wojska, a następnie zesłany do pracy w kopalni jako osoba podejrzana politycznie[2]. Resztę życia pracował jako niewykwalifikowany robotnik – w kopalniach i na budowach[1].
W 1965 roku został częściowo zrehabilitowany[1], a w latach 90. w pełni. W 1997 roku otrzymał medal za odwagę, zaś trzy lata później stopień generała[2].
Zmarł 11 maja 2013 roku[2]. Został pochowany 28 maja 2013 r. w Ostrawie. W uroczystościach pogrzebowych wzięła udział polska delegacja z dowódcą Sił Powietrznych gen. broni pil. Lechem Majewskim na czele[4][5].
Odznaczenia edytuj
- Medal Za Bohaterstwo – Czechy, 1997[6]
- Krzyż Obrony Państwa Ministra Obrony Republiki Czeskiej – 2010
- Krzyż Zasługi Ministra Obrony Republiki Czeskiej III Stopnia
- Pamiątkowa Odznaka Honorowa 60. Rocznicy Zakończenia II Wojny Światowej – Czechy, 2005
- Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 – dwukrotnie
- Czechosłowacki Medal za Odwagę w Obliczu Nieprzyjaciela – dwukrotnie
- Czechosłowacki Medal Wojskowy "Za zasługi" I Stopnia
- Czechosłowacki Wojskowy Medal Pamiątkowy z okuciem "VB"
- Medal Pamiątkowy 20. Rocznicy Wyzwolenia CSRS – 1965
- Odznaka Pilota Wojskowego – CSR
- Odznaka "Zasłużony Wojskowy Lotnik CSRS" (Odznak Zasloužilý vojenský letec ČSSR)
- Krzyż Walecznych (PSZnZach) – Polska
- Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939” – Polska;
- Odznaka Pilota – Polska, 1939
- 1939-1945 Star – Wielka Brytania
- Air Crew Europe Star – Wielka Brytania
- War Medal 1939-1945 – Wielka Brytania
- Defence Medal – Wielka Brytania
- Odznaka Pilota RAF – Wielka Brytania
Bibliografia edytuj
- Zdeněk Škarvada – biogram. forum.valka.cz. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
- Zdeněk Škarvada - Keep floating! v mé mysli trvá dodnes. historickykaleidoskop.cz, 2007. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
- Czeski bohater, który walczył o Polskę. polska-zbrojna.pl, 2013-05-14. [dostęp 2013-05-22].
- Zemřel válečný stíhač a milovník Ostravy Zdeněk Škarvada. ceskatelevize.cz, 2013-05-12. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
- Zemřel bývalý stíhací pilot RAF Zdeněk Škarvada. mocr.army.cz, 2013-05-13. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
- Nikdy se nevzdávej, říkával usměvavý hrdina novodobým stíhačům. zpravy.idnes.cz, 2013-05-13. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).
- Brig. gen. Zdeněk Škarvada – zdjęcie (2010). mocr.army.cz. [dostęp 2013-05-22].
- Brig. gen. Zdeněk Škarvada – fotogaleria. zpravy.idnes.cz. [dostęp 2013-05-22].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Zdeněk Škarvada (1917 - 2013) - Biografia. [dostęp 2013-05-14]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Bronił Polski i Wielkiej Brytanii, w ojczyźnie zesłano go do kopalni. Zmarł jako generał. TVN24.pl, 2013-05-13. [dostęp 2013-05-14]. (pol.).
- ↑ Zemřel bývalý stíhací pilot RAF Zdeněk Škarvada. Ministerstvo obrany ČR (mocr.army.cz). [dostęp 2022-05-22]. (cz.). (tamże zdjęcie przepustki Centrum Wyszkolenia w Dęblinie)
- ↑ Artur Goławski: Walczył dla trzech narodów. Siły Powietrzne (sp.mil.pl), 2013-05-29. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2013-06-25)].
- ↑ Artur Goławski (sp.mil.pl): Walczył dla trzech narodów. Samoloty.pl, ok. 2013-05-29. [dostęp 2022-05-22].
- ↑ Medal Za Bohaterstwo – lista odznaczonych po 1994 r.. hrad.cz. [dostęp 2013-05-22]. (cz.).