Wikipedia

Zdzisław Załuski

Zdzisław Załuski herbu Junosza (ur. 17 lutego 1870 w Otwinowie, pow. dąbrowskim, zm. w 1944 w Krakowie) – tytularny generał brygady Wojska Polskiego.

Zdzisław Załuski
Zdislav Załuski von Junosza
tytularny generał brygady tytularny generał brygady
Data i miejsce urodzenia

17 lutego 1870
Otwinów

Data i miejsce śmierci

1944
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1890–1927

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

PKU Bydgoszcz
DOK IX
20 Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca pułku
dowódca brygady
komendant PKU
szef poborowy
dowódca piechoty dywizyjnej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
Wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry) Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Wojskowy Karola Odznaka za 25-letnią Służbę Wojskową (Austro-Węgry) Krzyż Jubileuszowy Wojskowy Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913

Życiorys edytuj

Kształcił się na Węgrzech i Słowacji. W latach 1886-1890 był sluchaczem Szkoły Kadetów w Bratysławie. Od 1890 roku pełnił zawodową służbę wojskową w cesarskiej i królewskiej armii. Służył w pułkach strzelców cesarskich. Po ukończeniu Theresianum w 1899 do 1903 był w niej instruktorem szermierki. W 1912 został przeniesiony do Galicyjskiego Pułku Piechoty Nr 58 w Stanisławowie, który był jego oddziałem macierzystym przez kolejnych sześć lat[1][2]. W latach 1912–1913 wziął udział w mobilizacji sił zbrojnych Monarchii Austro-Węgierskiej, wprowadzonej w związku z wojną na Bałkanach. W czasie I wojny światowej dowódca batalionu. W 1918, w Lublinie, był komendantem batalionu zapasowego 58 IR. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie w korpusie oficerów piechoty: kapitana (1 maja 1906), majora (1 maja 1915[3]) i podpułkownika (1 maja 1917[4]).

W tym samym batalionie służbę pełnił Kazimierz Brończyk, były podoficer I Brygady Legionów Polskich, który negatywnie i subiektywnie[a] odniósł się do swego ówczesnego przełożonego pisząc, że „Dowódcą „zapasówki”, liczącej ponad 4 tysiące ludzi był ppłk hr. Z. o pięknym polskim nazwisku i imieniu, ale nie umiejącym ponoć słowa po polsku, jako że urodził się na Węgrzech i był żonaty z Węgierką. Uważał się chyba za Niemca-Austriaka. Żołnierze nie lubili go serdecznie. Na froncie spisywał się, jak mi opowiadano, niezbyt dzielnie, więc przeniesiono go na tyły i teraz tu w Lublinie grozę, jakiej nie umiał szerzyć w szeregach nieprzyjaciela, siał wśród własnych żołnierzy, ażeby utrzymać dyscyplinę, załamującą się coraz bardziej w tych ostatnich miesiącach wojny. Stosował przewidziane w regulaminie, ale już nie praktykowane od kilku lat tortury, takie jak „Anbinden” (przywiązywanie do słupka w ten sposób, że delikwent dotykał ziemi tylko końcami palców) oraz „szpangi” (Schpangen) (coś jakby dyby, tylko na stojąco), zamykał do „einzla” (samotnego aresztu), ogłuszał krzykiem, a nade wszystko toczył straszliwie oczyma, ruszając przy tym rytmicznie pokaźnymi wąsami, zaczesanymi pod ostrym kątem do góry, jak u Kajzera Wilhelma. Był wysoki i smukły”[5].

W listopadzie 1918, w Wiedniu, zgłosił akces do Wojska Polskiego. Do marca 1919 pozostawał w rezerwie Dowództwa Okręgu Generalnego „Kraków”. 13 marca 1919 objął dowództwo III batalionu 16 pułku piechoty, na czele którego bronił Śląska przed zakusami Czechów. W latach 1919–1920 na froncie bolszewickim dowódca 16 pułku piechoty oraz XXVI i XXXVI Brygady Piechoty (od 22 maja do 20 września 1920[6]). Pułkownik z 1920. Odznaczył się i mimo pomówień o niepolskie pochodzenie wysoko ceniony jako dowódca i doświadczony oficer[7].

Po wojnie bolszewickiej dowódca 62 pułku piechoty. 3 maja 1922 zweryfikowany został w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i bardzo wysoką – 3 lokatą w korpusie oficerów piechoty. Następnie pełnił służbę na stanowisku Powiatowej Komendy Uzupełnień Bydgoszcz. 23 maja 1923 został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu na stanowisko Szefa Poborowego[8]. W grudniu 1924 został przesunięty ze zlikwidowanego Szefostwa Poborowego na stanowisko inspektora poboru DOK IX[9]. Z dniem 15 kwietnia 1925 został przydzielony do macierzystego 62 pułku piechoty z równoczesnym odkomenderowaniem na III trzymiesięczny kurs oficerów sztabowych piechoty w Grupie[10]. W sierpniu tego roku został przeniesiony służbowo do Dowództwa 20 Dywizji Piechoty w Baranowiczach, do dyspozycji dowódcy[11]. Później został mianowany dowódcą piechoty dywizyjnej 20 DP. Pełniąc służbę w Brześciu i Baranowiczach pozostawał oficerem nadetatowym 62 pp. 14 października 1926 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i przeniesiony służbowo do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX[12].

5 lutego 1927 Prezydent RP mianował go generałem brygady, wyłącznie z prawem do tytułu, z dniem przeniesienia w stan spoczynku – 30 kwietnia 1927. Na emeryturze mieszkał w Cieszynie przy ulicy 3 Maja 8[13].

Ordery i odznaczenia edytuj

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Na przykład informacja o tym, jakoby Zdzisław Zasłuski „na froncie spisywał się (...) niezbyt dzielnie” nie znajduje potwierdzenia w świetle odznaczeń bojowych, jakie zostały nadane pułkownikowi Załuskiemu, a także przebiegu jego służby w Wojsku Polskim.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1913 ↓, s. 618.
  2. ↑ a b c d e f Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 645.
  3. ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1916 ↓, s. 58.
  4. ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 103.
  5. ↑ Kazimierz Brończyk, Okruchy wspomnień w: Kościół, społeczeństwo, kultura: prace ofiarowane profesorowi Wiesławowi Müllerowi z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej i dydaktycznej, pod red. Janusza A. Droba.
  6. ↑ Wykaz 1927 ↓, s. 43.
  7. ↑ Zakrzewski 2016 ↓, s. 483-484.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 5 czerwca 1923 roku, s. 376.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 133 z 21 grudnia 1924 roku, s. 753.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 9 kwietnia 1925 roku, s. 194.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 83 z 13 sierpnia 1925 roku, s. 457.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 14 października 1926 roku, s. 355.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 18 lutego 1927 roku, s. 53, 55.
  14. ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1914 ↓, s. 494.

Bibliografia edytuj

  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912.
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914.
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916.
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917.
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
  • Wykaz pułkowników i podpułkowników, którzy dowodzili dywizjami lub brygadami. [w:] sygn. 701/1/121 [on-line]. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1927. [dostęp 2018-03-25].
  • Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 2. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2001.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: [Editions Spotkania]], 1991.
  • Piotr Stawecki, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159.
  • Kazimierz Brończyk, Okruchy wspomnień. Fragment w: Kościół, społeczeństwo, kultura: prace ofiarowane profesorowi Wiesławowi Müllerowi z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej i dydaktycznej, pod red. Janusza A. Droba, Wydawnictwo Werset, Lublin 2004, ISBN 8391395591, s. 621-630.
  • Bartosz Zakrzewski: 18 Dywizja Piechoty WP w wojnie polsko-sowieckiej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2016. ISBN 978-83-7543-415-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdzisław_Załuski&oldid=73408119”