Wikipedia

Zdzisława Donat

polska śpiewaczka operowa (sopran koloraturowy)

Zdzisława Donat (ur. 4 lipca 1936 w Poznaniu[1]) – polska śpiewaczka operowa światowej sławy (sopran koloraturowy), występująca w latach 70. i 80. XX w. na największych festiwalach i scenach operowych świata. W późniejszych latach profesor Akademii Muzycznej w Krakowie, a następnie Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie.

Zdzisława Donat
Ilustracja
Królowa Nocy w Czarodziejskim flecie,
Teatr Wielki w Warszawie (2005)
Data i miejsce urodzenia

4 lipca 1936
Poznań

Typ głosu

sopran koloraturowy

Gatunki

opera

Zawód

śpiewaczka

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Życiorys edytuj

Artystka pochodzi z rodziny o tradycjach muzycznych – jej matka ukończyła prywatną szkołę muzyczną Heleny Miączyńskiej w Poznaniu, była pedagogiem gry na fortepianie i akordeonie, występowała również jako śpiewaczka, a siostry artystki wykonują zawody powiązane z muzyką (lekarz laryngolog-foniatra i psycholog, muzykoterapeuta badający uzdolnienia muzyczne młodzieży). Zdzisława Donat jest z wykształcenia inżynierem optykiem (Politechnika Warszawska). Przez dwa lata wykonywała wyuczony zawód w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy, zajmując się ochroną przed promieniowaniem podczerwonym w sprzęcie optycznym, równolegle kształcąc się w Szkole Muzycznej II st. im. Fryderyka Chopina w Warszawie u prof. Zofii Brégy, która ukształtowała jej głos i nakierowała repertuarowo, pozostając również potem jej najważniejszą korektorką głosu. To właśnie ona trafnie przewidziała, iż w przyszłości partia Królowej Nocy z opery Mozarta Czarodziejski flet będzie jej „drugim zawodem”. Na początku swego rozwoju artystycznego miała również okazję pobrania kilku lekcji u sędziwej już, słynnej Ady Sari, która udzieliła jej dalszych sugestii w zakresie interpretacji arii Królowej Nocy.

Karierę rozpoczęła w Centralnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego. W latach 60. solistka Teatru Wielkiego w Poznaniu. Zdobywczyni Premier Grand Prix na 14. Międzynarodowym Konkursie Śpiewaczym w Tuluzie w 1967[2]. W latach 70., 80. i na początku lat 90. solistka Teatru Wielkiego w Warszawie.

Międzynarodową karierę muzyczną otwarło jej na początku lat 70. zaproszenie przez niemieckiego dyrektora i reżysera Kurta Pscherera do monachijskiego Staatstheater am Gärtnerplatz. Od tego czasu przez następne kilkanaście lat artystka stale współpracowała z szeregiem teatrów niemieckich, dzieląc swoje występy sceniczne pomiędzy Niemcy i Polskę. Równolegle występowała gościnnie w najważniejszych teatrach Europy, m.in. Wiener Staatsoper, londyńska Covent Garden Theatre. Była drugą[3] Polką po II wojnie światowej, która wystąpiła w mediolańskiej La Scali (partie Ognia, Księżniczki i Słowika w operze Maurice’a Ravela Dziecko i czary, w latach późniejszych występując tam również jako Królowa Nocy w Czarodziejskim flecie). Dwukrotnie zapraszano ją do nowojorskiej Metropolitan Opera (najpierw śpiewała partię Królowej Nocy z Czarodziejskiego Fletu, a podczas drugiego pobytu partię Konstancji z opery Uprowadzenie z seraju). Łącznie występowała w większości państw europejskich, a także w Japonii, USA (Nowy Jork, San Francisco, Seattle, Portland), Kanadzie (Vancouver), Argentynie (Teatro Colón w Buenos Aires) i na Wyspach Kanaryjskich (Las Palmas).

W bogatym repertuarze Zdzisławy Donat szczególne miejsce zajmują role w operach Wolfganga Amadeusa Mozarta. Przez lata była niedoścignioną w świecie Królową Nocy w Czarodziejskim flecie, śpiewając tę partię także w Nowym Jorku (w inscenizacji, do której scenografię i kostiumy projektował Marc Chagall). O jej klasie wykonawczej w tej roli świadczy fakt, iż występowała przez 9 sezonów na najważniejszym mozartowskim festiwalu świata – Salzburger Festspiele. Występowała też jako Konstancja we wczesnej operze Mozarta Uprowadzenie z seraju. Obdarzona ciepłym, delikatnym i niezwykłej urody sopranem, zdolna do wyrazistej ekspresji, dysponująca wirtuozowską techniką wokalną – była predestynowana do ról w operach romantycznych z kręgu włoskiego belcanta. Występowała w roli tytułowej opery Gaetano Donizettiego Łucja z Lammermooru (wzbudzając zachwyt wykonaniem karkołomnie trudnej, 20-minutowej arii w scenie obłędu). Zasłynęła też rolą tytułową w operze Vincenzo Belliniego Lunatyczka. Krytyka podkreślała jej talent aktorski. Po występach w tytułowej roli Violetty w operze Giuseppe Verdiego Traviata w Monachium porównywano jej grę do Grety Garbo w filmie Dama kameliowa. Śpiewała też (w Teatrze Wielkim w Warszawie) w Rigoletcie (jako Gilda), w dramacie muzycznym Richarda Wagnera Zygfryd (jako Ptaszek Leśny), w operze Nikołaja Rimskiego-Korsakowa Złoty kogucik (jako Szemachańska Królowa), w operze Gioachina Rossiniego Cyrulik sewilski (jako Rozyna), w Strasznym Dworze (jako Hanna), czy też w operze Belliniego Capuleti i Montecchi (jako Julia). Popisową rolą Zdzisławy Donat w repertuarze polskim była Ewa w operze Stanisława Moniuszki Hrabina (słynna „aria włoska”, koloraturowa, którą na życzenie publiczności musiała bisować na każdym spektaklu w warszawskim Teatrze Wielkim). Inną jej niezwykłą rolą w tym teatrze była partia Olimpii – lalki-robota – w Opowieściach Hoffmanna Offenbacha, wymagająca w tej inscenizacji niezwykłego, jak na śpiewaczkę operową, przygotowania sportowego; także słynną arię lalki z tej opery bisowała na spektaklach warszawskich.

Tylko na płytę (bez występów scenicznych) nagrała natomiast Kołysankę Roksany z opery Karola Szymanowskiego Król Roger. W obrębie muzyki XX wieku sukcesem była trudna technicznie rola Ognia w operze Ravela Dziecko i czary, wykonywana w Teatrze Wielkim w Poznaniu, a następnie w La Scali w Mediolanie. Wystąpiła też (i wzięła udział w nagraniu płyty) w polskim prawykonaniu Requiem Romana Maciejewskiego.

Działalność pedagogiczną rozpoczęła w Akademii Muzycznej w Krakowie, w której nadano jej tytuł profesora zwyczajnego. Następnie prowadziła klasę śpiewu w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Członkini Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Śpiewu[4].

Nagrody i odznaczenia edytuj

Dyskografia edytuj

  • W.A. Mozart opera – Die Zauberflöte – Wiener Philharmoniker Orchester – dyr. James Levine RCA (CD) – uznana Płytą Roku.
  • W.A. Mozart opera – Die Entführung aus dem Serail – Berlin ZDF (DVD).
  • W.A. Mozart opera – Der Schauspieldirektor – Wiedeń ORF w pałacu Schönbrunn (DVD).
  • W.A. Mozart opera – Die Zauberflöte für Kinder – Salzburg, ORF (DVD).
  • Giovanni Paisiello opera – La Serva Padrona – dyr. Jerzy Dobrzański (Polskie Nagrania).
  • Roman Maciejewski Requiem Missa Pro Defunctis – dyr. Tadeusz Strugała (Polskie Nagrania) – Nagroda Muzyczna „Fryderyk” (2011).
  • W.A. Mozart Messe c-moll – dyr. Anton J. Schmid – JHV.
  • Zdzisława Donat – Sławni Polscy Śpiewacy – arie operowe – dyr. J. Kasprzyk, A. Wit (Polskie Nagrania).
  • Arena di Verona Opera for Africa 1985 r. (Polygram) – dyr. Roberto Paternostro (CD/DVD).
  • Opera Poznańska i jej soliści – dyr. M. Dondajewski (Polskie Nagrania) – aria Hanny z opery Straszny dwór S. Moniuszki.
  • 150 lat Teatru Wielkiego – dyr. Robert Satanowski (Polskie Nagrania) – aria Roxany z opery Król Roger K. Szymanowskiego.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Zdzisława Donat, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22].
  2. ↑ Palmarès des précédentes éditions -Théâtre du Capitole [online], web.archive.org, 26 marca 2018 [dostęp 2020-06-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-26].
  3. ↑ Pierwszą występującą tam Polką była Vittoria Calma.
  4. ↑ Działalność Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Śpiewu w kadencji 2013–2017. Kronika Nr 5. Eugeniusz Sąsiadek (red.), Piotr Łykowski (współpraca red.). Wrocław: Polskie Stowarzyszenie Pedagogów Śpiewu, 2017, s. 147. ISBN 978-83-938902-2-4.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zdzisława_Donat&oldid=73222547”