Zelgniewo

wieś w województwie wielkopolskim

Zelgniewowieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pilskim, w gminie Kaczory. Nazwa wsi pochodzi od staropolskiego imienia męskiego Żeligniew[3].

Zelgniewo
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

pilski

Gmina

Kaczory

Strefa numeracyjna

67

Kod pocztowy

64-812[2]

SIMC

0526593

Położenie na mapie gminy Kaczory
Mapa konturowa gminy Kaczory, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Zelgniewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zelgniewo”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Zelgniewo”
Położenie na mapie powiatu pilskiego
Mapa konturowa powiatu pilskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Zelgniewo”
Ziemia53°11′30″N 16°57′20″E/53,191667 16,955556[1]

Wieś królewska Zeligniewo należała do starostwa ujskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie nakielskim województwa kaliskiego[4].

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1430 (według Kozierowskiego i Haładynowicza). Początkowo wieś stanowiła własność prywatną, następnie wykupiona stała się wsią królewską i należała do starostwa ujskiego, a w XVIII w. stanowiła odrębne starostwo zelgniewskie. W 1511 obszar upraw obejmował 40 łanów, lecz w 1618 już tylko 7 łanów. W 1653 wieś zamieszkiwało 16 kmieci i 16 wolnych. W 1695 było 8 kmieci i 5 wolnych. W 1773 istniał folwark o nieznanym areale, a wieś uprawiała wówczas 15,5 łana. Od 1565 działała karczma, a od 1578 pierwszy rzemieślnik, których w 1773 było pięciu[5].

Według pruskiego spisu ludności Prus Królewskich sporządzonego w latach 1772-1773 wieś oraz obszary przylegające zamieszkiwało 41 rodzin. Rejestr wskazuje rodziny polskie (pisownia oryginalna): Bartoszek, Biallas, Czapa, Czulka, Gomulka, Kowalczyk, Kowiezk, Kreika, Kupizk, Lubeltzky, Masgay, Nowakowski, Nowak, Novok, Oskowski, Rakowski, Robaschek, Skotarek, Tumkowa (wdowa), Welnitz. Inwentaryzacja gruntów wsi Zelgniewo (Selgenau) przeprowadzona przez administrację pruską w 1827 r. ujawnia jako użytkowników gruntów osoby o nazwiskach Cichowski, Fritz, Glander, Hamling, Heymann, Kowalski, Krüger, Kupich, Kusig, Masgay, Nehring, Nowacki, Politicki, Prell, Radkes, Tischler, Wojahn.

W okresie zaborów wieś nosiła nazwę Selgenau. Od 19 marca 1938 r. w Berlinie istnieje ulica o nazwie Selgenauer Weg (Berlin-Rudow).

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Zelgniewo”[6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego. Wioska liczy około 500 mieszkańców. W 1981 roku dokonano poświęcenia nowo powstałej kaplicy pw. św. Rafała Archanioła, której inicjatorem był ks. kan. mgr Jerzy Ptach, proboszcz parafii śmiłowskiej. W latach 1984–1990 w Zelgniewie istniał Zespół Muzyczno-Wokalny w składzie: Jan Maćkowiak (gitara solowa), Henryk Ciepuch (gitara basowa), Krzysztof Szykowny (perkusja), którego członkowie zostali laureatami Wojewódzkiego Przeglądu Zespołów Amatorskich.

W miejscowości od 1926 roku funkcjonuje Ochotnicza Straż Pożarna, a od 2003 klub sportowy ZKS Zelgniewo.

Do 2011 roku we wsi funkcjonowała Szkoła Podstawowa, której dyrektorami byli: Brunon Matuszczak, Eugenia Maćkowiak, Krystyna Koc i Dorota Kończak.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160829
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1619 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. M. Karaś, O staropolskich imionach dwuczłonowych zachowanych w nazwach miejscowych, [w:] Onomastica, r. II, z. 2, Wrocław 1956
  4. Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 242.
  5. P. Szafran "Osadnictwo historycznej Krajny 1511-1772", Gdańsk 1961
  6. Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 20. ISBN 83-87424-77-3.

Linki zewnętrzne

edytuj