Zemene mesafynt

(Przekierowano z Zemene Mesafint)

Zemene mesafynt (gyyz: ዘመነ መሳፍንት, zamana masafint, współczesny zapis zemene mesāfint, różnie tłumaczone jako „Epoka sędziów”, „Epoka książąt”, lub „Wiek książąt”, nazwa została zaczerpnięta ze starotestamentowej Księgi Sędziów) – okres w historii Etiopii, w którym Cesarstwo zostało podzielone na kilka regionów, nie posiadających skutecznej władzy centralnej. W tym okresie tytuł cesarza stracił dotychczasową wartość. Ich władza ograniczała się tylko do stolicy – Gondaru. Zemene mesafynt trwało mniej więcej od drugiej połowy XVIII, do pierwszej połowy XIX wieku.

Periodyzacja edytuj

Dokładna data rozpoczęcia okresu jest kwestią dyskusyjną wśród historyków. Tradycyjnie za początek zemene mesafynt uznawany jest dzień 7 maja 1769, kiedy faktycznie rządzący arystokrata, ras Mikael Syul zamordował marionetkowego cesarza Joasa I. Niekiedy za początek okresu uchodzi dzień 13 października 1706, w którym zabito ostatniego potężnego cesarza, Jozuego I Wielkiego. Śmierć Jozuego zapoczątkowała stopniowy upadek państwa i utratę autorytetu dynastii Salomońskiej. Jeszcze inną datą uznawaną za początek zemene mesafynt jest wstąpienie na tron Joasa I, 26 czerwca 1755. Według polskiego historyka Andrzeja Bartnickiego, faktycznym rozpoczęciem epoki była abdykacja Tekle Gijorgisa, 8 lutego 1784 roku[1]. Według Bartnickiego to właśnie Gijorgis jako ostatni sprawował faktyczne rządy nad całą Etiopią. Bartnicki podkreślił również fakt, że po abdykacji Tekle Gijorgisa w Etiopii rządziło aż trzech cesarzy (oficjalnie jeden cesarz Jozue III i dwóch uzurpatorów) równocześnie. Z drugiej strony podobne sytuacje, gdy jednocześnie rządził więcej niż jeden cesarz zdarzały się wcześniej, na przykład za czasów Bekaffy, kiedy cesarzem samozwańczo ogłoszono Atse Hyzkyjasa (pol. „Cesarza Ezechiasza”[2]) podczas jednego z rokoszów w latach 20. XVIII wieku. Za koniec zemene mesafynt powszechnie uważa się dzień 11 lutego 1855. Wtedy miała miejsce koronacja Tewodrosa II na cesarza. Tewodros w drodze po koronę, pokonał większość swoich przeciwników.

Charakterystyka „Epoki książąt” edytuj

Najbardziej dominowali rasowie, pochodzący z dynastii Sjeru Guangul (nazwa pochodzi od możnowładcy Abby Sjeru Guangula) z prowincji Jedżu (Yejju). Żaden z powyższych przywódców nie był na tyle potężny, aby dokonać zjednoczenia kraju. Dokonał tego dopiero Kassa Hailu, znany po koronacji jako Tewodros II.

  • Rasowie walczyli ze sobą o poszerzenie swojego terytorium, oraz o to, aby stać się strażnikami cesarzy z Gonderu.
  • Monarchia kontynuowana była tylko nominalnie z powodu jej sakralnego charakteru.

Cesarze okresu rozbicia dzielnicowego edytuj

Przypisy edytuj

  1. Andrzej Bartnicki: Historia Etiopii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987. ISBN 83-04-02152-8.
  2. Nie mylić z prawowitym władcą Ezechiaszem.
  3. Shiferaw Bekele: The State in the Zamana Masafent (1786-1853). s. 25.

Bibliografia edytuj

  • Andrzej Bartnicki: Historia Etiopii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw., 1987.
  • Mordechai Abir, The Era of the Princes: the Challenge of Islam and the Re-unification of the Christian empire, 1769-1855. London: Longmans, 1968.
  • Molla Tikuye, The Rise and Fall of The Yajju Dynasty (1784-1980).