Zemsko (województwo lubuskie)
Zemsko – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Bledzew.
| ||||
| ||||
 Zabudowania w Zemsku | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  lubuskie
| |||
| Powiat | międzyrzecki | |||
| Gmina | Bledzew | |||
| Liczba ludności (2011) | 425[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 95 | |||
| Tablice rejestracyjne | FMI | |||
| SIMC | 0178666 | |||
Położenie na mapie gminy Bledzew   Zemsko | ||||
Położenie na mapie Polski  Zemsko | ||||
Położenie na mapie województwa lubuskiego  Zemsko | ||||
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego  Zemsko | ||||
 52°32′07″N 15°27′32″E/52,535278 15,458889
| ||||
Spis treści
NazwaEdytuj
W historii zanotowano wiele polskojęzycznych wariantów nazw miejscowości: Zemsk, Ziemsko, Zamsko, Zębsko, Zambrsko, a w okresie zaborów Polski także zgermanizowane Samst, Kurzig oraz Semmritz[2].
HistoriaEdytuj
Miejscowość leży na prawym brzegu Obry, między Skwierzyną, a Międzyrzeczem, na północny wschód od Bledzewa i historycznie należy do Wielkopolski co potwierdzają dokumenty zebrane w Kodeksie dyplomatycznym[2].
Datę nadania dóbr w Zemsku cystersom z klasztoru Dobrilugk znajdującego się na Łużycach Górnych przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica umiejscawia się między 1232 a 1235 rokiem. Zakonnicy przenieśli się wówczas do Zemska z powodu wylewów Obry z jej zakola pod Starym Dworkiem. Klasztor i kościół drewniany wzniesiono r. 1285. Z powodu braku dostatecznej ilości wody w r. 1578 zakonnicy przenieśli się do Bledzewa[2].
W obu przypadkach woda, jej nadmiar, a następnie jej brak, były powodem translokacji.
W okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów wieś duchowna Zębsko należała do miejscowego klasztoru i podlegała opatowi bledzewskiemu. Położona była w 1580 roku w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[3]. Według historycznych dokumentów podatkowych z 1580 opat bledzewski posiadał w Zemsku 10 łanów osadniczych, 21 zagrodników, 4 komorników. We wsi pracował także owczarz posiadający 50 owiec oraz kowal. W 1784 odnowiono podupadły kościół kosztem opactwa[2].
Parafia dobudowała w 1836 do drewnianego kościoła wieżę murowaną. Dobra Zemsko należały do opactwa bledzewskiego aż do zniesienia klasztoru przez rząd pruski w roku 1835.[2]
Wskutek II rozbioru Polski w 1793 r., miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Żemsko należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej[4]. Żemsko należało do okręgu starodworskiego tego powiatu i stanowiło część majątku Stary Dworek, którego właścicielem był wówczas rząd pruski[4]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 311 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 38 dymów (domostw)[4].
Pod koniec XIX wieku jako wieś dworską leżącą w powiecie międzyrzeckim odnotował miejscowość XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. Część dworska liczyła 248 hektarów i miała wówczas 6 domów zamieszkanych przez 64 mieszkańców wyznania ewangelickiego. Część chłopska natomiast liczyła 36 hektarów powierzchni, na której stały 3 domy i mieszkało w nich 12 mieszkańców wyznania ewangelickiego[2]
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.
ZabytkiEdytuj
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[5]:
- kościół filialny pod wezwaniem Zwiastowania NMP z 1840 roku. Budowla o cechach klasycystycznych, murowana, prostokątna, z prezbiterium, zakrystią i wieżą[6]
- dwór, drewniany, XVIII, nie istnieje.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Jednostki organizacyjne i pomocnicze: Sołectwa Gminy Bledzew. , 2011-12-31. Warszawa: BIP Bledzew.
- ↑ a b c d e f Zemsko w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XIV: Worowo – Żyżyn. Warszawa 1895.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 42.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowicza, 1846, s. 260.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 23. [dostęp 26.1.13].
- ↑ Stanisław Kowalski: Zabytki architektury województwa lubuskiego. Zielona Góra: Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, 2010, s. 423. ISBN 978-83-931526-0-5.