Wikipedia

Zespół wymiotów cyklicznych

Zespół wymiotów cyklicznych (ang. cyclical vomiting syndrome, cyclic vomiting syndrome (USA), CVS) – zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego o nieokreślonej przyczynie, objawiające się nawracającymi epizodami nasilonych wymiotów i nudności, które trwają od kilku godzin do kilku dni i powtarzają się przez kilka tygodni do kilku miesięcy. Przerwy między atakami są bezobjawowe.

Zaburzenie to najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym i w pierwszych klasach szkoły podstawowej[1]. Dane epidemiologiczne są niepełne, niewykluczone że zespół wymiotów cyklicznych dotyczy 1,9% dzieci w wieku szkolnym[2]. U dorosłych wymioty cykliczne pojawiają się rzadko w średnim wieku[3][4].

Po raz pierwszy zespół wymiotów cyklicznych został opisany przez Samuela Gee w 1882 roku[5].

Etiopatogeneza edytuj

Przyczyna zespołu wymiotów cyklicznych nie jest dotychczas poznana[5]. W wywiadzie chorobowym u pacjentów z tym zaburzeniem stwierdza się jednocześnie zespół jelita drażliwego, chorobę lokomocyjną, migrenę. Podobnie w wywiadzie rodzinnym u więcej niż połowy chorych występuje zespół jelita drażliwego, a nieco rzadziej migrena. W badaniach zwraca się uwagę na związek tych dwóch zaburzeń oraz zespołu wymiotów cyklicznych z polimorfizmem mitochondrialnego DNA[6][7][8]. Jako przyczynę choroby rozpatrywano również zaburzenia funkcjonowania kanałów jonowych, nadmierne pobudzenie hormonalnej osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej i zwiększoną reaktywność autonomicznego układu nerwowego[2].

Obraz kliniczny edytuj

Epizody wymiotów oraz nudności powtarzają się średnio 12 razy w roku (od 1 do 70 razy) w sposób regularny lub pojawiają się sporadycznie. U tego samego chorego rozpoczynają się o tej samej porze, trwają zwykle przez podobny okres i mają taki sam, charakterystyczny tylko dla niego przebieg[9]. Najczęściej początek ataku obserwuje się między 3 a 6 w nocy[10]. Czas trwania epizodu wynosi zwykle od kilku godzin do kilku dni. Nasilenie objawów jest największe na początku ataku, przez kilka pierwszych godzin jego trwania, potem wymioty stopniowo ustępują, natomiast nudności utrzymują się. Epizod objawów może być wywołany np. przez emocje, infekcję, napad astmy, nadmierny wysiłek fizyczny.

Epizodowi zespołu wymiotów cyklicznych mogą towarzyszyć następujące objawy:

Ataki wymiotów mogą prowadzić do powikłań takich jak odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego (wywołane zespołem Mallory’ego-Weissa, zapaleniem przełyku, wpuklaniem się błony śluzowej żołądka do przełyku), nadciśnienie tętnicze, SIADH.

Pomiędzy atakami wymioty i nudności nie występują. Czas obserwacji objawów zespołu wymiotów cyklicznych u pacjenta wynosi od kilku miesięcy do kilku lat[9].

Kryteria rozpoznania edytuj

Zespół wymiotów cyklicznych rozpoznaje się na podstawie kryteriów rzymskich III.

Rozpoznanie u niemowląt, dzieci i młodzieży edytuj

Wymagane jest spełnienie obydwu poniższych warunków:

  1. przynajmniej dwa epizody nasilonych nudności i wymiotów bądź odruchów wymiotnych trwające od kilku godzin do kilku dni
  2. powrót do poprzedniego stanu zdrowia na kilka tygodni lub miesięcy

Rozpoznanie u dorosłych edytuj

Początek objawów musi występować co najmniej 6 miesięcy przed postawieniem diagnozy. Konieczne jest spełnienie wszystkich poniższych warunków przez co najmniej 3 miesiące:

  1. stereotypowe pod względem początku (ostry) i czasu trwania (poniżej jednego tygodnia) epizody wymiotów
  2. 3 lub więcej odrębnych epizodów wymiotów w ciągu ostatniego roku
  3. nieobecność nudności i wymiotów między epizodami

Kryterium uzupełniające:

  1. migrenowy ból głowy w wywiadzie chorobowym lub wywiadzie rodzinnym

Różnicowanie edytuj

W różnicowaniu zespołu wymiotów cyklicznych bierze się pod uwagę następujące jednostki chorobowe i stany[1][11]:

Leczenie edytuj

Podczas ataku przebiegającego z bardzo silnymi wymiotami zaleca się dożylne podanie benzodiazepin (np. lorazepamu), difenhydraminy, chlorpromazyny[12], propofolu lub pentobarbitalu w celu sedacji dziecka. Ma to na celu eliminację cierpienia oraz doprowadzenie do stanu niepamięci epizodu chorobowego. U dzieci z bólem brzucha stosuje się ketorolak, morfinę lub fentanyl[12]. Jako leki przeciwwymiotne stosuje się ondansetron lub granisetron z grupy antagonistów receptorów serotoninowych 5-HT3[12]. Jednocześnie uzupełnia się niedobory płynów oraz elektrolitów, podaje się dożylnie H2-blokery lub inhibitory pompy protonowej[12].

Ryzyko epizodu można zmniejszyć stosując trójcykliczne leki przeciwdepresyjne (np. amitryptylinę), pizotyfen, cyproheptadynę, fenobarbital lub propranolol[13][14][15][16]. W trakcie badań znajdują się również inne leki, np. walproiniany[15] czy L-karnityna[17]. Zaleca się ponadto unikanie czynników wywołujących atak (emocje, wyczerpanie fizyczne). Wskazana jest psychoterapia[18]. Jeśli u dziecka występują objawy zwiastunowe, zaleca się podawanie ondansetronu lub benzodiazepin. Stosuje się ponadto leki hamujące wydzielanie kwasu solnego w żołądku.

Istnieją nieliczne doniesienia potwierdzające możliwość stosowania w profilaktyce epizodów wymiotów trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych również u dorosłych[3][19].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Barbara Iwańczak, Franciszek Iwańczak: Odrębności kliniczne zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci. W: Leszek Paradowski (red.): Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego. Wrocław: Cornetis sp. z o.o., 2007, s. 174–5. ISBN 83-919540-8-0.
  2. ↑ a b BU. Li, JP. Balint. Cyclic vomiting syndrome: evolution in our understanding of a brain-gut disorder.. „Adv Pediatr”. 47, s. 117-60, 2000. PMID: 10959442. 
  3. ↑ a b C. Prakash, RE. Clouse. Cyclic vomiting syndrome in adults: clinical features and response to tricyclic antidepressants.. „Am J Gastroenterol”. 94 (10), s. 2855-60, Oct 1999. DOI: 10.1111/j.1572-0241.1999.01428.x. PMID: 10520833. 
  4. ↑ C. Prakash, A. Staiano, RJ. Rothbaum, RE. Clouse. Similarities in cyclic vomiting syndrome across age groups.. „Am J Gastroenterol”. 96 (3), s. 684-8, Mar 2001. DOI: 10.1111/j.1572-0241.2001.03606.x. PMID: 11280534. 
  5. ↑ a b J. Bullard, NE. Page. Cyclic vomiting syndrome: a disease in disguise. „Pediatr Nurs”. 31 (1). s. 27-9. PMID: 15794318.  (reprint: Cyclic Vomiting Syndrome: A Disease in Disguise. Medscape Today. [dostęp 2009-11-04]. (ang.).)
  6. ↑ RG. Boles, K. Adams, M. Ito, BU. Li. Maternal inheritance in cyclic vomiting syndrome with neuromuscular disease.. „Am J Med Genet A”. 120A (4), s. 474-82, Aug 2003. DOI: 10.1002/ajmg.a.20126. PMID: 12884425. 
  7. ↑ Qingxue Wang i inni, Mitochondrial DNA control region sequence variation in migraine headache and cyclic vomiting syndrome., „American Journal of Medical Genetics Part A”, 131A (1), 2004, s. 50-58, DOI: 10.1002/ajmg.a.30323, PMID: 15368478.
  8. ↑ Michael Camilleri i inni, Mitochondrial DNA and gastrointestinal motor and sensory functions in health and functional gastrointestinal disorders., „American Journal of Physiology-Gastrointestinal and Liver Physiology”, 296 (3), 2009, G510-6, DOI: 10.1152/ajpgi.90650.2008, PMID: 19147801.
  9. ↑ a b DR. Fleisher, M. Matar. The cyclic vomiting syndrome: a report of 71 cases and literature review.. „J Pediatr Gastroenterol Nutr”. 17 (4), s. 361-9, Nov 1993. PMID: 8145089. 
  10. ↑ BU Li. Cyclic vomiting syndrome. „Current Treatment Options in Gastroenterology”. 3 (5), s. 395–402, October 2000. Current Medicine Group LLC. DOI: 10.1007/s11938-000-0054-3. ISSN 1092-8472. (ang.). 
  11. ↑ A Rasquin-Weber i inni, Childhood functional gastrointestinal disorders., „Gut”, 45 (Suppl 2), 1999, II60-8, PMID: 10457047, PMCID: PMC1766693.
  12. ↑ a b c d BU Li i inni, North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition consensus statement on the diagnosis and management of cyclic vomiting syndrome., „J Pediatr Gastroenterol Nutr”, 47 (3), 2008, s. 379-93, DOI: 10.1097/MPG.0b013e318173ed39, PMID: 18728540.
  13. ↑ JM. Andersen, KS. Sugerman, JR. Lockhart, WA. Weinberg. Effective prophylactic therapy for cyclic vomiting syndrome in children using amitriptyline or cyproheptadine.. „Pediatrics”. 100 (6), s. 977-81, Dec 1997. PMID: 9374568. 
  14. ↑ R. Gokhale, PR. Huttenlocher, L. Brady, BS. Kirschner. Use of barbiturates in the treatment of cyclic vomiting during childhood.. „J Pediatr Gastroenterol Nutr”. 25 (1), s. 64-7, Jul 1997. PMID: 9226529. 
  15. ↑ a b Toshiyuki Hikita i inni, Effective prophylactic therapy for cyclic vomiting syndrome in children using valproate., „Brain Dev”, 31 (6), 2009, s. 411-3, DOI: 10.1016/j.braindev.2008.07.005, PMID: 18752910.
  16. ↑ P. Aanpreung, C. Vajaradul. Cyclic vomiting syndrome in Thai children.. „J Med Assoc Thai”. 85 Suppl 2, s. S743-8, Aug 2002. PMID: 12403255. 
  17. ↑ SC. Van Calcar, CO. Harding, JA. Wolff. L-carnitine administration reduces number of episodes in cyclic vomiting syndrome.. „Clin Pediatr (Phila)”. 41 (3), s. 171-4, Apr 2002. PMID: 11999680. 
  18. ↑ J. Magagna. Psychophysiologic treatment of cyclic vomiting.. „J Pediatr Gastroenterol Nutr”. 21 Suppl 1, s. S31-6, 1995. PMID: 8708865. 
  19. ↑ RA. Hejazi, TH. Lavenbarg, P. Foran, RW. McCallum. Who are the non-responders to standard treatment with tricyclic antidepressant agents for cyclic vomiting syndrome in adults? A large single center experience.. „Aliment Pharmacol Ther”, Oct 2009. DOI: 10.1111/j.1365-2036.2009.04165.x. PMID: 19817722. 

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

  Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zespół_wymiotów_cyklicznych&oldid=56282339”