Grzybno (jezioro w gminie Gryfino)
Grzybno lub Zgniły Grzyb (Doru, Żelisławiec, niem. Faule Griep) – jezioro położone w zachodniej części Pobrzeża Szczecińskiego, na południu Wzgórz Bukowych w powiecie gryfińskim, w gminie Gryfino[1]. Jezioro otoczone jest pasem trzcin oraz łąkami i pastwiskami, a od strony północnej i częściowo zachodniej; lasami sosnowymi i olszowymi[2].
 widok ogólny na jezioro od strony wschodniej | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Wysokość lustra |
27,6 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
9,66 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki wypływające |
dopływ Krzekny |
Położenie na mapie gminy Gryfino  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
 53°17′16″N 14°38′57″E/53,287778 14,649167
| |
Powierzchnia 9,66 ha, długość maksymalna 400 m; szerokość maksymalna 190 m. Jezioro położone jest w południowo-wschodnim narożniku uroczyska leśnego Lisia Miedza, na wschodnim krańcu rozległego obniżenia terenu[3]. Zgodnie z innym źródłem, według danych uzyskanych poprzez planimetrię jeziora na mapach w skali 1:50 000 opracowanych w Państwowym Układzie Współrzędnych 1965, zgodnie z poziomem odniesienia Kronsztadt powierzchnia zbiornika wodnego to 5,0 ha[4][a].
Do jeziora wpływają niewielkie cieki wodne, a największy z nich zasila jezioro od strony wsi Chlebowo. Wypływa bezimienny ciek, który po połączeniu z dopływem wypływającym z jeziora Glinna Wielka stanowi rzekę Krzekna.
W pobliżu wypływu cieku z jeziora, przy południowym brzegu jeziora znajdują się dwa grodziska wczesnośredniowieczne:
- bliżej jeziora znajduje się rozległe grodzisko podkowiaste, które z trzech stron otaczał słabo dziś widoczny wał obronny, a z czwartej grodzisko otwierało się na jezioro;
- 100 metrów dalej na południe znajduje się grodzisko stożkowe, którego wysokość wynosi 42,7 m n.p.m., od zachodu znajduje się usytuowane niżej podgrodzie. Prawdopodobnie było siedzibą możnego rodu Świętoborzyców – władców ziemi kołbackiej i pyrzyckiej[5].
Z istnieniem jeziora Zgniły Grzyb powiązane są liczne legendy[6].
Uchwałą Rady MiG Gryfino z dn. 19 października 1995 r. powołano użytek ekologiczny „Zgniły Grzyb”, w skład którego wchodzi jezioro wraz z terenem źródłowym rzeki Krzekny oraz okolicznymi polami, łąkami uprawnymi i nieużytkami[7]. Ma on powierzchnię 50,25 ha i leży w granicach Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”[7]. Użytek został utworzony w celu ochrony ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodnych typów siedlisk[7].
Jezioro od wschodu, Drogą Czterech Podków, obchodzi 
Szlak Woja Żelisława.
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Jezioro w źródle pod numerem 19 oznaczone jako „bez nazwy”.
Przypisy edytuj
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 105, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Program ochrony środowiska dla miasta i gminy Gryfino na lata 2016-2019 z perspektywą na lata 2020-2023
- ↑ Okolice Szczecina, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Wyd. Express Map 2007
- ↑ Adam Choiński, Katalog Jezior Polski, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 190, ISBN 83-232-1732-7, OCLC 169954726.
- ↑ Leksykon Puszczy Bukowej. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-05)].
- ↑ Gryfowa opowieść. [w:] Wrota Gryfina [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-31)].
- ↑ a b c Użytek ekologiczny Zgniły Grzyb. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-04].