Zmierzch (obrazek)

Zmierzch – utwór Stefana Żeromskiego, w którym zawarte są nastroje końca wieku, rozczarowanie pozytywistycznymi ideałami oraz opis mechanizmów walki klasowej.

Zmierzch

Autor	Stefan Żeromski
Typ utworu	nowela
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1892

Analiza

Utwór jest różnorodnie klasyfikowany: jako nowela, opowiadanie, a także bardziej specyficznie, jako obrazek.

Odbiór

Opowiadanie uważane za "jeden z najpopularniejszych... utworów" Żeromskiego, także wysoko cenione przez literaturoznawców; lektura szkolna.

Historia powstania i wydań

• Pierwsze wydanie: 1892, "Głos" nr 44
• Pierwsze wydanie w zbiorze opowiadań: 1895, zbiór Opowiadania
• Pierwsze wydanie osobne: 1907
• Przekłady: angielski - 1915, białoruski - 1970, bułgarski - 1940, czeski - 1908, niemiecki - 1903, rosyjski - 1894, włoski - 1926.

Fabuła

Głównym bohaterem jest chłop Walek Gibała, który został wyrzucony z pracy ponieważ podkradał końską paszę. Perturbacje sprawiły, że podobna zmiana nastąpiła raz jeszcze, i nowy właściciel posiadłości najął Walka Gibałę do kopania torfu.

Gibała zostaje oszukany przez nowego najemcę, zamiast należnej sumy otrzymuje sumę o tercję mniejszą. Ze względu na swoje niewykształcenie oraz brak ogólnej możliwości podjęcia jakiejkolwiek „nowoczesnej” pracy, Gibała mimo wszystko podejmuje się katorżniczego zadania.

Całe opowiadanie pokazuje Gibałę oraz jego małżonkę w trakcie kopania dołu na stawy rybne. Jest to syzyfowa praca, lecz do zmierzchu musi zostać wypracowana narzucona przez Gibałę norma, a pozostaje im jeszcze kilka metrów mułu który musi zostać wywieziony. Żona boi się odejść do domu, aby sprawdzić co się dzieje z ich pacholęciem. Gibała nie waha się przed biciem kobiety, o czym autor wspomina, zaznajamiając czytelnika ze wspomnieniami Walkowej.

Opowiadanie wieńczy scena, w której Gibała i jego żona przerzucają kolejne kilogramy mułu. Nastaje zmierzch i pojawiają się pierwsze gwiazdy.

Linki zewnętrzne

• Zmierzch w serwisie Wolne Lektury