Znicz olimpijski
Znicz olimpijski – znicz, który jest zapalany w dzień rozpoczęcia igrzysk olimpijskich. Znicz zapala ostatni uczestnik (czasami może to być grupa osób) sztafety biegnącej z ogniem olimpijskim zapalonym tradycyjnie w Olimpii od promieni słonecznych. Znicz pozostaje zapalony aż do końca igrzysk olimpijskich.
Historia
edytujStarożytne igrzyska olimpijskie
edytujNa czas starożytnych igrzysk olimpijskich w Olimpii zapalano ogień za pomocą promieni słonecznych skupionych przez zwierciadło[1]. Płomień palił się na ołtarzu Hestii, ogień zapalano również na ołtarzach Zeusa i Hery[1]. Zapalaniu ognia nie towarzyszyła żadna ceremonia[2][3]. Ogień symbolizował czystość, prawdę, światło i wiedzę[2].
Nowożytne igrzyska olimpijskie
edytujPo raz pierwszy znicz olimpijski pojawił się na igrzyskach w Amsterdamie w 1928[4].
Od 1936 roku płomień olimpijski na igrzyska letnie zapalany jest za pomocą promieni słonecznych skupionych przez paraboliczne zwierciadło na stadionie w Olimpii[4]. Stamtąd jest on przenoszony przez olimpijską sztafetę do miejsca rozgrywania igrzysk w danym roku[4]. Zwyczaj ten został zapoczątkowany przed Letnimi Igrzyskami Olimpijskimi w Berlinie w 1936 roku z inicjatywy niemieckiego działacza sportowego Carla Diema (1882–1962)[4].
W 1952 i 1960 roku płomień olimpijski na igrzyska zimowe został zapalony od ognia w piecu w domu norweskiego skoczka narciarskiego Sondre Norheima w Morgedal[4]. W 1956 roku płomień na igrzyska zimowe w Cortinie d’Ampezzo został zapalony w Świątyni Jowisza w Rzymie[4]. Od 1964 roku płomień olimpijski na igrzyska zimowe zapalany jest również w Olimpii[4]. W 1994 roku jednak, przed igrzyskami w Lillehammer drugi płomień został zapalony ponownie w Morgedal[4].
Kilkakrotnie ceremonii zapalenia znicza nadawano symboliczny charakter, celem podkreślenia ideałów olimpijskich. Podczas igrzysk w Tokio w 1964 znicz zapalił Yoshinori Sakai, urodzony w dniu zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę[5]. W 2000 w Sydney znicz zapalała Aborygenka Cathy Freeman[5].
Lista osób, które zapalały znicz olimpijski
edytujPoniższa lista została stworzona na podstawie informacji o nowożytnych igrzyskach olimpijskich 1896–2014 w encyklopedii PWN[6] oraz na stronach Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego[5]:
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Catriona Le May Doan zapaliła znicz dopiero podczas ceremonii zamknięcia igrzysk. Podczas ceremonii otwarcia doszło do awarii i ramię, które miała zapalić Catriona Le May Doan nie wysunęło się. 15 minut po rozpaleniu znicza w BC Place Stadium Wayne Gretzky zapalił drugi znicz w centrum Vancouver.
Przypisy
edytuj- ↑ a b IOC: The Olympic Torch relay. [dostęp 2016-08-21]. (ang.).
- ↑ a b Philip Barker: Story of the Olympic Torch. Amberley Publishing Limited, 2012. ISBN 978-1-4456-1028-3. [dostęp 2016-08-21]. (ang.).
- ↑ Waldo E. Sweet: Sport and Recreation in Ancient Greece: A Sourcebook with Translations. Oxford University Press, 1987, s. 9. ISBN 978-0-19-536483-5. [dostęp 2016-08-08]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h John Grasso, Bill Mallon, Jeroen Heijmans: Historical Dictionary of the Olympic Movement. Rowman & Littlefield, 2015, s. 436. ISBN 978-1-4422-4860-1. [dostęp 2016-08-06]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af IOC: Torches and Torch Relays of the Olympic Summer Games from Berlin 1936 to Rio 2016 Reference document. April 2016. [dostęp 2016-08-21]. (ang.).
- ↑ a b c Olimpijskie igrzyska – Nowożytne igrzyska olimpijskie 1896–2014, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-08-21] .
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w IOC: Torches and Torch Relays of the Olympic Winter Games from Oslo 1952 to Sochi 2014 Reference document. November 2014. [dostęp 2016-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-22)]. (ang.).
- ↑ IOC: Olympic Torch Relay reaches the finishing line. [dostęp 2016-08-21]. (ang.).
- ↑ WTA Staff: Tokyo 2020: Osaka becomes the first tennis player to light the Olympic Cauldron. Women’s Tennis Association, 2021-07-23. [dostęp 2021-07-23]. (ang.).
- ↑ a b Zapłonął olimpijski znicz. Igrzyska w Paryżu rozpoczęte.. rp.pl, 2024-07-26. [dostęp 2024-07-26]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Polski Komitet Olimpijski: Znicz olimpijski. [dostęp 2016-08-21].