Zritiel
Zritiel (ros. Зритель) – rosyjskie czasopismo literackie wydawane w Petersburgu przez poetów Iwana Kryłowa i Aleksandra Kłuszyna oraz aktora i pisarza Piotra Pławilszczikowa. Ukazywało się w cyklu miesięcznym od lutego do grudnia 1792 roku.
| |
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres | |
| Wydawca |
I. Kryłow, A. Kłuszyn, P. Pławilszczikow |
| Tematyka |
literatura |
| Język |
rosyjski |
| Pierwszy numer |
1792 |
| Ostatni numer |
1792 |
| Redaktor naczelny | |
| Stali współpracownicy |
Grigorij Chowanski, Iwan Dmitriewski |
Redaktorem naczelnym był Kryłow, który po doświadczeniach z wydawanym w 1789 satyrycznym periodykiem „Poczta duchow” (Почта духов) nabył w 1791 drukarnię i w początkach 1792 wraz z Kłuszynem i Pławilszczikowem założył nowe czasopismo, wzorując się na angielskim „The Spectator” (rosyjskie zritiel i angielskie spectator znaczą po polsku dosłownie „widz”). Pozyskano 170 prenumeratorów. Obok artykułów publicystycznych czasopismo zamieszczało utwory literackie, zarówno oryginalne jak i tłumaczenia z innych języków. Z redakcją współpracowali m.in. książę-poeta Grigorij Chowanski, dramaturg Iwan Dmitriewski.
Na łamach „Zritiela” Pławilszczikow nawoływał do stworzenia oryginalnej rosyjskiej dramaturgii, opartej na tematyce historycznej. Z kolei Kryłow zamieszczał wiele swoich utworów, polemizował z wydawaną przez Nikołaja Karamzina gazetą „Moskowskij Żurnał” (Московский журнал), wraz z Kłuszynem pisał satyryczne artykuły. Pełne aluzji do stosunków współczesnych teksty nie pozostały bez reakcji władz. Po publikacji satyrycznej „powieści orientalnej” Kryłowa o absolutystycznych poczynaniach fikcyjnego kalifa Kaiba, z rozkazu carycy Katarzyny II czasopismo zostało zamknięte, przeprowadzono też rewizję w drukarni. Wkrótce Kryłow do spółki z Kłuszynem zaczął wydawać nowe pod tytułem „Sankt-Pietierburskij Mierkurij” (Санкт-Петербургский Меркурий), który został zawieszony z końcem 1793 roku.
Bibliografia edytuj
- Bolszaja Sowieckaja Enciklopedija (ros.)
- Bogusław Mucha, Historia literatury rosyjskiej. Zarys, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1989, s. 132-133.