Zwalisko

szczyt w Górach Izerskich

Zwalisko lub Wieczorny Zamek (niem. Abendburg, 1047 m n.p.m.) – wzniesienie w południowo-zachodniej Polsce, w Sudetach Zachodnich, w Górach Izerskich, w Grzbiecie Wysokim.

Zwalisko
Ilustracja
Widok od strony zachodniej z Izerskich Garbów.
Państwo

 Polska

Pasmo

Sudety,
Góry Izerskie,
Wysoki Grzbiet

Wysokość

1047 m n.p.m.

Położenie na mapie Sudetów
Mapa konturowa Sudetów, u góry po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Zwalisko”
Ziemia50°50′59,15″N 15°27′06,45″E/50,849764 15,451792

Lokalizacja edytuj

Wzniesienie położone jest w Sudetach Zachodnich, w środkowo-wschodniej części Gór Izerskich, we wschodniej części Wysokiego Grzbietu, między wzniesieniem Izerskie Garby po zachodniej stronie a Wysokim Kamieniem po wschodniej stronie, około 1,7 km na południowy wschód od Rozdroża Izerskiego.

Charakterystyka edytuj

Wzniesienie ma kształt wąskiej grzędy ciągnącej się równoleżnikowo na przestrzeni kilkuset metrów, usianej hornfelsowymi skałami, i położone jest opodal kopalni kwarcu "Stanisław", w rejonie szczególnie zasobnym w bogactwa naturalne. Szczyt wieńczy okazała grupa malowniczych skałek zwanych Wieczorny Zamek – od tych skałek wzniesienie zwane jest też Zamkiem Wieczornym, na zachód wznoszą się Skarbki, a na wschodzie Skalna Brama. Są to bardzo popularne i kiedyś widokowe skały, obecnie zarastające lasem. Zbocza północne stromo opadają w kierunku Rozdroża Izerskiego, a południowe w kierunku doliny rzeki Kamiennej. Zbocza zachodnie i wschodnie obniżają się bardzo łagodnie. Na wschód od szczytu położone jest Rozdroże pod Zwaliskiem, a nieco dalej wznosi się odosobnione i nieco wyższe wzniesienie Wysoki Kamień (1058 m). Na północnych stokach wzniesienia położone są źródła dopływów Małej Kamiennej, a na zboczu południowym liczne źródełka dopływów Kamiennej.

Budowa geologiczna edytuj

 
Grupa skałek Wieczorny Zamek zimą (2010)

Masyw Zwaliska położony jest w obrębie bloku karkonosko-izerskiego, w strefie kontaktu granitoidowego masywu karkonoskiego oraz metamorfiku izerskiego. Grzbiet zbudowany jest z odpornych na wietrzenie hornfelsów, które tworzą skałki na szczycie. Zbocza południowe tworzą karbońskie granity porfirowate, północne zaś staropaleozoiczne skały metamorficznegnejsy i łupki łyszczykowe.

Roślinność edytuj

Zbocza w partii szczytowej porośnięte są młodym, zdrowym świerkowym lasem, a w partiach dolnych starodrzewem świerkowym.

Historia edytuj

Wzniesienie było dobrze znane średniowiecznym walońskim poszukiwaczom kruszców. Uchodziło za miejsce zasobne w minerały i kruszce, wielokrotnie wzmiankowane w Księgach Walońskich.

W okolice wzniesienia około XIV–XV wieku docierali poszukiwacze kruszców. W okolicy Zwaliska w przeszłości znajdowały się szybiki kopalń złota. Zwalisko w połowie XIX wieku było licznie odwiedzane przez turystów docierających na szczyt konno lub w lektykach ze starego schroniska na Rozdrożu Izerskim. Grupa hornfelsowych skałek przed II wojną światową podlegała ochronie jako pomnik przyrody. Wzniesienie w przeszłości było nazywane: "Zamek Wieczorny", "Abendburg", "Odenburk", "Abend-Rottenburg", "Abend-Rotte-Burg", "Abendbruck", "Obentrotisborgk", "Schloß", "Alte Schloß", "Schloßberg".

Inne edytuj

  • W latach 80. XX wieku w górnych partiach szczytu w wyniku klęski ekologicznej, wywołanej zanieczyszczeniem powietrza, został całkowicie zniszczony las monokultury świerkowej, zaszczepiony w XIX wieku. Obecnie na stokach, w miejscu zniszczonego lasu, rośnie młode pokolenie drzew. O klęsce przypominają jedynie wystające ponad młodnik obumarłe kikuty drzew.
  • Około 2,3 km na zachód od szczytu wznosi się Wysoka Kopa najwyższe wzniesienie Gór Izerskich.
  • Szczyty bardzo często pokrywają chmury i mgły.
  • W partii szczytowej pokrywa śnieżna często utrzymuje się do późnej wiosny.
  • Ze wzniesieniem związane były liczne legendy i podania o ukrytych skarbach, zaklętych zamkach, tajemniczych wejściach do podziemi itp.

Turystyka edytuj

Przez szczyt prowadzą szlaki turystyczne[1]:

Przypisy edytuj

  1. Mapa turystyczna. [dostęp 2020-09-21].

Bibliografia edytuj