Związek Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”

organizacja młodzieży wiejskiej (1928–1948)

Związek Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” (ZMW RP „Wici”) – organizacja młodzieży wiejskiej, działająca w latach 1928–1948, założona przez część działaczy Centralnego Związku Młodzieży Wiejskiej. Po reaktywacji ZMW RP „Wici”, organizacja w 1948 r. w czasie kongresu we Wrocławiu weszła w skład Związku Młodzieży Polskiej[1][2].

Związek Młodzieży Wiejskiej RP Wici
Państwo

 Polska

Skrót

ZMW RP Wici

Lider

Józef Niećko

Data założenia

1928

Data rozwiązania

1948

Ideologia polityczna

demokracja parlamentarna

Poglądy gospodarcze

agraryzm

Liczba członków

ponad 100 tys.

Organizacja powstała w 1928 r., a do pierwszego zarządu głównego weszli m.in.: Zygmunt Załęski, Adam Bień, Franciszek Wójcicki, Józef Niećko, Wincenty Gortat i Ignacy Solarz[3]. Organizacja prowadziła działalność oświatową i wychowawczą m.in. poprzez uniwersytety ludowe. Mimo braku subwencji państwowych, krytyki prawicy społecznej i kleru oraz istnienia wielu konkurencyjnych organizacji, m.in.: katolickich stowarzyszeń młodzieży i młodzieżowych organizacji sanacyjnych, liczba członków systematycznie rosła, osiągając już w 1929 r. około 22 tys. W 1938 r. ZMW RP „Wici” liczyły 100 tys. członków i 3114 kół[4]. W 1931 r. organizacja związała się ze Stronnictwem Ludowym. Wiciarze opracowali zasady polskiego agraryzmu, który stał się podstawą ideologiczną zarówno związku, jak i Stronnictwa Ludowego.

W latach 1928–1939 ZMW RP „Wici” działały jako federacja związków wojewódzkich, zorganizowanych na podstawie własnych statutów i tworzyły je:

  • Związek Młodzieży Wiejskiej we Lwowie
  • Związek Młodzieży Wiejskiej Znicz w Krakowie
  • Kielecki Związek Młodzieży Wiejskiej
  • Lubelski Związek Młodzieży Wiejskiej
  • Mazowiecki Związek Młodzieży Wiejskiej
  • Łódzki Związek Młodzieży Wiejskiej
  • Wielkopolski Związek Młodzieży Wiejskiej
  • Pomorski Związek Młodzieży Wiejskiej
  • Nowogrodzki Związek Młodzieży Wiejskiej[5].

W okresie okupacji niemieckiej działacze ZMW RP „Wici” weszli do kierownictwa Rocha oraz zasilili tworzone Bataliony Chłopskie, natomiast członkinie Wici tzw. Wiciarki, działały w Ludowym Związku Kobiet i Zielonym Krzyżu[6].

Organy prasowe: Wici, Młoda Myśl Ludowa, Chłopskie Życie Gospodarcze, Społem i Znicz[6].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Praca zbiorowa: Krótki zarys historii ruchu ludowego. Warszawa: LSW, 1971.
  • Arkadiusz Kołodziejczyk: Ruch ludowy a Kościół rzymskokatolicki w latach II Rzeczypospolitej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 2002.
  • Praca zbiorowa: Związek Młodzieży Wiejskiej RP Wici w walce o postęp i sprawiedliwość społeczną. Warszawa: LSW, 1978.
  • Praca zbiorowa: Słownik Wiedzy Obywatelskiej. Warszawa: PWN, 1970.
  • Praca zbiorowa: Drogi rozwoju ruchu ludowego. Warszawa: LSW, 1964.
  • Władysław Góra: Refleksje nad historią Polski Ludowej. Wyd. 1. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1979. ISBN 83-222-0048-X.